Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park
Hiện chưa có phương pháp chữa trị bệnh Crohn, nhưng bệnh có thể được quản lý tốt khi bạn áp dụng phương pháp điều trị phù hợp. Trong đó, sử dụng các loại thuốc điều chỉnh cách hệ thống miễn dịch của bạn có thể làm giảm viêm và giảm các triệu chứng của bệnh. Chất ức chế TNF-alpha được biết đến như là liệu pháp sinh học. TNF là viết tắt của “yếu tố hoại tử khối u”.
1. Điều trị bệnh Crohn
Hiện chưa có phương pháp chữa trị bệnh Crohn, nhưng bệnh có thể được quản lý tốt. Có rất nhiều lựa chọn điều trị có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng và tần suất của các triệu chứng của bạn.
1.1. Thuốc men
Một số loại thuốc có sẵn có thể điều trị bệnh Crohn như thuốc chống tiêu chảy và chống viêm. Các lựa chọn nâng cao hơn bao gồm sinh học, sử dụng hệ thống miễn dịch của cơ thể để điều trị bệnh.
Sử dụng loại thuốc nào hay việc kết hợp các loại thuốc với nhau phải phụ thuộc vào các triệu chứng, tiền sử bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh.
1.1.1. Thuốc chống viêm
Hai loại thuốc chống viêm chính mà bác sĩ sử dụng để điều trị Crohn là 5-aminosalicylate uống và corticosteroid. Thuốc chống viêm thường là loại thuốc đầu tiên bạn dùng để điều trị bệnh Crohn.
Bạn thường dùng những loại thuốc này khi có các triệu chứng nhẹ kèm theo các đợt bùng phát bệnh không thường xuyên. Thuốc corticosteroid được sử dụng cho các triệu chứng nặng hơn nhưng chỉ nên dùng trong thời gian ngắn.
1.1.2. Điều hòa miễn dịch
Hệ thống miễn dịch hoạt động quá mức gây ra tình trạng viêm dẫn đến các triệu chứng của bệnh Crohn. Thuốc ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, được gọi là thuốc điều hòa miễn dịch, có thể làm giảm phản ứng viêm và hạn chế phản ứng của hệ thống miễn dịch của bạn.
1.1.3. Thuốc kháng sinh
Một số bác sĩ tin rằng thuốc kháng sinh có thể giúp giảm một số triệu chứng của Crohn và một số tác nhân có thể gây ra bệnh này.
Ví dụ, thuốc kháng sinh có thể làm giảm sự thoát nước và chữa lành lỗ rò. Thuốc kháng sinh cũng có thể tiêu diệt bất kỳ vi khuẩn lạ hoặc vi khuẩn “xấu” nào có trong ruột của bạn có thể góp phần gây viêm và nhiễm trùng.
1.1.4. Liệu pháp sinh học
Nếu bạn bị Crohn nặng, bác sĩ có thể thử một trong một số liệu pháp sinh học để điều trị chứng viêm và các biến chứng có thể xảy ra do bệnh. Thuốc sinh học có thể ngăn chặn các protein cụ thể có thể gây viêm.
1.2. Thay đổi chế độ ăn uống
Thức ăn không gây ra bệnh Crohn, nhưng nó có thể gây bùng phát bệnh.
Sau khi chẩn đoán Crohn, bác sĩ có thể sẽ đề nghị đặt lịch hẹn với một chuyên gia dinh dưỡng. Bác sĩ dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu thực phẩm có thể ảnh hưởng đến các triệu chứng của bạn như thế nào và những thay đổi chế độ ăn uống nào có thể giúp ích cho bạn.
Lúc đầu, họ có thể yêu cầu bạn ghi nhật ký thực phẩm. Nhật ký thực phẩm này sẽ trình bày chi tiết những gì bạn đã ăn và cảm giác của nó.
Sử dụng thông tin này, bác sĩ dinh dưỡng sẽ giúp bạn tạo ra các hướng dẫn ăn uống. Những thay đổi chế độ ăn uống này sẽ giúp bạn hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng hơn đồng thời hạn chế bất kỳ tác dụng phụ tiêu cực nào mà thực phẩm có thể gây ra.
2. Thuốc ức chế sinh học là gì?
Thuốc ức chế sinh học là liệu pháp mạnh mẽ trong điều trị bệnh Crohn. Chúng cũng có thể gây ra các tác dụng phụ rất nghiêm trọng. Thuốc thường được kê cho những người có các triệu chứng Crohn từ trung bình đến nặng hoặc nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.
Thuốc ức chế sinh học là những loại thuốc được tạo ra từ các tế bào sống có tác dụng ngăn chặn phản ứng tự nhiên của hệ thống miễn dịch đối với kháng nguyên hoặc thứ mà cơ thể bạn cho là có hại.
Ở những người bị bệnh Crohn, hệ thống miễn dịch của cơ thể không thể phân biệt được sự khác biệt giữa các chất lạ và mô của chính cơ thể. Điều này gây ra tình trạng viêm tạo ra rất nhiều triệu chứng.
Các liệu pháp sinh học, không giống như các phương pháp điều trị bệnh Crohn khác, nhắm mục tiêu mạnh mẽ vào các protein cụ thể gây viêm đường tiêu hóa.
Tuy nhiên, liệu pháp tích cực này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn theo những cách khác.
Có ba loại thuốc ức chế sinh học:
- Chất ức chế TNF-alpha
- Thuốc phong bế tích phân
- Thuốc chẹn interleukin
2.1. Chất ức chế TNF-alpha
Thuốc ức chế TNF-alpha thường được bán dưới tên thương hiệu Remicade, Humira và Cimzia.
Một số người bị bệnh Crohn có thể dùng thuốc ức chế TNF-alpha tại nhà. Những người này được cấp sẵn bút hoặc ống tiêm với lượng thuốc vừa đủ. Bác sĩ sẽ cung cấp cho bạn một lịch trình liều lượng và sau đó bạn sẽ tự điều trị.
Các chất ức chế TNF-alpha ngăn chặn phản ứng miễn dịch gây ra các triệu chứng bệnh Crohn. Tuy nhiên, việc ngăn chặn phản ứng miễn dịch này có thể tạo ra các vấn đề mới.
Những loại thuốc này không thể chỉ ngăn hệ thống miễn dịch tấn công mô của chính bạn trong khi vẫn giữ nguyên các phản ứng miễn dịch tự nhiên của bạn. Điều này khiến bạn dễ mắc các bệnh và nhiễm trùng khác và đôi khi có thể làm tăng nguy cơ phát triển một số bệnh ung thư.
Bạn có thể tăng nguy cơ mắc bệnh lao khi dùng thuốc này. Ngoài việc tiêm hoặc điều trị bằng đường tĩnh mạch, bạn cũng cần kiểm tra da thường xuyên để đảm bảo rằng bạn không bị nhiễm trùng.
2.2. Thuốc chẹn Integrin
Natalizumab (Tysabri) và vedolizumab (Entyvio) là thuốc chẹn tích phân. Những loại thuốc này hoạt động bằng cách can thiệp vào quá trình các tế bào bạch cầu gắn vào niêm mạc ruột. Điều này làm giảm viêm và giảm các triệu chứng khác.
Tuy nhiên, thuốc chẹn Integrarin cũng gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến tử vong. Lợi ích của chúng trong điều trị bệnh Crohn nên được cân nhắc với tác dụng phụ và lợi ích của thuốc ức chế TNF-alpha khi đưa ra quyết định điều trị.
Trước khi có thể sử dụng natalizumab, bạn phải đăng ký một chương trình có tên là TOUCH. Chương trình kê đơn TOUCH là cách duy nhất bạn có thể nhận được Tysabri.
2.3. Thuốc ức chế interleukin
Nhóm sinh học thứ ba được sử dụng để điều trị Crohn là chất ức chế interleukin. Ustekinumab (Stelara) là loại thuốc duy nhất trong nhóm này đã được FDA chấp thuận.
Ustekinumab nhắm vào hai loại protein cụ thể được cho là gây viêm: interleukin-12 (IL-12) và interleukin-23 (IL-23). Những người bị bệnh Crohn có mức IL-12 và IL-23 trong cơ thể cao hơn.
Bằng cách nhắm mục tiêu vào các protein này, ustekinumab ngăn chặn tình trạng viêm trong đường tiêu hóa và giảm các triệu chứng của bệnh Crohn.
Ustekinumab được sử dụng để điều trị người lớn mắc bệnh Crohn từ trung bình đến nặng, những người không đáp ứng đủ với liệu pháp thông thường. Ban đầu nó được tiêm tĩnh mạch dưới sự giám sát của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
Các liều ustekinumab tiếp theo có thể được tiêm dưới da mỗi tám tuần, bởi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe hoặc chính bệnh nhân sau khi họ đã được đào tạo. Giống như các chất sinh học khác, ustekinumab có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Kết luận
Bác sĩ có thể kê đơn các liệu pháp sinh học nếu bạn mắc bệnh Crohn từ trung bình đến nặng hoặc nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả với bạn. Hãy nhớ hỏi và hiểu đầy đủ về các tác dụng phụ có thể có của tất cả các loại thuốc mà bác sĩ kê cho bạn.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Crohn’s & Colitis Foundation and the Challenges in IBD Working Group. (2019). Challenges in IBD 2019, Di Domenicantonio R, et al. (2018). Population-based cohort study on comparative effectiveness and safety of biologics in inflammatory bowel disease.
