Người bị viêm xương khớp có nên dùng glucosamine?

Bài viết bởi Bác sĩ CKI Võ Khắc Khôi Nguyên - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Bệnh thoái hóa khớp gây ra bởi sự phá vỡ của sụn - là mô liên kết đệm các đầu xương trong khớp. Triệu chứng đặc trưng là đau, tổn thương khớp và hạn chế vận động. Bệnh thường xảy ra từ lứa tuổi trung niên trở đi, và phổ biến nhất là ảnh hưởng đến bàn tay và các khớp lớn chịu lực của cơ thể, như khớp gối, khớp háng.

Bệnh viêm xương khớp (thoái hóa khớp) là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra khuyết tật ở Mỹ và trên toàn thế giới. Với tuổi thọ ngày càng tăng, thoái hoá khớp được dự đoán sẽ trở thành nguyên nhân gây tàn tật đứng hàng thứ tư vào năm 2020. Ước tính có khoảng 27 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ sống chung với bệnh thoái hóa khớp. Đây là bệnh lý viêm xương khớp phổ biến nhất.

Glucosamine và chondroitin sulfate là những chất tự nhiên được tìm thấy trong và xung quanh các tế bào của sụn. Glucosamine là một loại đường amin mà cơ thể sản xuất và phân phối trong sụn và các mô liên kết khác, và chondroitin sulfate là một loại carbohydrate phức tạp giúp sụn giữ nước. Tại Hoa Kỳ, glucosamine và chondroitin sulfate được bán dưới dạng thực phẩm bổ sung, được quy định là thực phẩm chứ không phải là thuốc. Trong khi nó được sử dụng như một loại thuốc tác dụng chậm lên triệu chứng (SYSADOA) ở châu Âu và một số quốc gia khác.

Tại Việt Nam, glucosamine được chỉ định với mục đích “giảm triệu chứng của thoái hóa khớp gối nhẹ và trung bình". Việc sử dụng glucosamine trong điều trị viêm thoái hóa khớp ở các vị trí khác ngoài khớp gối không được khuyến cáo.

Việc glucosamine và các chế phẩm kết hợp của nó được sử dụng khá rộng rãi là do đã có nhiều nghiên cứu khẳng định sử dụng glucosamine an toàn và có hiệu quả làm giảm đau và cải thiện chức năng trong bệnh viêm khớp xương mãn tính.

Glucosamine sulfate và chondroitin sulfate đã được phê duyệt là thuốc điều trị viêm xương khớp ở Châu Âu và khoảng 70 quốc gia trên thế giới. Glucosamine đã được chứng minh giảm đau và cải thiện chức năng vận động của khớp trong bệnh thoái hoá khớp. Tác dụng bảo vệ của glucosamine về sự tiến triển cấu trúc của thoái hoá khớp gối đã được báo cáo trong hai nghiên cứu khám phá sự tiến triển của bệnh thoái hóa khớp gối sau khi dùng glucosamine hàng ngày trong 3 năm. Chondroitin sulfate đã được chứng minh là cải thiện tình trạng sưng khớp gối ở bệnh nhân viêm xương khớp gối. Gần đây, một nghiên cứu hình ảnh cộng hưởng từ đã báo cáo rằng glucosamine phối hợp chondroitin làm giảm sự mất sụn và sự tiến triển của tổn thương xương dưới sụn. Tuy nhiên, tác dụng của glucosamine và chondroitin sulfate vẫn còn đang được tranh luận và tiếp tục làm sáng tỏ.

Ở Bắc Mỹ và Úc châu, glucosamine không được công nhận là thuốc mà chỉ được xem như thực phẩm bổ trợ. Glucosamine được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) xem là 1 trong 11 nhóm thực phẩm chức năng phổ biến. Không giống như thuốc, thực phẩm chức năng không được phép bán trên thị trường cho mục đích điều trị, chẩn đoán, phòng ngừa hoặc chữa bệnh Tại Hoa Kỳ, glucosamine được bán trong siêu thị và người mua không cần toa bác sĩ. Do được xem là thực phẩm chức năng nên có thể có sự thay đổi đáng kể về hàm lượng của chế phẩm chứa glucosamine và rất phong phú về dạng bào chế. Thậm chí, ta có thể tìm thấy glucosamine bào chế dưới dạng thức uống đóng chai như nước giải khát.

Một thực tế không thể phủ nhận là glucosamine không thể thay thế được các thuốc điều trị bệnh viêm xương khớp. Hơn nữa, việc sử dụng glucosamine không phải lúc nào cũng đem lại kết quả khả quan và tác dụng điều trị của glucosamine trong bệnh lý viêm xương khớp vẫn còn đang là một vấn đề được tiếp tục tranh cãi.

Tóm lại, người bị viêm xương khớp nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để xây dựng một kế hoạch toàn diện nhằm kiểm soát cơn đau viêm khớp: ăn uống đúng cách, tập thể dục, giảm cân và sử dụng thuốc giảm đau. Nếu người bệnh viêm xương khớp bị đau từ trung bình đến nặng, người bệnh nên trao đổi với thầy thuốc về việc liệu pháp glucosamine cộng với chondroitin sulfate có phải là một lựa chọn điều trị thích hợp hay không?

Phương pháp tiêm huyết tương giàu tiểu cầu ( PRP) là phương pháp mới, được áp dụng điều trị các bệnh viêm xương khớp đã cho thấy hiệu quả cao, lâu dài, an toàn mang đến nhiều hy vọng cho người bệnh. So với các phương pháp điều trị truyền thống là sử dụng thuốc, trường hợp nặng có chỉ định phẫu thuật (nội soi hoặc mổ mở), PRP được đánh giá cao về sự an toàn do sử dụng máu được lấy từ cơ thể người bệnh, giúp chấm dứt cơn đau nhanh chóng tới 80-90%. Cộng thêm quá trình điều trị nhẹ nhàng, chi phí hợp lý đã khiến PRP đang ngày càng được áp dụng rộng rãi.

Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City là chuyên khoa chuyên điều trị các chấn thương và tình trạng bệnh liên quan đến hệ thống cơ xương khớp và dây chằng.

Trung tâm có thế mạnh chuyên môn trong phẫu thuật, điều trị các bệnh lý:

• Thay thế một phần hoặc toàn bộ đoạn xương và khớp nhân tạo;
• Thay khớp háng, gối, khuỷu tay;
• Thay khớp vai đảo ngược, các khớp nhỏ bàn ngón tay đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam;
• Phẫu thuật nội soi khớp tái tạo và sửa chữa các tổn thương dây chằng, sụn chêm;
• Ung thư xương, u xương và mô mềm cơ quan vận động;
• Phục hồi chức năng chuyên sâu về Y học thể thao;
• Phân tích vận động để chẩn đoán, theo dõi và cải thiện thành tích cho các vận động viên; chẩn đoán và hỗ trợ phục hồi cho người bệnh.

Trung tâm đang áp dụng các công nghệ hiện đại, tối tân vào điều trị như công nghệ tái tạo hình ảnh 3D và in 3D xương, khớp nhân tạo, công nghệ trợ cụ cá thể hóa được chế tạo và in 3D, công nghệ chế tạo và ứng dụng xương khớp nhân tạo bằng các vật liệu mới, kỹ thuật phẫu thuật chính xác bằng Robot.