Viêm phế quản là bệnh lý hô hấp thường gặp ở cả người lớn và trẻ em. Hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp là do virus, do đó hầu hết bệnh nhân có thể điều trị khỏi viêm phế quản mà không cần dùng kháng sinh.
1. Viêm phế quản là bệnh gì?
Viêm phế quản gây kích ứng và viêm nhiễm bên trong các phế quản. Viêm phế quản có thể được chia thành 2 loại là cấp tính hoặc mãn tính. Trong đó:
- Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm cấp tính của niêm mạc phế quản ở bệnh nhân trước đó không có tổn thương đường dẫn khí. Viêm phế quản cấp tính thường kéo dài từ 10 - 14 ngày, sau đó sẽ khỏi hoàn toàn và không để lại di chứng. Nguyên nhân của bệnh thường do nhiễm virus, vi khuẩn hoặc cả 2.
- Viêm phế quản mãn tính là 1 dạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Đây là tình trạng viêm tăng tiết nhầy mạn tính của niêm mạc phế quản, gây ra triệu chứng ho, khạc đờm liên tục hoặc tái phát từng đợt từ 3 tháng trở lên trong vòng 1 năm và kéo dài trong 2 năm liên tiếp trở lên... Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu là do hút thuốc lá, chiếm khoảng 88% trường hợp.
2. Cách chữa bệnh viêm phế quản không cần dùng kháng sinh
Loại viêm phế quản bạn mắc phải sẽ ảnh hưởng đến phương pháp điều trị được áp dụng. Viêm phế quản cấp tính có thể khỏi sau khi tình trạng nhiễm trùng của thuyên giảm. Tuy nhiên, nếu là viêm phế quản mãn tính thì không thể chữa khỏi hoàn toàn, đây là 1 dạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) và cần được quản lý bằng các phương pháp điều trị suốt đời cùng với thay đổi lối sống.
Hầu hết các trường hợp viêm phế quản cấp là do virus. Ở người lớn, viêm phế quản cấp đơn thuần có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Do đó, hầu hết bệnh nhân có thể điều trị khỏi viêm phế quản không dùng kháng sinh.
Một số biện pháp điều trị bạn có thể áp dụng để chữa viêm phế quản không dùng kháng sinh gồm:
2.1 Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt
- Sử dụng các thuốc không kê đơn như: Aspirin, acetaminophen hoặc ibuprofen có thể giúp giảm các triệu chứng của viêm phế quản, chẳng hạn như sốt, nhức đầu và đau nhức cơ thể.
- Không nên dùng Aspirin cho trẻ nhỏ hoặc thanh thiếu niên, trừ khi có chỉ định của bác sĩ, do nguy cơ xuất hiện hội chứng Reye.
- Thuốc chống viêm không steroid, chẳng hạn như Aspirin và Ibuprofen không nên sử dụng có bệnh nhân bị hen phế quản.
2.2 Sử dụng thuốc giảm ho, long đờm
2 loại thuốc không kê đơn thường được sử dụng trên lâm sàng gồm:
- Thuốc giảm ho, giúp giảm ho khan bằng cách ngăn chặn phản xạ ho.
- Thuốc long đờm giúp làm loãng và tiết chất nhầy khi bệnh nhân ho có đờm.
Trường hợp bệnh nhân ho khan nhiều, gây mất ngủ có thể sử dụng 1 trong các thuốc giảm ho dưới đây: Terpin codein 15 - 30mg/ 24 giờ hoặc thuốc Dextromethorphan liều từ 10 - 20mg/ 24 giờ (ở người lớn).
Trường hợp bệnh nhân ho có đờm: Sử dụng thuốc long đờm có acetylcystein 200mg x 3 gói/ 24 giờ. Khuyến cáo không nên sử dụng thuốc giảm ho trong trường hợp bệnh nhân ho có đờm. Khi niêm mạc của phế quản bị viêm sẽ tạo ra đờm trong lòng phế quản. Phản xạ ho giúp loại bỏ các chất nhầy ra khỏi đường hô hấp.
2.3 Thuốc giãn phế quản
Bệnh nhân có co thắt phế quản, xuất hiện triệu chứng thở khò khè có thể sử dụng:
- Thuốc giãn phế quản cường β2 dạng phun hít (Terbutanyl và Salbutamol).
- Khí dung Salbutamol liều 5mg x 2- 4 nang/ 24 giờ.
- Uống Salbutamol 4 mg x 2-4 viên/ 24 giờ.
2.4 Sử dụng các loại thảo dược tự nhiên
Sử dụng thảo dược tự nhiên chữa viêm phế quản là 1 trong những phương pháp mang lại hiệu quả cao, an toàn và không lo tác dụng phụ. Một số loại thảo dược thường thấy trong các bài thuốc Đông y điều trị viêm phế quản như Tạo giác, Xạ can, Bán liên biên, Xạ đen, Nhũ hương...khi kết hợp với nhau sẽ mang lại công dụng khám viêm, tiêu đờm, bổ phế, giảm ho, đồng thời tăng cường sức khỏe hệ hô hấp. Nhờ đó sẽ nhanh cải thiện tình trạng bệnh.
2.5 Nghỉ ngơi
1 trong những triệu chứng chính của bệnh viêm phế quản là mệt mỏi do nhiễm trùng và ho dai dẳng kèm theo. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ngủ có thể giúp tăng cường hệ thống miễn dịch và hỗ trợ phục hồi sau nhiễm trùng. Giấc ngủ giúp cơ thể sửa chữa mô tổn thương và tái tạo ra mô mới, giải phóng hormone quan trọng và tạo ra năng lượng. Khuyến cáo rằng người lớn cần ngủ 7-8 giờ mỗi ngày và trẻ em khoảng 10-12 giờ mỗi ngày.
2.6 Uống đủ nước
Viêm phế quản là 1 bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới của đường thở và phổi. Bệnh nhân bị viêm phế quản có thể bị mất nước do sốt , thở nhanh, chảy nước mũi, nôn mửa và tiêu chảy. Mất nước có thể dẫn đến chóng mặt, lú lẫn, nhức đầu và cảm giác khó chịu ở miệng và cổ họng. Uống đủ nước khi bị viêm phế quản có thể giúp: Tránh mất nước, làm loãng đờm và chất nhầy mũi và làm ẩm cổ họng.
2.7 Sử dụng máy tạo ẩm
Máy tạo ẩm làm tăng độ ẩm trong phòng bằng cách tỏa ra hơi nước. Độ ẩm và nhiệt độ thấp đã được cho thấy có mối liên quan với sự gia tăng các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp. Độ ẩm thấp cũng có thể gây kích ứng đường mũi và cổ họng, ngứa mắt và khô da.
Hít không khí ẩm và ấm có thể giúp làm dịu cơn ho, làm lỏng chất nhầy và giúp chất nhầy dễ được tống ra khỏi đường thở hơn. Tuy nhiên, độ ẩm quá cao có thể gây ra các vấn đề về hô hấp cũng như làm bùng phát bệnh dị ứng và hen suyễn.
2.8 Bỏ thuốc lá
Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh viêm phế quản mãn tính. Ngừng hút thuốc và tránh khói thuốc thụ động có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.
Hút thuốc lá làm tổn thương đường phế quản và giảm khả năng bảo vệ của cơ thể chống lại nhiễm trùng. Hít phải khói thuốc có thể gây ra cơn ho dữ dội nếu bệnh nhân bị viêm phế quản. Bỏ hoàn toàn hoặc giảm hút thuốc lá sẽ hạn chế tổn thương ống phế quản và giúp vết thương nhanh lành hơn. Bệnh nhân bỏ thuốc lá sẽ ít có nguy cơ bị viêm phế quản cấp tính hơn trong tương lai.
2.9 Chế độ ăn uống lành mạnh
Để giảm bớt các triệu chứng của viêm phế quản và kiểm soát tình trạng bệnh, 1 chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt cũng như thịt nạc, thịt gia cầm, cá, đậu, trứng và các loại hạt sẽ giúp kiểm soát triệu chứng bệnh. Chế độ ăn lành mạnh cũng bao gồm các sản phẩm sữa không béo/ ít béo, hạn chế chất béo bão hòa, cholesterol, muối và đường. Có một chế độ ăn uống lành mạnh giữ cho hệ thống miễn dịch hoạt động tốt hơn.
3. Kháng sinh được sử dụng trong điều trị viêm phế quản khi nào?
Nhiều trường hợp viêm phế quản uống kháng sinh không khỏi là do dùng không đúng trường hợp và không theo chỉ định của bác sĩ. Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh trong điều trị viêm phế quản khi:
- Triệu chứng ho kéo dài trên 7 ngày.
- Ho, khạc đờm mủ rõ.
- Viêm phế quản ở bệnh nhân mắc các bệnh lý mạn tính nặng như suy tim, ung thư.
Kháng sinh được sử dụng tùy thuộc vào mô hình vi khuẩn và tình hình kháng thuốc tại địa phương. Các loại kháng sinh thường dùng để điều trị viêm phế quản gồm:
- Ampicillin, Amoxicillin liều 3g/ 24 giờ.
- Ampicillin phối hợp với Sulbactam hoặc Amoxicillin phối hợp với Acid clavulanic: Liều 3g/ 24 giờ.
- Cefuroxim liều dùng 1,5g/ 24 giờ.
- Macrolid: Erythromycin 1,5g/ ngày, dùng trong 7 ngày, Azithromycin 500mg x 1 lần/ ngày, dùng trong 3 ngày (tránh dùng thuốc nhóm này cùng với thuốc nhóm IMAO, thuốc giãn phế quản nhóm Xanthin).
Tóm lại, các triệu chứng của viêm phế quản cấp tính thường hết trong vòng 1 đến 2 tuần mà không cần sử dụng kháng sinh trong điều trị. Bạn có thể bắt đầu cảm thấy tốt hơn rõ rệt chỉ sau một vài ngày, tuy nhiên ho khan có thể kéo dài đến 1 tháng. Uống nhiều nước ấm và ăn những thực phẩm lành mạnh sẽ giúp bệnh diễn biến tốt hơn. Hãy nghỉ ngơi nhiều nhất có thể cho đến khi bạn cảm thấy hoàn toàn khỏe mạnh. Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt, thuốc giãn phế quản và thuốc giảm ho, long đờm giúp hỗ trợ điều trị triệu chứng. Nếu các triệu chứng không cải thiện hoặc nếu bạn thường xuyên bị viêm phế quản, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được xử trí phù hợp.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
