Có cần bổ sung vitamin D cho trẻ trên 1 tuổi?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Vitamin D là chất dinh dưỡng quan trọng giúp xương của trẻ phát triển khỏe mạnh và tăng cường hệ thống miễn dịch. Do đó, vitamin D thường được bác sĩ chỉ định khi bắt đầu chào đời, vậy có cần bổ sung vitamin cho trẻ trên 1 tuổi hay không?

• Mặt trời

Cơ thể chúng ta tạo ra vitamin D khi da chúng ta tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, thực tế rất khó để có đủ vitamin D từ mặt trời. Hầu hết trẻ em và người lớn dành nhiều thời gian trong nhà ở trường và nơi làm việc. Khi ở ngoài trời, người lớn và trẻ em nên thực hiện các biện pháp bảo vệ da để ngăn ngừa ung thư da và tổn thương da do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời với cường độ mạnh và quá lâu.

• Thực phẩm

Có rất ít thực phẩm có vitamin D tự nhiên. Các loại thực phẩm có Vitamin D nhiều nhất là cá béo và dầu cá. Do trẻ không ăn những thực phẩm này nhiều nên vitamin thường được bổ sung vào sữa, sữa chua, sữa bột trẻ em, nước trái cây, ngũ cốc và các thực phẩm khác.

• Thực phẩm chức năng

Để có đủ vitamin D, ngoài việc tắm nắng và sử dụng các thực phẩm thì còn có thể sử dụng các vitamin tổng hợp có chứa thành phần vitamin D. Tuy nhiên việc sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin D cần tuân theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Do thiếu ánh sáng mặt trời chiếu trực tiếp và không nhận đủ vitamin D trong chế độ ăn uống khiến những trẻ dưới đây có nguy cơ bị thiếu vitamin D:

• Trẻ hạn chế tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Do thời gian chiếu sáng của mặt trời giảm và thời tiết trong mùa đông khắc nghiệt từ tháng 11 đến tháng 2 nên bố mẹ thường hạn chế cho trẻ em tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Vì vậy những trẻ sống ở khu vực phía bắc có thể không có đủ ánh nắng mặt trời để đáp ứng nhu cầu vitamin D.
• Trẻ có da sẫm màu. Do sắc tố hay còn gọi là melanin ở những trẻ có da tối màu ngăn chặn ánh nắng mặt trời, do đó dẫn tới vitamin D không được sản xuất hiệu quả. Cùng đứng dưới ánh nắng mặt trời với khoảng thời gian giống nhau, trẻ có da sẫm màu sẽ sản xuất được ít Vitamin D hơn so với trẻ có làn da sáng hơn.
• Trẻ chỉ bú sữa mẹ. Nuôi con bằng sữa mẹ là tuyệt vời cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên sữa mẹ có một nhược điểm là không có đủ lượng vitamin D mà cơ thể trẻ cần, do đó trẻ sơ sinh bú sữa mẹ nên bổ sung thêm vitamin D, đặc biệt cần bổ sung vitamin d3 cho trẻ sơ sinh.

Ngoài ra, những trẻ có các bệnh lý nhất định như bệnh viêm ruột ảnh hưởng đến khả năng cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng, trong đó có vitamin D. Ngoài ra, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ bị béo phì có nguy cơ cao thiếu vitamin D.

Do lượng vitamin D chỉ được tìm thấy trong ánh mặt trời, một vài loại thực phẩm, chẳng hạn như cá béo và trứng hoặc một số thực phẩm như ngũ cốc ăn sáng nên việc bổ sung vitamin D từ các thực phẩm chức năng là việc làm cần thiết. Không nên cho trẻ phơi nắng quá nhiều bởi sẽ ảnh hưởng đến làn da của con trẻ. Vì vậy các bác sĩ khuyến cáo kể cả khi trẻ vẫn tiếp xúc ánh nắng mặt trời thì vẫn nên bổ sung vitamin D cho trẻ với liều lượng như sau:

• Em bé từ sơ sinh đến 1 tuổi đang bú sữa mẹ nên được bổ sung Vitamin D hàng ngày với hàm lượng 8,5 đến 10 micrograms (μg) để đảm bảo đủ chất.
• Trẻ sơ sinh ăn sữa bột không nên bổ sung vitamin D nếu trẻ ăn hơn 500ml sữa bột trẻ em mỗi ngày, vì sữa bột dành cho trẻ sơ sinh đã được bổ sung vitamin D và các chất dinh dưỡng khác.
• Trẻ từ 1 đến 4 tuổi nên được bổ sung hàng ngày với hàm lượng 10 micrograms (μg) vitamin D.

Một số trẻ có thể cần nhiều vitamin D hơn các liều lượng trên nếu có một số bệnh lý như béo phì, bệnh celiac, xơ nang, hoặc đau xương, một số trẻ vừa hồi phục sau phẫu thuật xương hoặc đang dùng thuốc chống động kinh do các thuốc này ngăn cơ thể sử dụng vitamin D.

Ngoài bổ sung vitamin D, trẻ trên 1 tuổi cần 5mg kẽm nguyên tố/ngày để trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn. Kẽm đóng vai trò tác động đến hầu hết các quá trình sinh học diễn ra trong cơ thể, đặc biệt là quá trình phân giải tổng hợp axit nucleic, protein... Các cơ quan trong cơ thể khi thiếu kẽm có thể dẫn đến một số bệnh lý như rối loạn thần kinh, dễ sinh cáu gắt,... Vì vậy cha mẹ cần tìm hiểu về Vai trò của kẽm và hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý cho bé.

Ngoài kẽm, cha mẹ cũng cần bổ sung cho trẻ các vitamin và khoáng chất quan trọng khác như lysine, crom, vitamin nhóm B,... giúp con ăn ngon, có hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.

Nguồn tham khảo: kidshealth.org, chop.edu, nhs.uk