Vi khuẩn HP sống trong môi trường nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội tiêu hóa, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Hiện nay, số người bị nhiễm vi khuẩn HP dạ dày đang ngày càng gia tăng. Đây là một trong những tác nhân gây viêm loét dạ dày, ung thư dạ dày.

Dạ dày là nơi cư trú chính của HP. Ngoài ra HP còn được tìm thấy tại miệng (cao răng, nước bọt), tại thực quản, tá tràng, đại tràng và túi thừa Meckel, tại những nơi có dị sản dạ dày...

Trong môi trường acid đậm đặc của dạ dày con người, vi khuẩn HP được coi là loài vi khuẩn duy nhất có khả năng tồn tại và phát triển được.

Mặc dù có khả năng sống mãnh liệt và phát triển mạnh trong dạ dày con người, nhưng ngoài môi trường tự nhiên, sức sống của chúng khá yếu ớt và thời gian sống ngắn.

Ngoài môi trường dạ dày, HP tồn tại trong khoang miệng, đường ruột, hốc xoang...

Vi khuẩn HP có khả năng tồn tại và phát triển mạnh ở ngay lớp giữa chất nhầy và niêm mạc dạ dày, bên cạnh đó chúng còn tự tạo ra chất đối kháng, tránh miễn dịch cơ thể.

Vi khuẩn HP còn được phát hiện ở các kênh rạch, ao hồ, thức ăn, phân, nguồn nước...

Trong môi trường tự nhiên, vi khuẩn HP tồn tại ở dạng xoắn khuẩn và khuẩn cầu. Vi khuẩn HP chỉ tồn tại trong nước được một vài giờ nếu ở dạng xoắn, còn ở dạng cầu vi khuẩn HP có thể tồn tại trong nước đến 1 năm.

Nhờ có hệ thống lông roi linh hoạt giúp vi khuẩn HP tránh được tác động của acid dịch vị, vừa có thể di chuyển nhanh chóng trong môi trường dạ dày, ngoài ra HP còn tiết men giúp điều chỉnh pH của môi trường bao quanh vi khuẩn. Đây chính là lý do vi khuẩn HP sống được trong môi trường dạ dày lúc nào cũng đầy dịch vị acid.

Môi trường sống tác động tới tuổi thọ của vi khuẩn HP. Trên thực tế, con người quyết định tuổi thọ của vi khuẩn HP. Nói cách khác nếu chúng ta không có tác động gì đến nó thì nó vẫn sống và tăng lên, còn khi chúng ta tiêu diệt nó, nó sẽ chết.

Do có khả năng miễn dịch cơ thể rất cao, vi khuẩn HP sẽ không bao giờ tự chết đi. Trong môi trường niêm mạc dạ dày, vi khuẩn HP càng sinh sôi và phát triển bới đây là môi trường sống thuận lợi cho chúng. Vì vậy, để tiêu diệt hoàn toàn HP dạ dày, cần tới bệnh viện để có hướng điều trị phù hợp và đúng cách.

Ngoài môi trường dạ dày, vi khuẩn HP chỉ tồn tại được trong một khoảng thời gian nhất định. Vi khuẩn HP ngoài cơ thể người ra, chúng có thể sống trong môi trường đất, không khí và nước.

• Trong môi trường đất: Tuổi thọ của vi khuẩn HP trong môi trường đất là vài giờ sau khi ra ngoài cơ thể. Chúng có thể biến đổi cấu trúc để tồn tại được lâu hơn. Do vậy chúng vẫn có khả năng lây nhiễm cao cho người khác nếu tiếp xúc với môi trường có vi khuẩn HP.
• Trong môi trường không khí: Tuy môi trường không khí không cung cấp chất dinh dưỡng cho vi khuẩn HP tồn tại nhưng chúng vẫn có nguồn chất dinh dưỡng dự trữ tồn tại cho tới khi tìm được vật chủ khác. Độ ẩm và nhiệt độ ở ngoài môi trường không khí sẽ quyết định thời gian sống của vi khuẩn HP ở ngoài môi trường. Trong không khí thời gian sống của vi khuẩn HP sau khi ra khỏi cơ thể được xác định là 60 phút tới 4 giờ đồng hồ.
• Trong môi trường nước: Thời gian mà vi khuẩn HP tồn tại trong nước là khác nhau tùy thuộc vào nhiệt độ môi trường nước. Khi vi khuẩn HP ở dạng cầu, chúng có thể tồn tại được khá lâu, trong môi trường nước như ao hồ, kênh rạch, vi khuẩn HP sống được lên tới hơn 1 năm. Khi nước sôi ở 100 độ, vi khuẩn HP sẽ chết.

Như vậy, dù ra khỏi ngoài cơ thể nhưng vi khuẩn HP vẫn có một khoảng thời gian tồn tại nhất định, khả năng lây nhiễm của chúng còn rất cao khi người khác tiếp xúc. Chính vì vậy, mọi người cần chú ý nguồn nước, thực phẩm để giảm thiểu nguy cơ nhiễm vi khuẩn HP.

Do việc lạm dụng thuốc kháng sinh khá phổ biến và việc người bệnh không tuân thủ liều lượng, thời gian uống thuốc đã dẫn đến tình trạng vi khuẩn HP kháng với nhiều loại kháng sinh. Điều đó dẫn đến việc chữa trị trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian hơn.

Hiện nay thường lựa chọn phác đồ 4 thuốc trong thời gian 2 tuần

Đánh giá hiệu quả diệt HP: Sau khi dừng uống thuốc kháng sinh hoặc bismuth tối tiểu 1 tháng, dừng các loại thuốc giảm tiết acid hoặc trung hòa acid tối thiểu 2 tuần.

Có thể thấy, trong môi trường dạ dày, vi khuẩn HP có sức sống và sinh sôi rất mãnh liệt. Chính vì vậy, nên chủ động bảo vệ cơ thể để phòng tránh lây nhiễm vi khuẩn HP.