Sai lầm khi chữa trị bong gân

Sai lầm 1: Bong gân, trật khớp là tình trạng nhẹ tự điều trị được

Rất nhiều người chủ quan cho rằng, bong gân hay trật khớp là những thương tích nhẹ, có thể tự chữa tại nhà nên không muốn đến bệnh viện thăm khám. Thậm chí có người còn cố vận động mà không tuân thủ yêu cầu cố định, điều này có thể dẫn đến đau dây chằng mạn tính, khiến tình trạng tổn thương khớp càng nghiêm trọng hơn gây khó khăn cho điều trị về sau.

Sai lầm 2: Xoa bóp vùng bong gân bằng dầu nóng

Nhiều người tin rằng bôi các chất có tính nóng như mật gấu, rượu, cao, dầu nóng... vào các nơi bị chấn thương sẽ khiến tình trạng thuyên giảm. Tuy nhiên đây là sai lầm nghiêm trọng vì tổn thương dây chằng không được dùng các chất nóng tác động vào vì có thể gây chảy máu mạnh hơn, dẫn đến cứng khớp, teo cơ về sau. Thay vào đó, tổn thương dạng này nên dùng các chất gây lạnh và giảm đau tại chỗ như các loại gel lạnh, salonpas lạnh.

Sai lầm 3: Đắp thuốc lá vào vị trí bong gân

Tự điều trị trật khớp, bong gân bằng đắp thuốc lá (hoặc các loại thuốc dân gian chưa được kiểm chứng) có thể để lại những biến chứng khó lường như: kéo dài tình trạng bệnh, teo cơ, cứng khớp và mất dần chức năng khớp. Thậm chí bong gân, trật khớp nếu chữa trị muộn hoặc không đúng có thể dẫn đến tình trạng lỏng khớp và đau khớp mạn tính.

Bong gân mức độ nhẹ có thể tự điều trị tại nhà. Bong gân nặng cần đến gặp bác sĩ để thăm khám và có hướng điều trị phù hợp. Xử lý cấp cứu đối với trường hợp bị bong gân nặng cần theo nguyên tắc sau:

Dùng một túi chườm lạnh để chườm lạnh cho vùng khớp bị thương tổn. Việc chườm lạnh cần được thực hiện ngay lập tức sau chấn thương, trong 15-30 phút, từ 4-8 lần mỗi ngày trong vòng 48 giờ đầu hoặc đến khi thấy đỡ sưng tấy. Nhiệt độ túi chườm nên lạnh vừa phải, tránh chườm cố định một vị trí trong thời gian lâu gây bỏng lạnh phần mềm.

Đối với bong gân nhẹ, cần hạn chế vận động, cử động khớp bị tổn thương. Nếu bị tổn thương khớp chi dưới, người bệnh nên hạn chế đi lại hoặc hỗ trợ di chuyển bằng nạng. Nếu tổn thương ở khớp chi trên cần tránh thực hiện các động tác gây đau cho khớp. Khi người bệnh đỡ đau có thể tập vận động nhẹ nhàng trở lại. Đối với trường hợp bị bong gân nặng, nên để khớp thương tổn ở trạng thái cơ năng (tức tư thế nghỉ ngơi hoàn toàn). Bệnh nhân có thể bó bột hoặc nẹp bột để hỗ trợ cố định khớp. Sau 4 - 6 tuần, sau đó có thể tập vận động trở lại.

Đối với bong gân, tổn thương dây chằng thì hướng điều trị bảo tồn sẽ được ưu tiên. Quan trọng nhất là cần bất động khớp bị tổn thương đủ lâu để dây chằng có thời gian khôi phục trở lại. Tùy theo mức độ và tình trạng bong gân, trật khớp mà bác sĩ có thể chỉ định dùng nẹp y tế, băng chun ép, đắp bột...

Thời gian cần cố định, bất động thường là 4-6 tuần. Với người cao tuổi, thời gian có thể kéo dài hơn một chút. Sau đó người bệnh có thể vận động nhẹ nhàng và sau 8 tuần có thể chơi thể thao, vận động bình thường.

Nếu bị tổn thương ở chi trên, nên để vùng ngọn chi (bàn tay, bàn chân) cao hơn vùng gốc chi (gối, khuỷu) hoặc nâng cao vị trí khớp bị thương tổn trên mức tim để tạo thuận lợi cho máu về tim dễ dàng, nhằm hạn chế và ngừa nguy cơ sưng phù nề.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng kết hợp với một số thuốc giảm đau chống viêm (NSAIDs) như: Paracetamol, Ibuprofen,...; thuốc giảm viêm, phù nề như Alphachoay. Nếu có tổn thương dây chằng lớn, thâm tím do đứt nhiều dây chằng thì người bệnh phải dùng thêm kháng sinh (theo chỉ định) để phòng nhiễm khuẩn.

Giải pháp phẫu thuật tạo hình lại dây chằng có thể áp dụng đối với trường hợp bị bong gân nặng, dây chằng bị đứt hoàn toàn dẫn đến lỏng khớp, xơ hóa dây chằng gây đau mạn tính, khó vận động.

Dù là lựa chọn phương thức chữa trị bong gân nào thì khi đỡ đau người bệnh cũng cần kết hợp tập phục hồi chức năng, vận động khớp từ đơn giản đến phức tạp, từ nhẹ đến nặng để khiến khớp linh hoạt dần trở lại. Nếu kiên trì, bệnh nhân có thể sớm vận động lại như bình thường.