Vì sao phụ nữ mãn kinh cần bổ sung vitamin D?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thời kỳ tiền mãn kinh là thời kỳ mà cơ thể chuyển đổi chức năng sinh sản đối với người phụ nữ. Cần hiểu rõ về sự thay đổi này và tìm cách để có thể thích nghi với nó.

Vitamin D giúp xương chắc khỏe phòng ngừa ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng. Khi cơ thể thiếu hụt vitamin D sẽ gây giảm sự hấp thu canxi và phospho trong thức ăn, dẫn đến lượng canxi và phospho trong máu giảm, xương dễ trở nên xốp và giòn. Nhất là phụ nữ thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh dễ bị loãng và nhuyễn xương.

1.1. Các type bệnh loãng xương thường gặp

• Loãng xương tiên phát (type 1)

Xuất hiện từ trên 5 năm sau tuổi mãn kinh, còn gọi là loãng xương sau mãn kinh. Trong 5-10 năm đầu của thời kỳ mãn kinh, tốc độ mất xương có thể lên đến 2-4% khối lượng xương mỗi năm. Đặc trưng của loãng xương này là sự mất xương chủ yếu ở xương xốp và thường gây ra gãy lún các đốt sống, gãy đầu dưới xương quay.

Loãng xương sau mãn kinh còn gây giảm tiết hormon cận giáp tăng tiết canxi qua thận, suy giảm hoạt động vitamin D3 dẫn tới giảm hấp thu canxi ở ruột.

• Loãng xương tiên phát (type 2)

Liên quan đến tuổi, xuất hiện ở nữ nhiều gấp 2 lần nam, là hậu quả của sự mất xương chậm trong vòng vài chục năm, biểu hiện chính là gãy cổ xương đùi, gãy lún các đốt sống do tổn thương xuất hiện đồng đều trên cả xương đặc (vỏ xương) cũng như xương xốp (bè xương). Loại loãng xương này liên quan tới hai yếu tố quan trọng là giảm hấp thu canxi, giảm chức năng tạo cốt bào, dẫn tới cường cận giáp trạng thứ phát.

• Loãng xương thứ phát

Được phát hiện ở cả hai giới và thường là hậu quả của một số bệnh ảnh hưởng tới rối loạn chuyển hóa chất khoáng của xương.

Các triệu chứng trên dẫn đến hàng loạt bệnh nghiêm trọng như : đau cột sống, biến dạng cột sống, thậm chí dẫn đến gãy xương tự nhiên.

Vitamin D đối với sức khỏe con người có mối liên hệ mật thiết

Điều trị bệnh loãng xương bao gồm những biện pháp như: thuốc chống đau giãn cơ, vận động thể dục thể chất phù hợp (đặc biệt duy trì trọng lượng cơ thể, tập lưng thẳng, tập bụng), đề phòng té ngã khi đi đứng, chế độ ăn hợp lý, giảm hoặc ngưng các yếu tố nguy cơ, sử dụng nẹp lưng chỉnh hình, sử dụng thuốc điều trị thích hợp.

2.1. Liệu pháp vận động

Không vận động nhất là bệnh nhân bị bất động tại giường. Nhưng tránh bất động hoàn toàn. Cần phải vận động thụ động và chủ động các chi để duy trì vận động các khớp và cơ, phòng các biến chứng nằm lâu.

2.2. Chế độ ăn

Chế độ ăn cần cung cấp đủ năng lượng và đủ chất canxi. (thực phẩm giàu canxi là tôm, cua, trứng, sữa...). Trong điều kiện có thể, mỗi ngày nên uống 1/4 lít sữa tươi hoặc 2 hộp sữa chua.

Lượng vitamin D khuyến cáo dùng hàng ngày là 600 IU/ngày, nhưng nên tăng lên 800 IU/ngày ở những người từ 71 tuổi trở lên. Những phụ nữ sau mãn kinh có thể đạt được lượng vitamin D cần thiết qua tiếp xúc nắng sáng 15 phút, mỗi tuần 3 đến 4 lần đều đặn. Dùng các thực phẩm giàu vitamin D không cung cấp đủ lượng vitamin D cần thiết.

Sử dụng Vitamin D2 (ergocalciferol) hay vitamin D3 (cholecalciferol) tùy liều sử dụng và có bệnh thận hay các bệnh lý khác kèm theo mà cần thiết phải theo dõi lượng vitamin D trong máu.

Tóm tắt khuyến cáo:

• Những phụ nữ mãn kinh khỏe mạnh có thể tự tổng hợp đủ lượng vitamin D cần thiết nhờ tiếp xúc ánh nắng 15 phút mỗi ngày, 3-4 lần mỗi tuần hay uống vitamin D 800 to 1000 IU/day.
• Để đạt được lượng vitamin D cần thiết, phụ nữ bị thiếu vitamin D có thể cần liều bổ sung lên đến 4000 to 10,000 IU/ngày.
• Những phụ nữ bị béo phì có bệnh lý, trước và sau phẫu thuật bắt cầu đường tiêu hóa, hội chứng rối loạn hấp thu, và/hoặc bệnh gan, thận.
• Những phụ nữ thiếu vitamin D, loãng xương, và/hoặc có tiền sử gãy xương bất ngờ cần được chỉ định lượng vitamin D và các liệu pháp bảo tồn xương phù hợp. Nếu không có các yếu tố nguy cơ làm giảm lượng vitamin D trong máu kèm theo thì liều vitamin D cung cấp có thể là 800 đến 1200 IU/ngày.

Tác dụng và sự ảnh hưởng của việc thiếu hụt vitamin D với cơ thể rất rõ ràng. Tuy nhiên làm thế nào để bổ sung lượng vitamin D đúng cách và đủ liều lượng cho cơ thể thì không phải ai cũng biết.

Liều lượng vitamin D cần thiết cho cơ thể mỗi ngày là 3.000 – 5.000 IU, đối với những người trên 70 tuổi thì lượng vitamin D cần thiết chỉ khoảng 800 IU.

2.3. Lòng đỏ trứng gà

Lòng đỏ trứng chứa một lượng dưỡng chất khá cao, trong đó có lượng vitamin D rất dồi dào. Chính vì thế, việc ăn lòng đỏ trứng gà là một cach vô cùng thuận tiện để có thể bổ sung vitamin D một cách tự nhiên. Nhưng bạn không nên ăn quá nhiều trứng gà bởi trong trứng cũng chứa lượng cholesterol và không có lợi cho sức khỏe tim mạch nếu ăn quá nhiều, bạn nên ăn trứng gà cách ngày hoặc 2 ngày ăn một lần.

2.4. Cá béo

Các loại cá chứa nhiều chất béo cũng là nguồn vitamin D tự nhiên rất tốt cho sức khỏe. Các loại cá như cá hồi, cá thu, cá chình và cá ngừ có chứa nhiều vitamin D và là loại thực phẩm bổ sung vitamin D vô cùng hữu hiệu. Không chỉ cung cấp lượng lớn vitamin D mà các loại cá béo này có cung cấp cho cơ thể lượng Omega-3 có tác dụng lớn đối với sức khỏe tim mạch.

2.5. Nấm hương

Một loại nấm có hương vị đặc trưng và rất thơm ngon, trong chúng cũng chứa lượng vitamin D tự nhiên dồi dào có thể cung cấp cho cơ thể. Nấm hương khi tiếp xúc với tia cực tím còn có thể sản sinh ra nhiều vitamin D hơn khiến cho chúng rất được ưa chuộng. Cứ 100g nấm hương khô lại chứa 12 – 14g protein và nó cũng chứa hàm lượng vitamin D cao nhất trong tự nhiên. Nấm hương đặc biệt có tác dụng bổ sung vitamin D cho trẻ nhỏ giúp hấp thụ canxi tốt hơn, xương và răng chắc khỏe.

2.6. Ánh sáng mặt trời

Mỗi ngày chúng ta hãy dành ra khoảng 10 - 15 phút để thể dục thể thao ngoài trời hoặc phơi nắng để có thể có điều kiện sản sinh vitamin D. Nên tắm nắng vào thời điểm sáng sớm hoặc chiều muộn khi nắng đã dịu, tránh tắm nắng lúc trưa nắng gắt.