Tác dụng phụ của thuốc điều trị tiểu đường

Tùy thuộc vào thể trạng và tình trạng của bệnh nhân mà bác sĩ chuyên khoa sẽ cho bệnh nhân sử dụng thuốc cùng với những sản phẩm chuyên biệt để điều trị tiểu đường hiệu quả hơn. Tuy nhiên trong quá trình điều trị, thuốc trị tiểu đường sẽ gây nên một số tác dụng với cơ thể.

Dựa vào cơ chế làm giảm đường máu khác nhau mà thuốc trị tiểu đường được chia thành 4 nhóm như sau:

• Thuốc làm tăng nhạy cảm insulin bao gồm: Biguanide metformin (Metforal, Glucophage, Stagid); thiazolidinedione rosiglitazone (Avandia, Hasandia 8, Avanglyco 4); thiazolidinedione pioglitazone (Actos, Dopili 15 mg, Pioglitazone Stada 30mg, Pioglar); đồng vận thụ thể GLP-1 (exenatide); ức chế men DPP-4 sitagliptin Januvia TM.
• Thuốc gây tăng tiết insulin: Sulfonylurea: glimepiride (Amaryl), glibenclamide (Daonil, Maninil), gliclazide (Diamicron, glipizide (Glibénès, Minidiab), Meglitinide Repaglinide.
• Thuốc có tác dụng làm chậm hấp thu chất béo và glucose từ ruột: thuốc ức chế men Alpha-glucosidase: Acarbose (Glucobay, Precose), thuốc ức chế men tiêu mỡ lipase (orlistat).
• Insulin: Insulin tác dụng chậm (Lantus®); insulin tác dụng trung bình (Protaphane®, Humulin® NPH); insulin tác dụng ngắn (Actrapid®, Humulin®, Apidra®); insulin tác dụng nhanh (Novorapid®, Humalog®); insulin trộn sẵn.

2.1. Gây hạ đường huyết

Các thuốc sử dụng điều trị tiểu đường đều có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu. Trong một số trường hợp người bệnh dùng sai cách đối với một số loại thuốc sẽ gây nên tình trạng hạ đường huyết thái quá - hiện tượng lượng đường trong máu giảm xuống quá mức bình thường. Nếu không có những biện pháp làm tăng đường huyết trở lại mức bình thường sẽ dẫn đến tình trạng mất ý thức nặng và hôn mê sâu.

Để tránh trường hợp bị hạ đường huyết cần tăng liều thuốc một cách từ từ, phân bố bữa ăn trong ngày sao cho phù hợp với liều lượng của thuốc, tránh ăn kiêng thái quá hoắc tập luyện quá sức.

Một số lưu ý để người bệnh không xảy ra tình trạng hạ đường huyết khi uống thuốc:

• Không sử dụng 2 loại thuốc cùng một nhóm vì có cùng cơ chế tác dụng. Có thể phối thuốc tác dụng chậm với thuốc tác dụng nhanh.
• Kiểm tra lượng đường huyết có trong máu trước khi uống thuốc để có những biện pháp phòng tránh kịp thời.

2.2. Tác dụng phụ lên gan và thận

Khi sử dụng thuốc trị tiểu đường còn có thể gây nên một số tác dụng phụ nghiêm trọng. Hai cơ quan ảnh hưởng trực tiếp từ thuốc trị tiểu đường là gan và thận. Trong đó gan có nhiệm vụ chuyển hóa và thận có nhiệm vụ thải trừ.

2.3. Dị ứng thuốc

Sau khi sử dụng thuốc trị tiểu đường bệnh nhân có thể bị dị ứng. Một số biểu hiện như nổi mẩn đỏ, mề đay, viêm,... Nếu tình trạng nặng có thể khiến bệnh nhân bị sốc phản vệ dẫn đến tử vong.

Trong trường hợp bị tình trạng trên cách xử lý đơn giản là ngừng sử dụng thuốc. Bởi nếu cứ tiếp tục sử dụng loại thuốc này thì dị ứng sẽ quay trở lại.

Bệnh nhân khi uống thuốc điều trị tiểu đường mà gặp phải tình trạng trên thì phải báo ngay cho bác sĩ chuyên khoa để thay đổi đơn thuốc cho thích hợp. Không thể vì tiếc mà sử dụng tiếp tục loại thuốc đã gây dị ứng cho cơ thể.

2.4. Đầy bụng tiêu chảy

Metformin - glucophage là một trong những loại thuốc gây rối loạn đường tiêu hóa, lúc này bệnh nhân sẽ có triệu chứng đầy bụng và tiêu chảy.

Có thể giảm thấp liều lượng thuốc khi gặp tình trạng này, nhưng nếu không hết thì phải báo ngay cho bác sĩ để thay đổi đơn thuốc khác phù hợp hơn.

Tiểu đường là căn bệnh mãn tính và người bệnh phải xác định điều trị lâu dài. Do đó trong quá trình sử dụng thuốc cần phải cẩn thận để hạn chế những tác dụng phụ do thuốc gây ra. Nếu có biểu hiện bất thường thì cần báo ngay cho bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời. Tuyệt đối không được tự điều chỉnh đơn thuốc hay liều lượng thuốc.

Để hạn chế tối đa những tác dụng phụ không đang mong muốn do thuốc trị tiểu đường mang lại. Bệnh nhân nên lưu ý một số vấn đề sau để điều trị bệnh đường hiệu quả hơn:

• Uống thuốc đúng cách, đúng giờ, đúng liều lượng. Tham khảo bác sĩ về các vấn đề bất thường trong quá trình sử dụng thuốc.
• Uống thuốc kết hợp với chế độ ăn uống khoa học giúp kiểm soát tốt lượng đường trong cơ thể. Không những thế còn giúp bệnh nhân tăng cường sức khỏe, phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm của bệnh.
• Duy trì tâm lý lành mạnh thư thái để giúp cho quá trình điều trị hiệu quả hơn. Bệnh nhân cần phải điều hòa cảm xúc, thư giãn thoải mái đầu óc và hạn chế những suy nghĩ tiêu cực bất ổn. Những việc này sẽ khiến kiểm soát tốt lượng đường trong máu một cách ổn định.

Xảy ra một số tác dụng phụ khi sử dụng thuốc trị tiểu đường là trường hợp phổ biến. Người bệnh không nên quá lo lắng mà khiến sức khỏe bị ảnh hưởng. Hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có biện pháp giải quyết hợp lý nhất. Bác sĩ sẽ có sự thay đổi về loại thuốc, liệu trình điều trị để thích hợp nhất với tình trạng của bệnh nhân.

Đặt mục tiêu đem lại chất lượng chăm sóc sức khỏe theo chuẩn quốc tế, ngay từ khi thành lập , hệ thống Bệnh viện ĐKQT Vinmec đã luôn chú trọng phát triển công tác Dược lâm sàng, phối hợp hỗ trợ cùng các chuyên khoa, góp phần mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất cho người bệnh. Với mô hình lấy người bệnh là trung tâm, các dược sĩ tham gia tích cực vào đội ngũ chăm sóc đa ngành (bác sĩ - dược sĩ - điều dưỡng) với những hoạt động, dịch vụ Dược lâm sàng đặc thù:

• Phỏng vấn tiền sử dùng thuốc, điều soát thuốc người bệnh dùng trước khi nhập viện;
• Hoạt động Cảnh giác dược bao gồm: Quản lý phản ứng có hại của thuốc (ADR); Quản lý sai sót thuốc (ME)

Nhờ vậy, quá trình điều trị bằng thuốc của người bệnh tại Vinmec luôn được đảm bảo tính xuyên suốt và thống nhất.