Các loại viêm gan mạn tính, cấp tính và nguyên nhân

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tung Hoành - Khoa Hồi sức - Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Nếu bạn được bác sĩ chẩn đoán bị viêm gan, bạn cần thực hiện các xét nghiệm để xem mức độ viêm đến đâu và bị nhiễm viêm gan mãn tính hay viêm gan cấp tính, bởi có rất nhiều loại viêm gan với các nguyên nhân gây bệnh khác nhau.

Loại vi rút gây viêm gan sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mức độ nghiêm trọng của bệnh và thời gian mà virus tồn tại. Dưới đây là danh sách các loại viêm gan mạn tính, cấp tính, bao gồm:

• Viêm gan A: Bạn có thể bị nhiễm virus nếu bạn ăn hoặc uống phải những thứ có sự tồn tại của virus. Đây là loại virus ít gây rủi ro nhất vì những người bị nhiễm virus viêm gan A thường sẽ tự khỏi sau một thời gian nhất định. Mặc dù vậy, có đến khoảng 20% những người bị viêm gan A xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng, khiến họ phải nhập viện để được điều trị. Hiện đã có vắc - xin phòng ngừa viêm gan A.
• Viêm gan B: viêm gan B được lây lan theo nhiều cách. Bạn có thể mắc bệnh do quan hệ tình dục với người bị bệnh hoặc sử dụng chung kim tiêm. Virus này cũng có thể truyền từ mẹ sang con. Một tỷ lệ nhỏ những người mắc viêm gan B có thể lây sang cho người khác ngay cả khi các triệu chứng của bệnh biến mất.
• Viêm gan C: bạn có thể bị nhiễm virus viêm gan C khi tiếp xúc với máu hoặc kim tiêm bị nhiễm bẩn hay khi xăm mình. Những người bị viêm gan C thường không xuất hiện triệu chứng nào rõ ràng hoặc có thể chỉ là những triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, một số trường hợp nhiễm virus viêm gan C có nguy cơ bị xơ gan.
• Viêm gan D: chỉ xảy ra khi bạn bị nhiễm viêm gan B. Thường nó có xu hướng làm cho tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Viêm gan D có thể từ mẹ sang con hoặc qua đường tình dục.

Viêm gan E: chủ yếu lây lan ở châu A, Mexico, Ấn Độ và Châu Phi. Một số ít xuất hiện ở Mỹ và thường là những người đến từ các quốc gia có nơi bùng phát dịch. Giống với viêm gan A, bạn có thể bị nhiễm virus viêm gan E thông qua ăn hoặc uống những thứ đã bị nhiễm virus.

Một số yếu tố khiến bạn có nguy cơ cao mắc viêm gan A, chẳng hạn như:

• Bạn tiếp xúc trực tiếp với những người bị viêm gan A
• Đã đi du lịch đến một quốc gia có tỷ lệ nhiễm viêm gan A cao
• Đã tiếp xúc gần gũi với một người đã đi du lịch đến từ quốc gia có tỷ lệ nhiễm bệnh cao
• Quan hệ tình dục đồng giới
• Sử dụng chất gây nghiện
• Rối loạn yếu tố đông máu
• Bạn làm việc với các loài linh trưởng.

Các nhóm sau đây nên được kiểm tra virus viêm gan B:

• Những người sinh ra ở những khu vực có HBV là đặc hữu
• Quan hệ tình dục đồng giới
• Người dùng thuốc tiêm tĩnh mạch (cả người dùng hiện tại và người dùng cũ)
• Bất cứ ai bị bệnh thận mãn tính
• HIV
• Phụ nữ có thai
• Các thành viên gia đình và bạn tình của những người nhiễm HBV (ngay cả khi tình dục chỉ xảy ra trong một lần)
• Quan hệ tình dục với nhiều người trong vòng 6 tháng
• Những người sử dụng thuốc khiến hệ thống miễn dịch của họ bị suy yếu.
• Người bị viêm gan C
• Trẻ sinh ra từ những bà mẹ có HBV.

Đối với viêm gan C, CDC khuyên bạn nên thực hiện xét nghiệm máu nếu xuất hiện các yếu tố sau:

• Bạn đã được ghép tạng hoặc truyền máu trước tháng 7-1972.
• Bạn được nhận máu hoặc ghép tạng từ một người hiến tặng sau đó đã được chẩn đoán dương tính với căn bệnh này
• Bạn đã từng tiêm thuốc, thậm chí chỉ một lần cách đây nhiều năm
• Bạn đã nhận được một sản phẩm máu được sử dụng để điều trị các vấn đề đông máu vào trước năm 1987
• Bạn được sinh ra trong khoảng thời gian từ năm 1945 đến năm 1965
• Bạn đã được lọc thận lâu dài
• Bạn có dấu hiệu hoặc triệu chứng của viêm gan
• Bạn bị nhiễm HIV
• Bạn đã tiếp xúc với HCV
• Bạn được xét nghiệm máu có chức năng phát hiện tổn thương gan kéo dài gọi là ALT ( nồng độ alanine aminotransferase)
• Trẻ sinh ra từ mẹ dương tính với HCV.

Mặt khác, việc kiểm tra viêm gan định kỳ thường không được khuyến khích trừ khi bạn có các triệu chứng hoặc dấu hiệu (như xét nghiệm máu có liên quan đến tình trạng gan bất thường ).

Thường ở giai đoạn đầu mắc viêm gan, bạn sẽ không thể nhận ra bởi không có sự xuất hiện của triệu chứng nào hoặc có thể không có chẩn đoán chính xác vì bệnh thường có các dấu hiệu giống với cúm. Theo đó, các triệu chứng thường gặp nhất ở những người mắc viêm gan, bao gồm:

• Ăn không ngon
• Mệt mỏi
• Sốt nhẹ
• Đau cơ hoặc khớp
• Buồn nôn và nôn
• Đau bụng.

Một số người có các vấn đề khác, chẳng hạn như:

• Nước tiểu đậm
• Phân màu sáng
• Vàng da
• Ngứa
• Choáng váng hoặc hôn mê.

Bạn cần được bác sĩ kiểm tra nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của viêm gan. Nếu bạn không được điều trị, bạn có nguy cơ cao bị xơ gan, đây là một tổn thương nghiêm trọng của gan . Nếu bạn bè hoặc thành viên trong gia đình bạn mắc bệnh, bạn cũng cần được kiểm tra. Có khả năng cao bạn cũng có thể bị nhiễm bệnh.

Bạn cần cảnh giác với các triệu chứng viêm gan nếu bạn đi du lịch đến một quốc gia nơi căn bệnh này xảy ra phổ biến. Liên hệ với bác sĩ nếu bạn nghĩ rằng bạn đang có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh.

Nếu bạn có các triệu chứng hay dấu hiệu viêm gan virus, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra sự xuất hiện của kháng thể. Nếu bạn bị viêm gan B hoặc C, có thể cần thêm các mẫu máu về sau bởi ngay cả khi các triệu chứng đã biến mất, bạn cũng cần được kiểm tra các biến chứng và xác định xem tình trạng của bạn đã tiến triển từ cấp tính (bị nhiễm trong vòng sáu tháng qua) sang mãn tính ( virus tồn tại hơn sáu tháng) hay chưa. Hầu hết những người bị viêm gan đều không thấy bất cứ có triệu chứng nào cả hoặc không có những triệu chứng bệnh đặc hiệu; do đó, viêm gan virus thường được gọi là một căn bệnh thầm lặng.

Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn thực hiện sinh thiết gan, hoặc mẫu mô, để xác định mức độ tổn thương của gan. Sinh thiết thường được thực hiện bằng cách chèn một cây kim vào gan và lấy ra một mảnh mô, sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Việc điều trị viêm gan virus phụ thuộc vào loại virus gây bệnh và giai đoạn nhiễm trùng. Trong vài năm qua, các phương pháp điều trị cho cả viêm gan B và C đã có sẵn. Nhiều phương pháp điều trị khác đang được nghiên cứu. Nếu bạn bị viêm gan nặng, bạn có thể cần điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa gan hoặc bác sĩ tiêu hóa, các chuyên gia về các bệnh về gan. Bạn không nhất thiết phải nhập viện trừ khi bạn không thể ăn hoặc uống hay bị nôn .

Viêm gan A thường cần được điều trị tối thiểu và gan của bạn thường lành lại trong vòng 2 tháng. Mặc dù tiêm vắc-xin có thể ngăn bạn khỏi bệnh viêm gan A, nhưng một khi bạn đã mắc bệnh này, bạn không thể bị nhiễm lại.

Bạn cũng có thể được chỉ định điều trị bằng thuốc khi bị viêm gan B và C. Gần đây, phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho bệnh viêm gan C mạn tính là một liệu trình điều trị bằng peginterferon cộng với ribavirin cho người có kiểu gen 2 và 3, và peginterferon cộng với ribavirin cộng với thuốc ức chế protease cho người có kiểu gen 1. Những phương pháp điều trị này đã được chứng minh là có hiệu quả từ 50 % đến 80% những người bị nhiễm viêm gan C nhưng tác dụng phụ rất khó để mọi người có thể dung nạp.

Điều trị viêm gan hiện nay xoay quanh các loại thuốc chống vi rút tác dụng trực tiếp (DAA). Những loại thuốc này có hiệu quả cao đối với hầu hết những người bị viêm gan C, không có interferon và thường không có ribavirin . Điều này có nghĩa là những loại thuốc này thường có ít tác dụng phụ hơn. Các phương pháp điều trị thường đơn giản hơn, bao gồm ít thuốc hơn và dùng trong khoảng thời gian ngắn hơn. DAA có sẵn dưới dạng thuốc đơn lẻ hoặc kết hợp với các loại thuốc khác trong một viên thuốc. Elbasvir -grazoprevir (Zepatier), ledipasvir - sofosbuvir (Harveston) và sofosbuvir velpatasvir (Epclusa) và một lần dùng thuốc kết hợp hàng ngày. Tùy thuộc vào loại nhiễm trùng viêm gan C, chúng thường có thể được chữa khỏi trong 8 đến 12 tuần.

Nếu bạn đang mang thai, bác sĩ sẽ kiểm tra bạn xem bạn có bị viêm gan B hay không; Nếu bạn bị nhiễm vi-rút, em bé sẽ được tiêm globulin miễn dịch và tiêm vắc-xin viêm gan. Điều này sẽ giúp bảo vệ em bé của bạn khỏi nhiễm virus. Ngoài ra, nếu người mẹ có HBV hoạt động nên được điều trị bằng thuốc kháng vi-rút trong ba tháng đầu của thai kỳ.

Bệnh viêm gan E có thể gây tử vong cho phụ nữ mang thai trong ba tháng cuối của thai kỳ, và nếu người mẹ bị viêm gan B, em bé có khả năng mắc bệnh khi sinh ra.

Nếu bạn bị viêm gan, do virus hoặc không do virus, đang ở giai đoạn cấp tính (xảy ra trong vòng sáu tháng qua), không nên dùng đồ uống có cồn để tránh tình trạng gan làm việc quá tải, khiến tình trạng tổn thương gan càng nghiêm trọng. Ngoài ra, nếu bạn tình bị viêm gan, đặc biệt là nếu bạn bị viêm gan B, bạn cũng có nguy cơ cao mắc bệnh. Viêm gan C rất khó lây truyền qua quan hệ tình dục, trừ khi có tiếp xúc với máu của người mắc bệnh. Hầu hết người lớn sẽ hồi phục hoàn toàn sau khi mắc viêm gan A và B cấp tính trong vòng sáu tháng.

Bệnh viêm gan là căn bệnh nguy hiểm và để lại biến chứng nhưng các dấu hiệu của bệnh lại không rõ ràng nên hầu hết người mắc đều chủ quan. Tuy nhiên các chuyên gia Y tế khuyến cáo khi gia đình có tiền sử mắc bệnh viêm gan cũng như các đối tượng thường xuyên uống rượu bia, đồ uống có cồn nên thăm khám sức khỏe gan mật định kỳ.

Bài viết tham khảo nguồn: Webmd.com