Các thuốc trị viêm đại tràng

Đại tràng là cơ quan dễ bị tổn thương với nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó phổ biến nhất là viêm đại tràng. Bệnh lý này có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị thích hợp. Vậy cần chữa bệnh viêm đại tràng bằng những loại thuốc nào?

Trước khi đi tìm câu trả lời cho thắc mắc, bị viêm đại tràng uống thuốc gì, người bệnh cần có những kiến thức cơ bản về căn bệnh này. Đại tràng (hay dân gian còn gọi là ruột già) là bộ phận chứa đựng, sau đó chuyển thức ăn thành phân và bài tiết ra ngoài theo ngã trực tràng. Do đó đại tràng rất dễ tổn thương do môi trường rất thuận lợi cho các vi sinh vật gây bệnh phát triển. Trong số các bệnh lý liên quan đến cơ quan này thì viêm đại tràng là thường gặp nhất, đặc trưng bởi hiện tượng viêm khu trú hoặc lan tỏa ở niêm mạc đại tràng.

Theo các bác sĩ, viêm đại tràng bao gồm 2 giai đoạn là viêm cấp tính và viêm mãn tính. Giai đoạn viêm cấp tính xảy ra đột ngột, liên quan mật thiết đến yếu tố an toàn vệ sinh thực phẩm và môi trường. Nếu không được chữa trị, viêm đại tràng cấp tính sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính kéo dài dai dẳng, tăng nguy cơ xảy ra biến chứng và đặc biệt rất khó điều trị dứt điểm.

Một số biến chứng nguy hiểm của bệnh viêm đại tràng:

• Xuất huyết: Biến chứng này xảy ra khi niêm mạc đại tràng bị viêm nhiễm nặng, dẫn đến tổn thương lớp nhung mao bảo vệ. Hệ quả cuối cùng là niêm mạc đại tràng bị xung huyết, chảy máu và khi không can thiệp điều trị cơ thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh do mất máu cấp;
• Giãn đại tràng: Bệnh lý này nếu để diễn tiến kéo dài sẽ có nguy cơ hình thành biến chứng giãn đại tràng, qua đó ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa và nặng hơn là tình trạng viêm loét gây thủng đại tràng;
• Thủng đại tràng: Viêm đại tràng do sử dụng kháng sinh kéo dài khiến các chủng lợi khuẩn đường ruột bị tiêu diệt và đồng thời lớp lông nhung bảo vệ cũng trở nên trơ trọi. Khi đó các vết loét niêm mạc sẽ ăn sâu và bào mòn thành đại tràng, lâu ngày dẫn đến nguy cơ thủng đại tràng;
• Ung thư đại tràng: Đây được xem là biến chứng nguy hiểm nhất của viêm đại tràng. Hiện tượng viêm loét niêm mạc kéo dài hoặc tái đi tái lại nhiều lần làm tăng nguy cơ loạn sản và xuất hiện tế bào ác tính.

Viêm đại tràng có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe, do đó việc sử dụng thuốc điều trị là rất cần thiết. Tuy nhiên, để quá trình chữa bệnh viêm đại tràng bằng Tây y đạt hiệu quả tốt nhất thì bệnh nhân cần lưu ý những vấn đề sau:

• Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ: Hiện nay, nhiều loại nhiều loại thuốc trị viêm đại tràng, đặc biệt là các loại kháng sinh thế hệ mới, chỉ được sử dụng theo kê đơn của bác sĩ. Tuy nhiên tại Việt Nam tình trạng tự mua thuốc và tự điều trị diễn ra khá phổ biến, từ đó gây ra nhiều hệ quả khác nhau, bao gồm cả tình trạng kháng thuốc. Vì vậy, bệnh nhân chỉ sử dụng thuốc chữa bệnh viêm đại tràng theo đúng chỉ định của bác sĩ;
• Sử dụng thuốc đúng liều lượng và thời gian quy định;
• Chú ý hạn sử dụng của các loại thuốc trị viêm đại tràng;
• Tuyệt đối không sử dụng toa cũ hoặc toa thuốc của người khác;
• Lưu ý chống chỉ định và thận trọng của các thuốc chữa bệnh viêm đại tràng: Chẳng hạn kháng sinh cần thận trọng ở phụ nữ mang thai, bệnh nhân có suy thận hoặc suy gan.

Vấn đề đầu tiên cần khẳng định là cho đến thời điểm hiện tại viêm đại tràng vẫn chưa thuốc điều trị triệt để. Các thuốc trị viêm đại tràng hiện đang được sử dụng chủ yếu có công dụng hỗ trợ và giảm nhẹ các triệu chứng. Vậy bệnh nhân bị viêm đại tràng uống thuốc gì?

3.1. Nhóm thuốc giảm đau và chống co thắt

Bệnh nhân viêm đại tràng có những triệu chứng như đau bụng và co thắt dọc khung đại tràng có thể được chỉ định các thuốc chống co thắt cơ và giảm đau tùy theo từng mức độ, cụ thể như sau:

• Trimebutine: Viên bào chế có hàm lượng 100mg và khuyến cáo sử dụng 1-6 viên/ngày;
• Mebeverine: Bào chế dạng viên nén hàm lượng 100mg và bác sĩ khuyến cáo sử dụng 2-4 viên/ngày;
• Phloroglucinol: Dạng viên hàm lượng 80mg và được bác sĩ khuyến cáo uống 4 viên/ngày. Đối với dạng bào chế viên đặt dưới lưỡi thì dùng 2 viên/ngày còn dạng tiêm tĩnh mạch (hàm lượng 40mg) thì sử dụng 1-3 ống/ngày.

Lưu ý: Các loại thuốc trị viêm đại tràng nêu trên chỉ có tác dụng giảm đau và chống co thắt cơ, bên cạnh đó còn hỗ trợ giảm tình trạng đầy hơi, chướng bụng.

3.2. Thuốc điều trị táo bón hoặc tiêu chảy

Bệnh nhân viêm đại tràng đại tiện ít hơn 3 lần mỗi tuần, đồng thời có phân khô, cứng gây đau rát hậu môn sẽ được bác sĩ chỉ định các loại thuốc chống táo bón, bao gồm:

• Bisacodyl: Bào chế dạng viên nén và khuyến cáo sử dụng 1-2 viên/ngày ở người trưởng thành;
• Normacol: Bào chế dạng cốm bao đường nên thích hợp dùng cho trẻ em từ 6 tuổi trở lên;
• Forlax (hoặc Macrogol): Bào chế dạng bột pha dung dịch và khuyến cáo dùng 1-2 gói/ngày.

Lưu ý: Các thuốc chống táo bón có thể sử dụng kéo dài ở bệnh nhân viêm đại tràng cho đến khi việc đại tiện diễn ra thuận lợi. Kết hợp với thuốc bệnh nhân nên thay đổi chế độ dinh dưỡng, tăng cường bổ sung thực phẩm giàu chất xơ và phải đảm bảo uống đủ nước.

Ngược lại với táo bón là tình trạng tiêu lỏng. Khi bệnh nhân viêm đại tràng có dấu hiệu tiêu chảy sẽ được bác sĩ cân nhắc sử dụng các thuốc ức chế nhu động ruột hoặc tạo màng bao bọc niêm mạc để cầm tiêu chảy. Một số thuốc chữa bệnh viêm đại tràng giảm tiêu chảy phổ biến bao gồm:

• Loperamide: Khuyến cáo khởi đầu sử dụng 2 viên/lần, nếu tiêu chảy vẫn tiếp diễn thì cách mỗi 4-6 giờ dùng thêm 1 viên;
• Diarsed: Bào chế dạng viên bao đường, các trường hợp tiêu chảy cấp có thể sử dụng 2 viên trong lần uống đầu tiên. Đối với những bệnh nhân viêm đại tràng có tiêu chảy mãn tính được bác sĩ khuyến cáo uống 1-2 viên/ngày;
• Một số thuốc chống tiêu chảy khác được bệnh nhân viêm đại tràng sử dụng là Smecta, Actapulgite, Imodium...

3.3. Kháng sinh

Các thuốc kháng sinh sử dụng trong bệnh viêm đại tràng với mục đích tiêu diệt các vi khuẩn có hại ở đường ruột. Một số loại kháng sinh chữa bệnh viêm đại tràng mà người bệnh có thể được bác sĩ chỉ định bao gồm:

• Metronidazol: Dạng viên nén 250mg với liều khuyến cáo là 4 viên/ngày;
• Ciprofloxacin: Đây là kháng sinh thuộc nhóm quinolon, được bào chế dạng viên hàm lượng 500mg và liều khuyến cáo là 4 viên/ngày;
• Trimethoprim: Bào chế dạng viên 480mg và liều khuyến cáo là 2 viên/ngày.

Các thuốc kháng sinh dùng chữa bệnh viêm đại tràng chỉ được bác sĩ cho phép sử dụng tối đa 5-7 ngày. Bệnh nhân cần tránh dùng kéo dài để hạn chế những tác dụng không mong muốn.

Các thuốc Tây y chữa bệnh viêm đại tràng chủ yếu có tác dụng điều trị giảm nhẹ triệu chứng với những ưu điểm là:

• Dễ dàng sử dụng;
• Tác dụng mang lại nhanh chóng giúp các triệu chứng viêm đại tràng khó chịu như đau bụng, tiêu chảy, táo bón... thuyên giảm rõ rệt hoặc biến mất trong một thời gian ngắn;
• Giá bán phù hợp với nhiều người bệnh.

Tuy nhiên, các thuốc trị viêm đại tràng vẫn tồn tại một số nhược điểm như sau:

• Đề kháng kháng sinh nếu bệnh nhân sử dụng kéo dài: Viêm đại tràng rất dễ tái phát, tương ứng mỗi lần phát bệnh thì người bệnh phải sử dụng thuốc kháng sinh khác nhau để điều trị. Do đó làm tăng nguy cơ phát triển các chủng vi khuẩn đề kháng lại các kháng sinh hiện có;
• Sử dụng thuốc trị viêm đại tràng kéo dài làm tăng nguy cơ tích trữ nước bất thường, béo phì hoặc khởi phát bệnh đái tháo đường...;
• Các thuốc kháng sinh có thể đồng thời tiêu diệt cả lợi khuẩn và hại khuẩn đường ruột. Lâu ngày dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và gây tổn thương cho lớp niêm mạc bảo vệ đại tràng, hệ quả cuối cùng là người bệnh dễ bị đầy hơi, chướng bụng và rối loạn tiêu hóa;
• Lưu ý: Các kháng sinh chữa bệnh viêm đại tràng chỉ có hiệu quả tạm thời. Bệnh nhân vẫn có nguy cơ tái phát hoặc chuyển sang viêm đại tràng mãn tính nếu điều trị không phù hợp.

Tốt nhất khi được xác định mắc viêm đại tràng người bệnh nên tới các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị theo tư vấn của bác sĩ chuyên môn để tình trạng bệnh sớm được cải thiện, hạn chế tối đa biến chứng về sau.