Cách xem kết quả xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Thị Hồng Khang - Bác sĩ Giải phẫu bệnh - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Máu xuất hiện trong phân có thể sẽ không thể nhìn thấy bằng mắt thường khi số lượng máu rất ít. Chính vì vậy xét nghiệm tìm máu trong phân giúp phát hiện điều này. Vậy kết quả xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân sẽ được phân tích như thế nào?

Các khối u đôi khi bị chảy máu và lượng máu ẩn này có thể sẽ được phát hiện qua thử nghiệm FOBT (thử nghiệm tìm máu ẩn trong phân). Hộp FOBT gồm có hai ống nhỏ chứa que nhỏ để lấy mẫu. Que dùng để quẹt trên bề mặt của phân, hoặc nhúng vào phân vài lần rồi để vào ống, bỏ vào phong bì và gửi đến công ty thử nghiệm hoặc đem tới phòng mạch bác sĩ hoặc phòng thử nghiệm. Que dính một chút mẫu phân; công ty thử nghiệm sẽ phân tích mẫu và xem có máu ẩn trong phân hay không. Kết quả xét nghiệm máu ẩn trong phân dương tính không có nghĩa là chẩn đoán bị ung thư ruột, mà chỉ có nghĩa là có máu ẩn trong phân và cần kiểm tra thêm bằng cách nội soi ruột già (colonoscopy).

Một số xét nghiệm máu ẩn trong phân điển hình bao gồm:

• Xét nghiệm máu ẩn trong phân Guaiac (Guaiac fecal occult blood test - gFOBT): Xét nghiệm này được cung cấp bởi phòng khám của Bác sĩ hay phòng xét nghiệm và được thực hiện tại nhà. Đặt mẫu phân trên một thẻ thử nghiệm (card) được bao bởi một chất có nguồn gốc thực vật gọi là guaiac. Thẻ sẽ đổi màu nếu có máu trong phân. Sau đó, gửi thẻ lại cho bác sĩ hay phòng xét nghiệm để đọc kết quả.
• Xét nghiệm máu ẩn trong phân dùng miếng đệm flushable pad (Flushable Reagent Stool Blood Test): là gFOBT mà không dùng thẻ (card) mà dùng miếng đệm (flushable pads). Có thể mua được bộ này tại một cửa hàng mà không cần toa bác sĩ. Đặt miếng đệm (pad) trong bồn cầu sau khi đi cầu, thường là vào ba ngày liên tiếp. Các miếng đệm thay đổi màu sắc khi có máu. Sau đó báo cáo những thay đổi với bác sĩ, thường là qua thư điện tử.
• Xét nghiệm miễn dịch tìm máu ẩn trong phân (Immunochemical FOBT or Faecal immunochemical tests - FIT): Xét nghiệm này sử dụng một protein đặc hiệu hóa gọi là kháng thể. Kháng thể này sẽ tìm và gắn vào hemoglobin, là chất mang oxy nằm trong hồng cầu (phản ứng miễn dịch xảy ra giữa kháng nguyên và kháng thể).

Xét nghiệm miễn dịch này có nhiều ưu điểm hơn gFOBT. Nó không đòi hỏi bất kỳ chế độ ăn kiêng trước khi thu thập mẫu và thử nghiệm thường có thể được thực hiện trên một mẫu phân ngẫu nhiên. Xét nghiệm máu phân miễn dịch cũng nhạy hơn gFOBT.

Để có kết quả chính xác, điều quan trọng là gửi lại mẫu kịp thời.

Bác sĩ sẽ xem xét kết quả của xét nghiệm máu trong phân và sau đó đưa ra các kết quả.

Kết quả âm tính: Xét nghiệm máu ẩn trong phân sẽ được coi là âm tính nếu máu không được phát hiện trong các mẫu phân. Nếu đã có thử nghiệm để sàng lọc ung thư đại tràng và đang ở nguy cơ trung bình - không có yếu tố nguy cơ ung thư đại tràng khác hơn, so với tuổi thì bác sĩ có thể khuyên nên chờ đợi một năm và sau đó lặp đi lặp lại các kiểm tra.

Kết quả dương tính: Xét nghiệm máu ẩn trong phân được coi là dương tính nếu máu được phát hiện trong mẫu phân đó. Có thể cần thử nghiệm thêm, chẳng hạn như nội soi đại tràng để xác định vị trí nguồn chảy máu.

Điều quan trọng nhất là hãy nhớ rằng kết quả âm tính giả và dương tính giả là có thể xảy. Một số bệnh ung thư và hầu hết polyp đều không chảy máu, có thể dẫn đến một kết quả âm tính giả. Tương tự như vậy, chảy máu có thể đến từ các nguồn khác hơn so với ung thư đại tràng hoặc tổn thương giả polyp - chẳng hạn như từ một vết loét của dạ dày, bệnh trĩ, hoặc máu ngay cả khi nuốt phải từ miệng hoặc mũi.

Khám sàng lọc ung thư đường tiêu hoá là biện pháp khoa học và hiệu quả để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa (ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư đại tràng) và đưa ra phác đồ điều trị tốt. Hiện tại, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có Gói tầm soát và phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa (thực quản - dạ dày - đại tràng) kết hợp khám lâm sàng và cận lâm sàng để đem lại kết quả chính xác nhất có thể.

Khi sàng lọc ung thư đường tiêu hóa tại Vinmec, Quý khách sẽ được:

• Khám Chuyên khoa Nội tiêu hóa với bác sĩ chuyên khoa ung bướu (có hẹn).
• Nội soi dạ dày và nội soi đại tràng với máy nội soi NBI có gây mê.
• Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi (bằng máy đếm laser).
• Xét nghiệm thời gian prothrombin bằng máy tự động.
• Xét nghiệm thời gian thrombin bằng máy tự động.
• Xét nghiệm thời gian thromboplastin một phần hoạt hoá (APTT: Activated Partial Thromboplastin Time) bằng máy tự động.
• Siêu âm ổ bụng tổng quát.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.

Nếu có nhu cầu tư vấn và thăm khám tại các Bệnh viện Vinmec thuộc hệ thống Y tế trên toàn quốc, Quý khách vui lòng đặt lịch trên website để được phục vụ.