Phân biệt rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất: Khác nhau như thế nào?

Phân biệt rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất là điều rất cần thiết để điều trị hiệu quả. Rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất rất dễ nhầm lẫn. Dù cả hai đều ảnh hưởng đến nhịp tim và bắt đầu từ ngăn trên của tim, nhưng đây là hai bệnh lý khác nhau. AFib là sự không đều trong nhịp tim, khi buồng trên của tim (tâm nhĩ) đập không đều. Trái lại, SVT là một loại nhịp tim nhanh bắt nguồn từ tâm nhĩ do kết nối điện bất thường trong tim.

Rung tâm nhĩ và nhịp nhanh trên thất có thể xuất hiện với các triệu chứng tương đồng như:

• Tim đập nhanh.
• Cảm giác tức ngực hoặc đau nhẹ.
• Cảm nhận tim đập mạnh mẽ.
• Chóng mặt.
• Khó thở nhẹ, đặc biệt khi tập thể dục.

Các triệu chứng nghiêm trọng hơn có thể bao gồm khó thở, đặc biệt khi vận động, trạng thái ngất xỉu, đau ngực và mệt mỏi nghiêm trọng.

Nếu bạn mắc nhịp nhanh trên thất, bạn có thể cảm nhận rõ ràng tim đập nhanh. Nhiều người có nhịp tim nhanh hơn 100 nhịp mỗi phút, thậm chí cả khi họ đang ở trong tình trạng nghỉ ngơi. Tình trạng này có thể kéo dài trong vài giờ. Trường hợp nhịp nhanh trên thất nghiêm trọng có thể gây ra tình trạng bất tỉnh hoặc ngừng tim.

Rung tâm nhĩ (AFib) rất phổ biến, ảnh hưởng đến đa số là người trưởng thành. Yếu tố nguy cơ chính là tuổi tác, với hầu hết người mắc rung tâm nhĩ đều trên 65 tuổi. Trong trường hợp xảy ra rung tâm nhĩ, hoạt động điện trong tâm nhĩ của bạn bị không đồng đều, làm cho tim không thể đẩy máu ra từ các buồng trên của nó (tâm nhĩ) một cách hiệu quả, điều này tăng nguy cơ hình thành cục máu đông có thể gây ra đột quỵ.

Ngoài vấn đề tuổi tác thì có các yếu tố rủi ro tăng nguy cơ xảy ra rung tâm nhĩ:

• Đang mắc các bệnh tim mạch.
• Đã từng xảy ra các cơn đau tim trước đây.
• Suy tim.
• Sử dụng rượu bia quá độ.
• Bệnh cường giáp hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức.
• Một số loại thuốc – Thuốc kích thích tim, như thuốc hen suyễn theophylline, có thể kích hoạt AFib.
• Chứng ngưng thở lúc ngủ.
• Béo phì.
• Bệnh tiểu đường.
• Bệnh thận mãn tính.

Nhịp tim nhanh trên thất (SVT) cũng do hoạt động điện bất thường gây ra, khiến nhịp tim nhanh. Khi tim đập quá nhanh, nó không thể chứa đầy máu giữa các nhịp đập. Điều này khiến tim gặp khó khăn trong cung cấp đủ máu cho phần còn lại của cơ thể.

Tóm lại, khác với AFib có tâm nhĩ đập không đều, SVT là tình trạng nhịp tim nhanh xảy ra tại tâm nhĩ do kết nối điện bất thường trong tim. Hiểu rõ nguyên nhân của hai bệnh lý sẽ giúp người bệnh phân biệt rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất.

Phụ nữ có nhiều nguy cơ mắc nhịp tim nhanh trên thất hơn nam giới. Ngoài ra tỷ lệ mắc nhịp tim nhanh trên thất cũng có thể gia tăng nếu bạn thường xuyên có các yếu tố sau đây:

• Thường xuyên lo lắng.
• Sử dụng rượu bia quá nhiều.
• Hút quá nhiều thuốc.
• Sử dụng nhiều caffeine.

Cả hai tình trạng này thường được chẩn đoán thông qua điện tâm đồ (ECG), một kiểm tra đo hoạt động điện của tim. Đây là phương pháp phổ biến để chẩn đoán bệnh tim, nên khó có thể phân biệt rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất dựa trên thiết bị chẩn đoán. Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân đeo máy theo dõi Holter trong vài ngày, đây là thiết bị để theo dõi hoạt động tim. Một số đồng hồ thông minh cũng có khả năng theo dõi nhịp tim.

Bác sĩ cũng có thể tiến hành các xét nghiệm bổ sung nếu bạn mắc rung tâm nhĩ để xác định có thể tồn tại các vấn đề bệnh lý khác liên quan đến tim mạch, các xét nghiệm bao gồm:

• Siêu âm tim hoặc siêu âm Doppler, để kiểm tra suy tim hoặc vấn đề về van tim.
• Xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng tuyến giáp và sàng lọc rối loạn.
• Nghiên cứu về giấc ngủ và xét nghiệm chức năng phổi, nhằm phát hiện các vấn đề liên quan đến ngưng thở khi ngủ hoặc các bệnh về phổi.

Hầu hết những người mắc nhịp nhanh trên thất không cần phải điều trị. Tuy nhiên, khi cần thiết, cách điều trị cả hai tình trạng này có những điểm tương đồng. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều chỉnh nhịp tim của bạn đối với cả rung tâm nhĩ và nhịp nhanh trên thất. Các loại thuốc bao gồm:

• Thuốc chẹn beta như carvedilol (Coreg) và metoprolol (Lopressor, Toprol XL).
• Thuốc chẹn kênh canxi như diltiazem (Cardizem) hoặc verapamil (Cala SR, Verelan, Verelan PM).
• Digoxin (Digitek, Lanoxin).

Nhiều người bệnh rung tâm nhĩ cũng sử dụng thuốc chống đông máu để ngăn ngừa đột quy xảy ra khi cục máu đông di chuyển từ tim đến não. Điều này có thể giúp giảm khoảng 60% số ca đột quỵ xảy ra do rung tâm nhĩ. Tuy nhiên, có nguy cơ chảy máu rất nhỏ khi sử dụng loại thuốc này.

Ngoài ra, có những phương pháp điều trị không dùng thuốc mà đôi khi được sử dụng để điều trị cả rung tâm nhĩ và nhịp nhanh trên thất. Các phương pháp này bao gồm:

• Chuyển đổi nhịp tim: Sử dụng một dòng điện đặt vào tim để điều chỉnh nhịp tim.
• Quy trình cắt bỏ: Sử dụng nhiệt độ hoặc lạnh để phá hủy phần nhỏ của tim gửi tín hiệu điện bất thường.
• Cấy ghép máy tạo nhịp tim: Thiết bị này được cấy vào cơ thể để gửi tín hiệu điện đến tim và kiểm soát nhịp tim.
• Ngoài ra, có những kỹ thuật mà bác sĩ của bạn có thể đề xuất cho nhịp nhanh trên thất, thường không được áp dụng cho rung tâm nhĩ .

Bên cạnh đó, người bệnh còn có thể phân biệt rung nhĩ và nhịp nhanh trên thất dựa vào phương pháp điều trị. Có một số phương pháp mà bác sĩ của bạn có thể đề xuất cho nhịp tim nhanh trên thất, thường không được áp dụng cho rung tâm nhĩ.

• Massage động mạch cảnh: Bác sĩ sẽ áp dụng áp lực nhẹ lên vùng cổ nơi động mạch cảnh chia thành hai nhánh. Điều này có thể kích thích cơ thể phát ra các chất dẫn đến làm chậm nhịp tim. Thao tác này luôn cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của một chuyên gia y tế. Không nên thử tự ý thực hiện.
• Kích thích dây thần kinh phế vị: Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số hành động khi bạn đang trải qua nhịp tim nhanh trên thất, như:
• Ho.
• Cúi xuống như khi bạn đang đi tiêu.
• Đặt một túi nước đá lên mặt.

Các hành động này đều ảnh hưởng đến dây thần kinh phế vị, có thể giúp kiểm soát nhịp tim của bạn.