Siêu âm tim khác biệt gì so với siêu âm thông thường?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh, Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Siêu âm ra đời đã đánh dấu sự phát triển của nền y học thế giới. Vì siêu âm sẽ giúp bác sĩ chẩn đoán ra những căn bệnh tận sâu bên trong cơ thể mà không một phương pháp nào trước đây có thể làm được. Trong số đó, phải kể đến tính ưu việt và chính xác của kỹ thuật siêu âm tim.

Siêu âm y khoa là một phương pháp chẩn đoán bệnh bằng cách sử dụng đầu dò phát sóng siêu âm. Sóng siêu âm tần số cao có chức năng thăm dò các bộ phận bên dưới da rồi phản xạ lại thông qua hình ảnh y khoa. Nhờ có sự phát triển của các thiết bị máy móc, hình ảnh siêu âm ngày càng trở nên rõ nét và chân thực hơn giúp các bác sĩ có thể dễ dàng chẩn đoán, phát hiện bệnh.

Siêu âm có các kỹ thuật khác nhau đối với từng đối tượng siêu âm. Nhưng phổ biến nhất vẫn là các kỹ thuật sau:

2.1 Siêu âm 3D

Siêu âm 3D là một trong những kỹ thuật siêu âm y khoa được áp dụng nhiều nhất hiện nay. Siêu âm 3D thường được sử dụng để chẩn đoán nhiều bệnh lý, trong đó thường được sử dụng trong khám thai. Thông qua các mô, đầu dò siêu âm sẽ phản xạ lại và cho hình ảnh rõ nét với 3 chiều không gian.

2.2 Siêu âm Doppler

Siêu âm Doppler có khả năng đo được dòng chuyển động trong mạch máu. Phương pháp này được áp dụng phổ biến nhất cho siêu âm thai nhi và siêu âm tim mạch. Nhờ có siêu âm Doppler mà các bác sĩ có thể sớm phát hiện được các dị tật của thai nhi cũng như tình trạng dinh dưỡng của em bé trong bụng mẹ. Đặc biệt, phương pháp Doppler có thể phát hiện được dị tật tim thai rất chính xác mà không phương pháp nào làm được.

Siêu âm Doppler là một phương pháp an toàn cho cả mẹ và bé, đặc biệt với các mẹ bầu đang ở 3 tháng cuối của thai kỳ thì nên đi siêu âm Doppler để có thể biết chính xác nhất về tình trạng của em bé trước khi chào đời.

Có 2 loại siêu âm Doppler chính là siêu âm xung và siêu âm Doppler liên tục.

2.3 Siêu âm tim

Siêu âm tim là kỹ thuật dùng sóng siêu âm để nghiên cứu cấu trúc và chẩn đoán các bệnh về tim. Các tín hiệu siêu âm sẽ phản chiếu lại tình trạng co bóp của tim đang hoạt động qua hình ảnh rõ nét và chính xác. Không những thế, các bác sĩ còn có thể đánh giá vị trí, tư thế, kích thước các buồng tim, có khả năng phát hiện các lỗ khuyết của các vách ngăn trong tim,dị tật hoặc các u trong tim, dịch ngoài màng tim.

Có các loại siêu âm tim phổ biến như:

• Siêu âm tim kiểu TM;
• Siêu âm tim 2D;
• Siêu âm tim 3D;
• Siêu âm tim 4D;
• Siêu âm tim Doppler.

2.4 Siêu âm trị liệu

Đây phương pháp được áp dụng phổ biến trong vật lý trị liệu, giúp điều trị các vấn đề như đau hoặc tổn thương về da hay các mô mềm.

Siêu âm trị liệu có tác dụng nhiệt và tác dụng cơ học lên mô và da của con người. Bằng cách sử dụng tần số thích hợp, các mô sẽ dễ dàng hấp thụ năng lượng sóng âm. Phương pháp này có thể giúp giảm đau hoặc tái tạo các mô bị tổn thương bên trong cơ thể con người.

Như vậy, siêu âm tim chỉ là một phương pháp trong siêu âm nói chung. Vì thế, siêu âm tim chỉ là một phần nhỏ trong siêu âm, chỉ có tác dụng với cơ quan tim mạch. So với siêu âm, siêu âm tim không có nhiều kỹ thuật bằng nhưng lại có độ chính xác tới cơ quan tim, mà nếu chỉ dùng siêu âm thông thường, sẽ không phát hiện ra.

Bằng sóng siêu âm, bác sĩ có thể quan sát được cấu trúc tim, đồng thời kiểm tra những bất thường khi tim hoạt động. Đặc biệt là sẽ giúp bác sĩ nắm được:

• Cách tim hoạt động, co bóp;
• Kích thước và hình dạng tim;
• Kích thước và chuyển động bơm của các thành tim;
• Sức bơm của tim;
• Các van tim hoạt động bình thường hay không;
• Van tim có bị hẹp hay không;
• Có máu trào ngược qua van tim không;
• Có khối u, khối viêm nhiễm xung quanh van tim, cơ tim, mạch máu hay không.

Qua đó, dựa vào các kết quả mà quá trình siêu âm hiển thị, bác sĩ có thể chẩn đoán được các bệnh liên quan đến tim mạch:

• Vấn đề về các mạch máu lớn vào và ra khỏi tim;
• Các vấn đề về cơ tim, màng trong, màng ngoài của tim;
• Các bệnh lý van tim;
• Các lỗ bất thường giữa các buồng tim;
• Cục máu đông trong buồng tim.

Những dấu hiệu dưới đây là là biểu hiện của một số bệnh nguy hiểm, bệnh nhân nên đến các trung tâm y tế khám chữa ngay lập tức:

• Người bệnh có biểu hiện, triệu chứng bất thường như tức ngực, khó thở, đau thắt ngực;

• Van tim bị tổn thương;
• Kiểm tra tình trạng hoạt động của tim;
• Đối với người được chỉ định phẫu thuật tim, siêu âm tim để bác sĩ nắm được các thông số;
• Siêu âm tim để nắm được độ rộng của lỗ van tim, van đóng kín hay hở;
• Để phát hiện dị tật cho thai nhi;
• Theo dõi biến chứng của bệnh lên bệnh mạch vành

Khi siêu âm, người bệnh không cần chuẩn bị đặc biệt nào trước khi thực hiện siêu âm. Trong quá trình siêu âm, bộ phận được thao tác các kỹ thuật là bộ phận tim.

Siêu âm tim được tiến hành kỹ thuật theo 3 phương pháp: Siêu âm gắng sức, siêu âm Doppler, siêu âm qua thực quản. Mỗi một kỹ thuật siêu âm có chức năng, công dụng khác nhau.

• Siêu âm gắng sức: Khi bác sĩ tiến hành đo điện tim, hoặc cho bệnh nhân uống loại thuốc có thể làm tim đập nhanh và mạnh hơn.
• Siêu âm Doppler được chỉ định để đo vận tốc dòng máu ở các vị trí trong buồng tim.
• Siêu âm qua thực quản: Người bệnh phải nuốt một đầu dò có gắn sợi dây cáp quang mỏng có kết nối với máy siêu âm.

Khác với siêu âm thông thường, siêu âm tim sẽ gây ra một số tác dụng phụ. Mặc dù vậy, bệnh nhân cũng không nên lo lắng, vì đây là những hiện tượng rất bình thường.

Siêu âm tim là phương pháp chẩn đoán và kiểm tra tim mạch hiện đại, cho hình ảnh rõ nét.

Hơn nữa, siêu âm tim thông thường qua ngực không gây đau, không có biến chứng. Một số tác dụng phụ có thể gặp phải như:

• Trong trường hợp có gắn các điện cực theo dõi điện tim cùng lúc thì người bệnh sẽ cảm giác khó chịu khi bác sĩ tháo bỏ băng dính gắn các điện cực trên ngực.
• Cổ họng đau trong vài giờ nếu siêu âm tim qua thực quản, hiếm trường hợp ống siêu âm làm xước cổ họng bên trong. Trong quá trình siêu âm, có thể bạn sẽ gặp phải vấn đề hô hấp do thuốc an thần hoặc lượng oxy hít thở.
• Việc gắng sức hay dùng thuốc trong siêu âm tim gắng sức có thể gây loạn nhịp tim tạm thời chứ không phải do siêu âm tim.

Tim là cơ quan liên quan trực tiếp đến sức khỏe. Vì thế, khi có dấu hiệu bị bệnh tim, bệnh nhân cần tìm đến các cơ sở y tế để siêu âm, phát hiện bệnh sớm để có hướng điều trị hiệu quả.