Biến chứng của u xơ tử cung: Những điều bạn cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BSCK II Bùi Minh Phúc - Khoa sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

U xơ tử cung là một bệnh phổ biến ở phụ nữ, một số biến chứng của u xơ tử cung có thể ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Vậy biểu hiện và cách phòng tránh đối với biến chứng của u xơ tử cung như thế nào? Hãy tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

U xơ tử cung là khối u lành tính ở cơ trơn của tử cung, chúng có kích thước và số lượng khối u thay đổi ở mỗi bệnh nhân. U xơ ảnh hưởng đến khoảng 30% phụ nữ ở độ tuổi 35 và từ 20 đến 80% phụ nữ ở độ tuổi 50. Bệnh thường gặp ở những phụ nữ trong độ tuổi từ 16 đến 50 tuổi. Đây là thời kỳ sinh sản của nữ giới nên nguyên nhân gây bệnh thường được giải thích bằng sự gia tăng của nồng độ hormon estrogen trong cơ thể giới nữ.

Các dấu hiệu thường gặp ở bệnh nhân u xơ tử cung là:

• Âm đạo ra máu bất thường
• Triệu chứng thiếu máu: Bệnh nhân thường có da xanh xao và hay mệt mỏi. Khi thiếu máu nặng gây choáng váng và có thể ngất.
• Cảm giác khó chịu, đau âm ỉ ở vùng bụng dưới, đặc biệt là khi khối u có kích thước to.
• Khí hư loãng như nước.
• Đi tiểu thường xuyên.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Sờ thấy khối u ở hạ vị (vùng bụng dưới rốn).

Ngoài ra còn có một số phụ nữ phát hiện u xơ tử cung sau nhiều năm không mang thai hoặc sẩy thai liên tiếp. Khi u xơ được phát hiện, nó có thể tiếp tục phát triển cho đến khi mãn kinh. Khi nồng độ hormon estrogen giảm xuống khi mãn kinh, khối u xơ tử cung có thể sẽ nhỏ lại.

Nếu u xơ tử cung có kích thước nhỏ thì thường không gây biểu hiện gì đáng kể và có thể biến mất khi mãn kinh. Tuy nhiên, nếu biến chứng của u xơ tử cung xảy ra, chúng có thể nghiêm trọng và gây nguy hiểm tính mạng bệnh nhân.

Thiếu máu

Triệu chứng thiếu máu vừa là biểu hiện, vừa là biến chứng của u xơ tử cung. Bệnh nhân thường có làn da xanh xao, sắc mặt kém hồng hào, thường xuyên mệt mỏi, cảm giác không có sức lực để thực hiện các công việc hằng ngày.

Thiếu máu cấp tính do cường kinh, lượng máu mất đi với số lượng nhiều trong thời gian ngắn có thể khiến bệnh nhân thiếu máu lên não, gây chóng mặt, ngất, thậm chí tử vong nếu số lượng máu mất quá lớn.

Thiếu máu kéo dài nếu không được phát hiện và điều trị sẽ chuyển sang giai đoạn thiếu máu mãn tính. Bệnh nhân có thể gầy sút cân, thiếu sức khỏe để lao động, cảm giác hụt hơi, choáng váng khi lao động nặng.

Khối u to gây chèn ép các cơ quan xung quanh

Khi kích thước khối u lớn dần, khối u đè đẩy vào các cơ quan lân cận gây biến chứng của u xơ tử cung có biểu hiện như sau:

• Chèn ép vào bàng quang gây đái khó, đái rắt, mót tiểu, tiểu tiện nhiều lần trong ngày.
• Chèn ép niệu quản gây ứ đọng nước tiểu trong bể thận, có thể gây sỏi thận hoặc viêm đài bể thận,...
• Chèn ép trực tràng khiến bệnh nhân thường xuyên táo bón, phân rắn, gây đau khi đại tiện.
• Chèn ép tĩnh mạch gây phù chi dưới.

Xoắn khối u dưới phúc mạc

Bệnh nhân có biểu hiện đột ngột đau hố chậu phải dữ dội kèm theo nôn mửa, bí trung đại tiện, choáng, ngất do đau. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể viêm phúc mạc, diễn biến xấu đi nhanh và có thể dẫn đến tử vong.

Biến chứng nhiễm khuẩn

Nhiễm khuẩn có thể tại khối u hoặc lan sang các cơ quan xung quanh hay toàn bộ cơ thể:

• Nhiễm khuẩn ở ngay khối u là biến chứng của u xơ tử cung có dạng polyp, thò ra ngoài tử cung. Bệnh nhân thường có những cơn đau bụng, sốt, xét nghiệm bạch cầu trong máu tăng, toàn thân suy sụp. Khi khám phụ khoa, bác sĩ có thể quan sát thấy hình ảnh khối nâu sẫm, mềm, hoại tử.
• Viêm niêm mạc tử cung: Người bệnh có thể có khí hư có mủ, mùi hôi, sốt, đau bụng hạ vị.
• Viêm ống dẫn trứng cấp hoặc mạn tính: chảy máu âm đạo, đau bụng vùng hố chậu, sốt. Biến chứng này có thể gây chậm có thai.
• Chiếm một tỉ lệ rất nhỏ nhưng tiên lượng rất xấu, ung thư hóa là biến chứng của u xơ tử cung khó chẩn đoán. Bệnh nhân thường không có biểu hiện đặc trưng; có thể có sốt, gầy sút cân, ra máu âm đạo bất thường kéo dài, toàn trạng suy kiệt,...

Hiếm muộn hay vô sinh

Một số trường hợp mắc u xơ tử cung được phát hiện sau khi đến khám vì không có thai trong thời gian dài dù không dùng bất kì biện pháp tránh thai nào. Đây là một trong những biến chứng của u xơ tử cung.

Có một số nguyên nhân gây vô sinh ở bệnh nhân u xơ tử cung là:

• Chu kỳ kinh nguyệt không phóng noãn: Là một trong những chu kỳ kinh mà tại buồng trứng không có nang noãn chín nên không diễn ra hiện tượng phóng noãn như các chu kỳ kinh nguyệt khác. Vì vậy, dù có quan hệ tình dục nhưng không thể thụ thai.
• Cơ thể bệnh nhân có nồng độ hormon estrogen quá cao tương đối không thuận lợi với thai nghén.
• Khối u xơ tử cung to làm rối loạn sự co bóp của cơ trơn tử cung, gây khó khăn trong việc di chuyển của tinh trùng đến gặp trứng. Hoặc khi tinh trùng và trứng đã thụ tinh cũng gây khó khăn khi hợp tử di chuyển và không bám được vào niêm mạc tử cung để phát triển.
• Niêm mạc tử cung không bình thường: Gây bất lợi cho hợp tử khiến hợp tử không bám vào tử cung để phát triển được.
• Khối u xơ tử cung nằm ở đoạn eo hoặc kẽ tử cung cũng gây khó khăn trong việc mang thai.

Sảy thai

Ở phụ nữ mang thai có u xơ tử cung, cơ tử cung thường kém đàn hồi, rối loạn sự co bóp do mất cân bằng nội tiết. Bởi vậy những phụ nữ này có nguy cơ cao bị sảy thai.

Trong thai kỳ, khối u xơ tử cung có thể gây hạn chế sự phát triển của thai nhi, làm tăng khả năng sinh mổ so với những phụ nữ không mắc u xơ tử cung.

• Ảnh hưởng đến sự bình thường của ngôi thai: Do hình dạng bất thường của khoang tử cung, thai nhi có thể không xoay được về ngôi thuận để sinh theo đường âm đạo.
• Rau bong non: Điều này xảy ra khi rau thai vỡ ra khỏi thành tử cung vì nó bị chặn bởi một khối u xơ. Nó gây thiếu oxy cho thai và có thể nguy hiểm cho tính mạng của thai nhi.

Trong thời kỳ chuyển dạ: Khối u xơ tử cung gây rối loạn sự co bóp của cơ trơn tử cung, gây khó khăn trong thời kỳ chuyển dạ. Khối u xơ tử cung có thể thành u tiền đạo, cản trở đường ra của thai nhi.

Trong giai đoạn sổ rau: Do khối u xơ làm niêm mạc tử cung bất thường, dẫn đến sau khi sổ rau, bệnh nhân có thể bị sót rau, chảy máu tử cung không cầm hoặc tử cung không co chặt thành khối an toàn sau sổ rau (đờ tử cung).

Thời kỳ hậu sản: Bệnh nhân có nguy cơ viêm niêm mạc tử cung cao.

Khi biểu hiện, biến chứng của u xơ tử cung ảnh hưởng đến cuộc sống của bệnh nhân, có thể điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật. Vị trí của u xơ tử cung, mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và bất kỳ kế hoạch sinh con nào trong tương lai đều có thể ảnh hưởng đến quyết định điều trị của bác sĩ.

Điều trị u xơ tử cung trước khi mang thai có thể cải thiện khả năng sinh sản của bạn. Các phương pháp điều trị phổ biến nhất cho các biến chứng của u xơ tử cung để bảo tồn khả năng sinh sản bao gồm:

Phẫu thuật

Bệnh nhân sẽ được bóc khối u và được bảo toàn khả năng sinh sản. Việc này có thể làm tăng nhu cầu sinh mổ và bạn có thể sẽ phải đợi khoảng 3 tháng sau khi làm thủ thuật trước khi cố gắng mang thai.

Thuốc tránh thai nội tiết tố

Trong khi bạn đang uống thuốc, bạn sẽ không thể mang thai. Những biện pháp tránh thai này có thể giúp giảm bớt các triệu chứng của tình trạng này, chẳng hạn như chảy máu nặng và đau đớn.

Dụng cụ tử cung (DCTC) hay vòng tránh thai

Giống như thuốc tránh thai, dụng cụ tử cung sẽ tránh thai khi bạn đang sử dụng nó. Tuy nhiên, nó có thể giúp loại bỏ một số triệu chứng của u xơ tử cung trong khi vẫn bảo tồn khả năng sinh sản.

Chất chủ vận hormone giải phóng Gonadotropin (Gn-RH)

Loại thuốc này ngăn chặn việc sản xuất các hormone dẫn đến rụng trứng và kinh nguyệt, vì vậy bạn sẽ không thể mang thai trong khi dùng thuốc này. Nó có thể giúp thu nhỏ u xơ.

Gây tắc mạch các khối u

Phương pháp này sẽ sử dụng một dòng điện, tia laser hoặc chùm năng lượng tần số vô tuyến để thu nhỏ các mạch máu nuôi u xơ.

Mỗi phương pháp điều trị đều có nguy cơ và biến chứng riêng, vì vậy hãy lắng nghe tư vấn của bác sĩ để đưa ra lựa chọn của mình. Tương tự như vậy, hãy hỏi bác sĩ của bạn rằng bạn sẽ phải chờ đợi trong bao lâu trước khi cố gắng mang thai sau khi điều trị. Với một số phương pháp điều trị, chẳng hạn như thuốc tránh thai, bạn có thể thử mang thai ngay khi bạn ngừng sử dụng.

Dù là một bệnh lành tính, những biến chứng của u xơ tử cung vẫn có khả năng xảy ra và gây hậu quả nặng nề cho sức khỏe phụ nữ. Vì vậy, khám sức khỏe sinh sản định kỳ là rất cần thiết, vừa giúp phát hiện sớm và giảm khả năng xuất hiện các biến chứng của u xơ tử cung, đồng thời cũng bảo vệ phụ nữ bởi các bệnh phụ khoa khác. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec mang đến Gói khám, sàng lọc bệnh lý phụ khoa dành cho khách hàng là nữ giới, không giới hạn độ tuổi.

Khi đăng ký Gói khám, sàng lọc bệnh lý phụ khoa cơ bản, khách hàng sẽ được:

• Khám chuyên khoa Phụ khoa
• Siêu âm tử cung buồng trứng qua đường âm đạo
• Siêu âm tuyến vú hai bên
• Các xét nghiệm như: Treponema pallidum test nhanh, Chlamydia test nhanh, lấy bệnh phẩm làm phiên đồ tế bào cổ tử cung – âm đạo, vi khuẩn nhuộm soi ( dịch âm đạo nữ), HPV genotype PCR hệ thống tự động,
  Tổng phân tích nước tiểu bằng máy tự động.