Loãng xương ở người cao tuổi – Chăm sóc và dự phòng loãng xương

Bài viết được viết bởi bác sĩ Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc

• Tuổi cao dẫn đến lão hóa các cơ quan: Làm giảm hấp thu các chất dinh dưỡng đặc biệt là canxi. Thêm vào đó là chế độ dinh dưỡng không đầy đủ và hợp lý, thiếu các dưỡng chất cần cho xương nên nguy cơ loãng xương càng cao ở người cao tuổi.
• Do tuổi cao nên ít vận động dẫn đến giảm tái tạo xương: Nhiều người cao tuổi thường hạn chế đi lại, ít ra ngoài trời nên cơ hội tiếp xúc với ánh nắng mặt trời không nhiều làm việc tổng hợp vitamin D từ ánh nắng mặt trời không có. Từ đó làm việc hấp thu canxi không được tối đa, bài tiết canxi tăng nên dẫn đến tình trạng thiếu canxi và loãng xương.
• Người cao tuổi có nguy cơ dễ mắc các bệnh lý mãn tính: Các bệnh lý như thận, các bệnh về nội tiết và hậu quả dùng thuốc corticoid kéo dài.

• Đau xương;
• Đau cột sống;
• Gù vẹo cột sống, giảm chiều cao;
• Gãy xương;
• Các triệu chứng toàn thân.

Cùng với các dấu hiệu về xương khớp thì khi bị loãng xương, người cao tuổi còn có thể có cảm giác ớn lạnh, bị chuột rút thường xuyên và đổ mồ hôi bất thường.

3.1 Đau nhức

Do thiếu hụt canxi ngày một tăng mà xương xuống cấp, loãng và xốp xương nên các triệu chứng đau rõ rệt. Người bệnh sẽ đau nhức lưng, đau chân tay, các khớp, bại hông, khớp gối, khớp cổ chân, khớp háng, đốt sống thắt lưng... Đau nhức xương và các khớp xương sẽ rõ nhất vào ban đêm.

3.2 Mất ngủ

Do những đau nhức xương khớp mà người cao tuổi đã khó ngủ càng khó ngủ hơn dẫn đến mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe.

3.3 Trầm cảm

Đau nhức xương, mất ngủ làm người cao tuổi mệt mỏi dễ trầm cảm.

3.4 Gù vẹo cột sống

Do loãng xương mà cột sống có thể bị biến dạng, gù vẹo cột sống.

3.5 Gãy xương

Loãng xương dễ dàng dẫn đến tình trạng gãy xương mà không phải do va chạm hay hoạt động mạnh.

3.6 Tàn phế

Người cao tuổi dễ gãy xương do những va chạm rất nhẹ hoặc tự nhiên gãy, lúc này việc điều trị sẽ khó khăn, nếu không điều trị đúng cách sẽ có thể dẫn đến tàn phế.

3.7 Tử vong

Gãy xương làm người bệnh đau đớn, mất khả năng vận động, có thể tàn phế, phải sống phụ thuộc vào người khác, thậm chí gia tăng nguy cơ tử vong. Khoảng 30% - 50% trường hợp chết trong vòng một năm sau gãy cổ xương đùi.

4.1 Điều trị không dùng thuốc

• Chế độ ăn

Người cao tuổi nên ăn nhiều thực phẩm giàu canxi như tôm, cua, cá, các loại rau xanh đậm, sữa và chế phẩm từ sữa. Cùng với thực phẩm giàu canxi, người cao tuổi cũng nên ăn thực phẩm chứa nhiều vitamin D như trứng, cá hồi... Hạn chế dung nước có ga góp phần làm tăng loãng xương.

• Vận động

Vận động bằng cách tập các bài tập thể dục phù hợp sức khỏe và độ tuổi là cách giúp xương chắc khỏe hơn. Mỗi ngày chỉ cần vận động, phơi nắng từ 30 – 45 phút.

4.2 Điều trị dùng thuốc

• Thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau chỉ dùng khi cần thiết, tùy mức độ có thể dùng các loại giảm đau phổ biến như Paracetamol hay dùng Calcitonine vừa có tác dụng ức chế hoạt động của các tế bào hủy xương vừa có tác dụng giảm đau do hiện tượng loãng xương. Nên hạn chế dùng các thuốc kháng viêm giảm đau đặc biệt nhóm thuốc kháng viêm chứa Corticosteroides.

• Thuốc làm tăng mật độ xương

Thuốc biphosphonate đang là thuốc được sử dụng nhiều để tăng mật độ xương, được bào chế dạng viên uống hoặc truyền tĩnh mạch. Loại viên uống phổ biến là Fosamax 70mg, uống 1 viên/tuần và loại truyền đóng chai 100ml, truyền 1 lọ/năm. Cơ chế hoạt động của thuốc là ức chế hủy xương, trong khi quá trình tạo xương bình thường, kết quả là tăng mật độ xương. Tuy nhiên với người cao tuổi việc tăng mật độ xương khó khăn hơn vì thế việc điều trị phải kéo dài hàng năm thậm chí liên tục 4 – 5 năm.

Cần lưu ý trước khi điều trị bằng thuốc ức chế hủy xương cần phải cung cấp đầy đủ canxi và vitamin D cho cơ thể. Hay nói cách khác là phải cung cấp đầy đủ nguyên liệu cho quá trình tạo xương. Có thể chọn viên uống có thành phần là Canxi nano, Vitamin D3 và MK7 cùng nhiều dưỡng chất tốt cho xương như Silic, Mangan, Magie, Kẽm... Canxi nano sẽ tan nhanh, tăng lượng hấp thụ lên hơn 200 lần so với canxi thông thường, Vitamin D3 giúp lấy canxi từ ruột đưa vào máu và MK7 sẽ đem canxi này đặt vào trong xương, giúp xương chắc khỏe.

5.1 Chế độ ăn uống

Người cao tuổi cần duy trì chế độ ăn uống đầy đủ đa dạng, phù hợp với nhu cầu cơ thể. Người cao tuổi cần đặc biệt quan tâm đến các thành phần khoáng chất, đặc biệt là canxi và protid trong khẩu phần ăn vì ở độ tuổi này, khả năng ăn uống và hấp thu các chất dinh dưỡng và khoáng chất đều bị hạn chế. Trong số các thực phẩm thì sữa là thực phẩm được khuyên dùng cho người cao tuổi. Mỗi ngày người cao tuổi cần từ 500 – 1000ml, bao gồm sữa tươi, sữa chua và sữa bột.

5.2 Chế độ luyện tập

Cùng với chế độ dinh dưỡng, người cao tuổi cần duy trì chế độ sinh hoạt đa dạng đó là vận động thể lực đều đặn, vừa sức, nên tăng cường các hoạt động ngoài trời. Việc vận động thường xuyên không chỉ tốt cho tim mạch, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa... vừa có tác dụng trực tiếp cho hệ thống xương khớp, chống thoái hóa và chống loãng xương do các tế bào sinh xương được tăng cường hoạt động, tăng cường hấp thu canxi và protid.

Điều trị loãng xương đòi hỏi nhiều thời gian và tốn kém, không phải cứ điều trị là khỏi ngay. Vì thế biện pháp điều trị loãng xương là dự phòng loãng xương. Nếu có thể thì nên tối ưu hóa khối lượng đỉnh của xương ngay từ khi còn trẻ, duy trì mật độ xương và giảm mất xương khi về già. Một chế độ dinh dưỡng điều độ, đa dạng, cân đối và hợp lý rất tốt cho phòng loãng xương. Không chỉ ăn các thực phẩm giàu canxi mà cần phải ăn cả thức ăn giàu magie, phốt pho, vitamin D.

Với nữ giới để đề phòng loãng xương cần bổ sung cả nội tiết tố ở giai đoạn tiền mãn kinh để dự phòng loãng xương và giúp xương chắc khỏe. Sản phẩm nên lựa chọn là EstroG-100 thảo dược, an toàn và hiệu quả với chị em tiền mãn kinh.

Để đảm bảo cung cấp đủ cho cơ thể dưỡng chất cần cho xương là canxi, vitamin D... mà có thể chưa nhận đủ từ chế độ dinh dưỡng, nên bổ sung canxi nano để tăng lượng hấp thu, không lo thừa và gây những tác dụng phụ là táo bón, sỏi thận như khi bổ sung bằng canxi thông thường. Có thể tìm thấy các dưỡng chất này trong cùng 1 viên uống gồm canxi nano, vitamin D3 và MK7. Ba dưỡng chất này sẽ giúp đưa canxi vào đúng chỗ cần là xương và giúp xương chắc khỏe.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec chính là địa chỉ uy tín được nhiều bệnh nhân tin tưởng trong thực hiện kỹ thuật chẩn đoán các bệnh lý cơ xương khớp. Khi thăm khám tại Hệ thống y tế Vinmec, Quý khách hàng sẽ được:

• Đội ngũ y - bác sỹ là các chuyên gia trình độ chuyên môn cao, tận tụy và hết lòng vì lợi ích của bệnh nhân.
• Dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp.
• Hệ thống trang thiết bị hiện đại, hỗ trợ chẩn đoán và điều trị hiệu quả.
• Không gian khám chữa bệnh hiện đại, văn minh, sang trọng và tiệt trùng tối đa.
• Đảm bảo trọn vẹn sự an toàn và riêng tư cho khách hàng.
• Mô hình quản lý, chia sẻ và kết nối dữ liệu thông tin trực tuyến hiện đại, hiệu quả tối ưu.