Tiêu chuẩn chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Lê Dương Tiến - CK Nội cơ xương khớp, Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể mang thương tật suốt đời khi các khớp xương đã bị tổn thương. Do đó, việc phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và tích cực điều trị bệnh là thực sự cần thiết.

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào các bao hoạt dịch hoặc màng bao quanh các khớp, gây ra viêm nhiễm và phá hủy sụn, xương bên trong khớp. Diễn biến của bệnh với các biểu hiện tại khớp, ngoài khớp hoặc toàn thân tùy theo mức độ của bệnh.

Viêm khớp dạng thấp diễn biến khá phức tạp và gây ra hậu quả nặng nề cho cơ thể, làm ảnh hưởng rất nhiều đến sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Vì vậy, viêm khớp dạng thấp cần được điều trị tích cực ngay từ đầu để có được hiệu quả tốt.

Tiêu chuẩn này không chỉ được áp dụng phổ biến tại Việt Nam hiện nay mà còn được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Từ đó thấy được đây là một phương pháp hiệu quả để chẩn đoán bệnh viêm khớp dạng thấp.

Phương pháp này thường được sử dụng cho các trường hợp biểu hiện nhiều khớp và thời gian diễn biến viêm khớp trên 6 tuần. Tiêu chuẩn ACR 1987 có độ nhạy 91-94% và độ đặc hiệu 89% ở những bệnh nhân viêm khớp dạng thấp đã tiến triển. Ở giai đoạn bệnh mới khởi phát, độ nhạy chỉ dao động từ 40-90% và độ đặc hiệu từ 50-90%.

Trong đó một số triệu chứng viêm đa khớp mà phương pháp này đề cập đến như:

• Cứng khớp buổi sáng kéo dài trên 1 giờ.
• Viêm các khớp ở bàn tay: sưng tối thiểu một nhóm trong các khớp cổ tay, khớp ngón gần, khớp bàn ngón tay.
• Viêm tối thiểu ba nhóm khớp: khớp ngón gần bàn tay, khớp cổ tay, khớp bàn ngón tay, khớp khuỷu, khớp cổ chân, khớp gối, khớp bàn ngón chân. Xuất hiện tình trạng sưng phần mềm hay tràn dịch tối thiểu 3 trong số 14 nhóm khớp trên (kể cả hai bên).
• Viêm khớp đối xứng.
• Yếu tố dạng thấp trong huyết thanh dương tính.
• Hạt dưới da.
• Dấu hiệu X-quang điển hình của viêm khớp dạng thấp: chụp khớp tại bàn tay, cổ tay hoặc khớp có xuất hiện tổn thương: hình bào mòn, hình khuyết đầu xương, hẹp khe khớp, hình hốc, mất chất khoáng đầu xương.

Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp được xác định khi bệnh nhân có ≥ 4 tiêu chuẩn. Triệu chứng viêm khớp (tiêu chuẩn 1- 4) cần có thời gian diễn biến ≥ 6 tuần và được xác định thông qua quá trình thăm khám của bác sĩ.

Ngoài ra phương pháp này cũng cần kết hợp với việc quan sát những triệu chứng ngoài khớp như: teo cơ, tràn dịch màng ngoài tim, tràn dịch màng phổi, viêm mống mắt, viêm mạch máu... để có được những kết quả chính xác nhất.

Không giống với tiêu chuẩn đầu tiên, tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho những trường hợp bệnh ở giai đoạn sớm, các khớp viêm dưới 06 tuần và thể ít khớp. Tuy nhiên, người bệnh cần được theo dõi diễn biến của viêm khớp dạng thấp để đánh giá lại kết quả. Vì trong giai đoạn đầu, những biểu hiện này có thể là dấu hiệu của bệnh lý khác về khớp mà không phải viêm khớp dạng thấp.

XEM THÊM: Xét nghiệm Anti-CCP chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

Một tiêu chí chẩn đoán viêm khớp dạng thấp là kết quả của các xét nghiệm, trong đó xét nghiệm cơ bản và xét nghiệm đặc hiệu là hai thao tác cần tiến hành trong phương pháp này.

Các xét nghiệm cơ bản cho biết được tốc độ máu lắng, tế bào máu ngoại vi, protein phản ứng C (CRP)..., xét nghiệm chức năng gan, thận, Xquang tim phổi, điện tâm đồ,...

Các xét nghiệm đặc hiệu được dùng cho quá trình chẩn đoán và tiên lượng đem lại hiệu quả như:

• Anti CCP dương tính trong 75 - 80 % bệnh nhân.
• Yếu tố dạng thấp (RF) dương tính trong 60 - 70 % bệnh nhân.
• X-quang khớp (thường chụp hai bàn tay thẳng hoặc các khớp bị tổn thương).

Loãng xương là biến chứng đầu tiên cần phải kể đến khi bị viêm khớp dạng thấp, hầu hết các bệnh nhân đều có nguy cơ cao bị loãng vì các xương yếu và rất dễ gãy. Biến chứng này cũng được tạo thành do quá trình sử dụng thuốc giảm đau hoặc những dược phẩm có thành phần corticosteroid. Những loại thuốc này mặc dù có tác dụng giảm các cơn đau một cách nhanh chóng, nhưng lại để lại những hậu quả nghiêm trọng về sau như tăng huyết áp, đái tháo đường, loãng xương, béo phì,...

Không chỉ dừng lại ở đó, bệnh viêm khớp dạng thấp còn có thể gây ra hội chứng ống cổ tay, các vấn đề về tim mạch và bệnh phổi.

Điều trị viêm khớp dạng thấp hiện nay vẫn chưa có một phương pháp đặc hiệu nhưng người bệnh vẫn có thể sử dụng phương pháp điều trị để kiểm soát được tình hình của bệnh. Trong một số trường hợp điều trị tích cực có thể thuyên giảm tình trạng viêm khớp. Phương pháp này sẽ là sự kết hợp hiệu quả giữa việc sử dụng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống và thực hiện các bài tập vận động đặc hiệu. Phương pháp điều trị này sẽ kiểm soát các cơn đau và kiểm soát phản ứng viêm, giúp quản lý tốt tình trạng bệnh, ngăn ngừa tổn thương khớp và một số cơ quan khác trong cơ thể.

Viêm khớp dạng thấp diễn biến khá phức tạp và gây ra hậu quả nặng nề cho cơ thể. Do đó, khi nghi ngờ mắc bệnh bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị.

>>>Lời khuyên từ ThS.BS Lê Dương Tiến - CK Nội cơ xương khớp, Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng: Viêm khớp dạng thấp là một bệnh nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể mang thương tật suốt đời khi các khớp xương đã bị tổn thương. Do đó, việc phát hiện sớm, chẩn đoán chính xác và tích cực điều trị bệnh là thực sự cần thiết.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện đa khoa có chức năng thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp như viêm khớp, thoái hóa, thoát vị, đau nhức xương khớp,.... Tại Vinmec cũng đã thực hiện chẩn đoán, điều trị bằng các phương pháp y học hiện đại với các bệnh lý cơ xương khớp, không chỉ đem lại hiệu quả cao mà còn hạn chế tối đa biến chứng bệnh tái phát. Có được thành công lớn là bởi Vinmec luôn trang bị đầy đủ cơ sở vật chất hiện đại, các quy trình thăm khám, điều trị được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm sẽ đem lại kết quả điều trị bệnh tối ưu cho Quý khách hàng.