Dấu hiệu bất thường của thai máy

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Lại Thị Nguyệt Hằng - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Thai máy hay còn gọi cử động thai, là một trong những dấu hiệu cho thấy thai nhi có bình thường không. Theo dõi thai máy không chỉ mang tính cảm xúc mà còn là thực hành có lợi cho thai nhi, đặc biệt trong các tháng cuối thai kỳ.

Những cử động này sẽ diễn ra bất cứ lúc nào vào tuần thứ 16-22 của thai kỳ. Nếu đã có em bé trước đó, bà mẹ sẽ có cảm giác giống như vậy trong lần mang thai tiếp theo. Nếu bà mẹ không cảm thấy chuyện động của thai nhi mỗi ngày kể từ tuần thứ 24, hãy thông báo cho bác sĩ ngay lập tức. Theo dõi cử động thai rất cần thiết để đánh giá xem thai nhi có khỏe không và phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường của thai máy. Đây là phương pháp không tốn kém, rất hiệu quả để bà mẹ theo dõi sức khỏe thai nhi. Nếu tập được thói quen theo dõi cử động thai người mẹ sẽ kịp thời nhận biết thai máy bất thường.

Theo dõi thai máy sẽ giúp mẹ đánh giá đầy đủ và chính xác về sức khỏe thai nhi, đồng thời cảm nhận được niềm hạnh phúc trào dâng khi ngày chào đón bé yêu đang đến gần. Có những dấu hiệu thai máy bất thường mà bà mẹ không nên xem thường trong giai đoạn này, đó là:

Thai không máy: Ở những tháng đầu, theo dõi thai máy trong ngày là dấu hiệu cho biết thai có hoạt động, tức là còn sống, nhưng không thể kết luận thai nhi yếu hay khỏe mạnh. Tuy nhiên, nếu cả ngày mà thai không máy hoặc thai máy ít hơn so với những ngày trước thì cần chú ý vì đây có thể là dấu hiệu nhận biết thai máy bất thường.

Xuất hiện triệu chứng như nôn mửa, không căng ngực hay xuất huyết âm đạo và co thắt tử cung cùng với thai không máy, đây là những dấu hiệu thai máy bất thường và báo động sức khỏe thai nhi đang trong tình trạng nguy hiểm. Những mối nguy hiểm đó bao gồm thai bị thiếu ối, thiếu oxy hay gặp vấn đề về nhau thai có thể xảy ra. Nguyên nhân phần lớn là do trong quá trình mang thai bà mẹ hút thuốc làm tăng nguy cơ ngừng cung cấp chất dinh dưỡng qua nhau thai, uống rượu, tiền sản giật, tiền căn thai chết lưu trong thai kỳ trước, thai quá ngày, song thai cùng ối, tăng huyết áp trong thai kỳ, sa dây rốn...

Theo dõi thai máy để đánh giá sức khỏe thai nhi chỉ nên thực hiện trong khoảng hai tháng cuối thai kỳ và trong khoảng một giờ. Càng gần ngày sinh, cử động của thai nhi càng giảm. Trong lúc tỉnh giấc, thai nhi sẽ cử động tối thiểu 3 - 4 lần/giờ. Nếu cử động của thai nhi thấp hơn mức này, hoặc thai đang ngủ, hoặc đây chính là dấu hiệu thai máy bất thường.

Trong trường hợp thai máy quá nhiều (hơn 20 lần) cũng là yếu tố nhận biết thai máy bất thường. Nguy cơ thai nhi đang bị stress hay nguyên nhân từ chính bản thân người mẹ đang gặp những vấn đề căng thẳng. Lúc này bà mẹ cần bình tĩnh, nghỉ ngơi, sẽ thấy thai có cử động nhẹ nhàng lại. Nếu thai máy vẫn tăng nhanh, dồn dập, nên đến bệnh viện kiểm tra.

Những tháng trước đó, theo dõi thai cử động trong ngày là dấu hiệu cho biết thai nhi có hoạt động, tức còn sống, nhưng yếu hay khoẻ thì không thể kết luận. Khi thấy cả một ngày mà thai nhi không máy hoặc thai máy ít hơn so với những ngày trước đó thì cần chú ý đây có thể là dấu hiệu thai máy bất thường.

Trong quá trình tự theo dõi, bà mẹ cảm nhận có những dấu hiệu thai máy bất thường như kể trên, đặc biệt, trong hai tháng cuối của thai kỳ, nếu thấy thai máy ít hơn mức tối thiểu 3 - 4 cử động thai trong một giờ thì có thể theo dõi tiếp trong một giờ nữa hoặc đến kiểm tra tại bệnh viện chuyên khoa để có phương pháp xử trí hợp lý:

• Thăm khám bác sĩ: Khi đến bệnh viện để kiểm tra, bác sĩ sẽ thực hiện một số trắc nghiệm để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi bằng cách quan sát và theo dõi biến động tim thai theo cử động của thai. Trắc nghiệm này gọi là NST (Non Stress Test) và không tác động gây kích thích, ảnh hưởng đến thai nhi. Ngoài ra một số trắc nghiệm khác bác sĩ có thể thực hiện để theo dõi sức khỏe thai nhi như ST (Stress Test), quan sát tim thai theo sau kích thích thai, trắc nghiệm CST (Contraction Stress Test), theo dõi tim thai qua biến động cơn gò tử cung, trắc nghiệm OCT (Oxytocin Challenge Test) sử dụng Oxytocin để gây cơn gò tử cung.

• Theo dõi đến chế độ dinh dưỡng: Khi mang thai, nếu không hấp thu đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi, trẻ giảm sự phát triển trí tuệ và các bộ phận khác, từ đó dẫn đến sanh non hay sanh khó. Vì vậy, dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai, đặc biệt là giai đoạn thai máy đóng vai trò quan trọng cho sức khỏe mẹ và con. Mẹ bầu nên bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể như chất đạm có trong thịt, cá tươi, thịt gia cầm, các thực phẩm chế biến từ sữa bò, các loại đậu, ngũ cốc, trái cây, bánh mì; chất đường trong các loại hoa quả; chất béo giúp cho sự phát triển tế bào não và giúp hấp thu các vitamin A, D, E và K hiệu quả hơn... đề phòng những dấu hiệu bất hưởng của thai máy.

Bên cạnh đó, mẹ cũng nên chú ý theo dõi hoạt động của thai máy, thăm khám ngay nếu thai không máy và có những dấu hiệu thai máy bất thường hay quan tâm đến chế độ dinh dưỡng hằng ngày, mẹ bầu cũng nên tránh những căng thẳng, mệt mỏi trong cuộc sống. Ngoài ra, hãy tạo cho mình không gian thoải mái, luôn giữ tinh thần hứng khởi để chào đón con yêu thật khỏe mạnh.

Cử động thai máy là dấu ấn đặc biệt, cho mẹ cảm nhận rõ ràng một sinh linh bé bỏng đang hiện hữu trong cơ thể mình. Thông thường các mẹ cảm nhận thai máy vào khoảng sau ba tháng, nên cảm xúc cũng gia tăng theo chiều thuận lợi. Chia sẻ điều này giữa vợ và chồng sẽ càng làm tăng thêm sự gắn bó giữa hai người.