Hiện đã có bao nhiêu biến chủng virus sars-cov-2?

Các biến chủng virus corona đang được tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo tác động đế nỗ lực kiểm soát dịch bệnh của hàng loạt các quốc gia trên toàn thế giới. Virus Sars-Covid 2 liên tục biến đổi tạo ra những biến chủng mới với tốc độ lây lan kinh hoàng với số lượng ca mắc và ca tử vong tăng nhanh chóng. Vậy ho đến nay, có bao nhiêu loại biến chủng virus Sars covid 2?

Virus luôn thay đổi và điều đó có thể gây ra biến chủng hoặc chủng virus mới hình thành. Một biến chủng thường không ảnh hưởng đến cách thức hoạt động của virus. Nhưng đôi khi lại làm cho nó hoạt động theo những cách khác nhau. Các nhà khoa học trên thế giới hiện vẫn đang theo dõi những thay đổi của virus gây ra COVID-19. Những nghiên cứu đối với loại virus này đang giúp các chuyên gia hiểu được liệu một số biến chủng COVID-19 có lây lan nhanh hơn những biến chủng virus corona khác hay không, chúng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào và hiệu quả của các loại vắc-xin khác nhau có thể chống lại chúng như thế nào.

Coronavirus không chỉ xuất hiện gần đây mà chúng được biết đến như một họ virus lớn đã tồn tại từ rất lâu. Một trong số những loại thuộc họ virus này có thể gây ra nhiều loại bệnh khác nhau, cùng với sự xuất hiện của triệu chứng từ ho nhẹ đến các bệnh hô hấp nghiêm trọng.

Loại coronavirus mới gây ra COVID-19 được biết đến như một trong số những loại có thể lây nhiễm sang người và có lẽ đã xuất hiện một thời gian ở động vật. Các nhà khoa học cũng cho rằng một loại virus ở động vật truyền sang người. Vì vậy, loại coronavirus không mới đối với thế giới, nhưng nó mới đối với con người. Khi các nhà khoa học phát hiện ra rằng nó đang khiến mọi người mắc bệnh vào năm 2019, họ đã đặt tên là một loại coronavirus mới - SARS-CoV-2.

Coronavirus có tất cả vật chất di truyền của RNA (axit ribonucleic) và những RNA có một số điểm tương đồng với DNA, nhưng chúng không giống nhau. Khi virus lây nhiễm sang cơ thể người, RNA sẽ bám vào các tế bào của cơ thể, xâm nhập vào bên trong và tạo ra các bản sao RNA của virus. Nếu có lỗi sao chép, RNA sẽ bị thay đổi hay đột biến. Những thay đổi quá trình sao chép xảy ra một cách ngẫu nhiên và tình cờ. Bởi vì những thay đổi là ngẫu nhiên, nên chúng có thể không tạo ra sự khác biệt đối với sức khỏe của một người. Những lần khác, chúng có thể gây bệnh. Ví dụ, vì một lý do khiến bạn cần tiêm phòng cúm hàng năm là vì virus cúm thay đổi theo từng năm. Virus cúm năm nay có thể không giống với virus cúm năm ngoái. Nếu một loại virus có sự thay đổi ngẫu nhiên khiến nó dễ lây nhiễm sang người và biến chủng đó cũng sẽ trở nên phổ biến hơn.

2.1. Biến chủng covid mới Omicron

Các chuyên gia ở Nam Phi lần đầu tiên báo cáo về biến chủng covid mới Omicron cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 24 tháng 11 năm 2021. Họ phát hiện ra Biến chủng này sau khi nhiễm COVID-19 đột ngột tăng lên. WHO đã xếp Omicron vào nhóm "Biến chủng đáng quan ngại." Loại biến chủng này có khả năng lây truyền cao hơn, gây bệnh dữ dội hơn và có thể ít khả năng đáp ứng với vắc xin hoặc phương pháp điều trị hơn. Nhưng các nhà nghiên cứu cần thêm thông tin để nhận định vấn đề này. Các bằng chứng ban đầu cho thấy Biến chủng Omicron gây ra nguy cơ tái nhiễm cao hơn so với các biến chủng khác.

Các xét nghiệm PCR hiện tại đối với COVID-19 có thể tìm thấy các trường hợp nhiễm Omicron hiệu quả. Các chuyên gia phát hiện ra rằng một xét nghiệm PCR cụ thể không xác định được một trong ba gen mục tiêu ở những người bị nhiễm Omicron. Do đó, các xét nghiệm này có thể đánh dấu cụ thể các trường hợp Omicron dương tính và do đó, có thể phát hiện biến chủng này nhanh hơn.

2.2. Anpha (B.1.1.7)

Các chuyên gia ghi nhận đột biến gen trong trường hợp COVID-19 được thấy ở những người ở đông nam nước Anh cuối năm 2020. Các Biến chủng này kể từ đó đã được báo cáo ở các quốc gia khác, bao gồm cả Hoa Kỳ. Các nhà khoa học ước tính rằng những đột biến này có thể làm cho virus có khả năng lây truyền cao hơn tới 70%, có nghĩa virus này có thể lây lan dễ dàng hơn. Một số nghiên cứu đã liên kết biến chủng này với nguy cơ tử vong cao hơn, nhưng bằng chứng chưa được mạnh mẽ.

Đột biến trên Biến chủng Alpha nằm trên protein đột biến, giúp virus lây nhiễm sang vật chủ của nó. Mục tiêu của vắc xin COVID-19 là tạo ra kháng thể chống lại nhiều phần của protein đột biến, vì vậy không có khả năng một đột biến mới trong Biến chủng Alpha sẽ làm cho vắc-xin kém hiệu quả hơn.

2.3. Beta (B.1.351)

Các biến chủng khác của virus đã được tìm thấy ở các quốc gia khác, bao gồm Nam Phi và Nigeria. Biến chủng Beta dường như lây lan dễ dàng hơn virus gốc nhưng dường như không gây bệnh nặng hơn.

2.4. Gamma (P.1)

Vào tháng 1 năm 2021, các chuyên gia đã phát hiện ra biến chủng COVID-19 này ở những người từ Brazil đã đến Nhật Bản. Vào cuối tháng đó, nó đã xuất hiện ở Hoa Kỳ.

Biến chủng Gamma dường như dễ lây lan hơn các chủng virus trước đó. Và gamma có thể lây nhiễm cho những người đã mắc COVID-19. Một báo cáo từ Brazil xác nhận rằng một phụ nữ 29 tuổi đã mắc phải Biến chủng này sau khi bị nhiễm coronavirus trước đó vài tháng.

Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng những thay đổi của biến chủng gramma có thể giúp nó tránh được các kháng thể do hệ thống miễn dịch của cơ thể người tạo ra sau khi bị nhiễm trùng hoặc tiêm vắc xin chống lại coronavirus.

2.5. Delta (B.1.617.2)

Biến chủng này được phát hiện ở Ấn Độ vào tháng 12 năm 2020 gây ra sự gia tăng lớn về số ca bệnh vào giữa tháng 4 năm 2021. Biến chủng rất dễ lây lan này hiện được tìm thấy ở 178 quốc gia bao gồm Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Úc và tất cả Châu Âu. Đây là chủng virus nổi trội ở Hoa Kỳ và Vương quốc Anh.

Một nghiên cứu về hiệu quả của vắc xin COVID-19 đối với Biến chủng này cho thấy:

• Hai liều vắc-xin Pfizer-BioNTech có hiệu quả 88% trong 2 tuần sau liều thứ hai.
• Hai liều vắc xin AstraZeneca của Vương quốc Anh có hiệu quả 60%.
• Cả hai loại vắc-xin chỉ có hiệu quả 33% sau 3 tuần kể từ liều đầu tiên.

Do sự khác biệt về khả năng bảo vệ giữa các liều vắc-xin, các chuyên gia khuyên bạn nên tiêm mũi thứ hai ngay khi đủ điều kiện. Nghiên cứu cho thấy rằng những thay đổi đối với protein đột biến có thể làm cho biến chủng Delta được truyền tải nhiều hơn tới 50% so với các Biến chủng COVID-19 khác.

Đối với những người chưa tiêm chủng ngừa coronavirus, Biến chủng Delta có thể gây bệnh nặng hơn so với chủng virus ban đầu. Những người được tiêm chủng cũng có thể mắc phải thứ được gọi là “nhiễm trùng đột phá”, nhưng ít có khả năng bị bệnh nặng hoặc tử vong hơn. Tỷ lệ tiêm chủng tương đối thấp ở một số khu vực trong cả nước là nguyên nhân chính khiến Biến chủng Delta có khả năng lây lan nhanh chóng và không có dấu hiệu chậm lại. Tiêm vắc-xin là cách tốt nhất để làm chậm sự lây lan của coronavirus và bảo vệ bản thân khỏi bệnh tật nghiêm trọng hoặc tử vong.

2.6. Mu (B.1.621)

Các chuyên gia lần đầu tiên phát hiện Biến chủng COVID-19 này ở Colombia vào tháng 1 năm 2021. Kể từ đó, các quốc gia ở Nam Mỹ và châu Âu đã báo cáo bùng phát Mu.

Tại Hoa Kỳ, CDC cho biết Mu đã đạt đến đỉnh cao vào tháng 6 năm 2021, khi nó chiếm chưa đến 5% các biến chủng đi khắp cả nước. Tính đến đầu tháng 9, nó đã giảm dần.

Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn tiếp tục theo dõi Mu. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết Biến chủng này có các đột biến có thể khiến vắc-xin COVID-19 và hệ thống miễn dịch của chúng ta kém hiệu quả hơn khi chống lại nó. Dữ liệu ban đầu cho thấy biến chủng Mu có những điểm tương đồng nhất định với Biến chủng Beta, nhưng vẫn cần nghiên cứu thêm để xác định chắc chắn.

2.7. R.1

Các nhà khoa học lần đầu tiên phát hiện R.1 ở một số quốc gia, bao gồm cả Nhật Bản. Đã có một đợt bùng phát tại một viện dưỡng lão ở Kentucky vào tháng 3 năm 2021, khi một nhân viên chăm sóc sức khỏe không được tiêm vắc-xin truyền bệnh cho khoảng 45 nhân viên và cư dân khác.

WHO đã dán nhãn nó là một "Biến chủng đang được giám sát" vào tháng 4 năm 2021, có nghĩa là một số đặc điểm của nó có thể gây ra rủi ro trong tương lai cho con người.

2.8. Các biến chủng Coronavirus trước đó

Trước đó vào năm 2020, khi đại dịch mới xuất hiện, bạn có thể đã nghe nói rằng có nhiều hơn một dòng coronavirus mới. Lý thuyết về các biến chủng khác nhau của coronavirus mới được đưa ra từ một nghiên cứu ở Trung Quốc. Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy được những thay đổi trong RNA của coronavirus theo thời gian để tìm hiểu xem các coronavirus khác nhau có liên quan như thế nào với nhau. Khi xem xét 103 mẫu coronavirus mới được thu thập từ người và động vật, các nhà nghiên cứu nhận thấy các coronavirus được tìm thấy ở người không phải tất cả đều giống nhau.

Nguồn tham khảo: cdc.gov, who.int