Nên rửa tay bằng xà phòng trong bao lâu?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Hồng Phúc - Bác sĩ Nội tổng quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), việc rửa tay đúng cách được xem như một liều vắc-xin tự chế, vừa đơn giản, vừa dễ thực hiện mà lại có thể cứu sống hàng triệu người. Các chuyên gia thuộc lĩnh vực kiểm soát nhiễm khuẩn cho biết các bệnh lý truyền nhiễm đã và đang diễn ra trong cộng đồng, đặc biệt là dịch bệnh do corona virus gây ra đều có thể phòng ngừa được bằng cách giữ gìn vệ sinh, trong đó có rửa tay đúng cách.

Để phòng tránh sự lây nhiễm của virus corona (Covid-19) gây bệnh viêm đường hô hấp trong cộng đồng thì biện pháp hữu hiệu và đơn giản nhất chính là rửa tay sạch sẽ. Thực tế, chỉ một động tác rửa tay đơn giản, sạch sẽ đã có thể làm giảm đến 35% khả năng lây truyền các mầm bệnh như: Vi khuẩn, virus gây bệnh tiêu chảy làm tử vong hàng triệu người mỗi năm trên thế giới. Nếu rửa tay với xà phòng thường xuyên sẽ giúp giảm thiểu được 35-47% nguy cơ nhiễm các bệnh như: Tay chân miệng, tiêu chảy, thương hàn...

Hiện nay, trước tình hình bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của Corona virus (Covid-19) diễn biến phức tạp, lây từ người sang người qua dịch nhầy hay dịch tiết đường hô hấp, xâm nhập vào cơ thể từ mắt, mũi, họng, chủ yếu là qua bàn tay có nhiễm virus. Đây chính là cách thức phổ biến nhất khiến virus lây lan từ người sang người. Việc giữ vệ sinh bàn tay sạch sẽ trở thành một yếu tố then chốt trong công tác phòng bệnh được Bộ Y tế nước ta và Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo.

Bác sĩ khuyến cáo trước tình hình dịch bệnh Covid-19 đang có diễn biến phức tạp, phương pháp vệ sinh tay tốt nhất vẫn là dùng nước và xà phòng để rửa tay trong ít nhất 30 giây. Chỉ sử dụng nước rửa tay y tế sát khuẩn nhanh trong trường hợp không có nước và xà phòng để rửa. Tuyệt đối không lạm dụng nước rửa tay nhanh vì theo WHO, rửa tay bằng nước và xà phòng chính là lựa chọn đầu tiên và hiệu quả nhất để phòng tránh lây nhiễm virus.

Tuy rằng việc rửa tay bằng xà phòng được khuyến cáo trong công tác phòng chống dịch nhưng bạn chú ý cần phải rửa tay đúng cách mới đem lại hiệu quả. Theo đó, bạn nên rửa tay bằng nước sạch, tốt nhất là sử dụng vòi nước đang chảy để rửa tay. 6 bước rửa tay bằng xà phòng đạt chuẩn được khuyến cáo như sau:

• Bước 1: Làm ướt 2 bàn tay bằng nước sạch và xà phòng. Chà xát 2 lòng bàn tay lại với nhau.
• Bước 2: Chà lòng bàn tay này lên mu bàn tay và kẻ ngoài các ngón tay của tay kia và ngược lại.
• Bước 3: Chà 2 lòng bàn tay vào nhau và miết mạnh các kẽ ngón tay.
• Bước 4: Chà mặt ngoài các ngón tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại.
• Bước 5: Xoay ngón tay cái của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại để làm sạch ngón tay cái.
• Bước 6: Xoay các đầu ngón tay của bàn tay này vào lòng bàn tay kia và ngược lại. Làm sạch tay dưới vòi nước chảy và lau khô. Vi trùng thường lây lan từ da ướt dễ dàng hơn so với da khô, vì vậy lau khô tay là một bước khá quan trọng. Sử dụng khăn sợi bông hoặc khăn giấy sạch dùng 1 lần để lau khô tay. Không dùng 1 khăn lau tay cho nhiều lần rửa tay.

Lưu ý: thời gian rửa tay tối thiểu là 30 giây, các bước 2-3-4-5 làm đi làm lại tối thiểu 5 lần. Có thể dùng nước ở bất kỳ nhiệt độ nào vì nước lạnh và nước ấm đều có tác dụng diệt mầm bệnh như nhau với điều kiện là có dùng xà phòng.

Để phòng ngừa lây nhiễm corona virus, chúng ta cần rửa tay vào những thời điểm sau:

• Rửa tay sau khi xịt mũi, ho hoặc hắt hơi
• Rửa tay sau khi đến những nơi công cộng, sau khi sử dụng các phương tiện giao thông công cộng, đi chợ hoặc những nơi thờ cúng khác
• Rửa tay sau khi chạm vào bề mặt ở môi trường bên ngoài, kể cả tiền giấy.
• Rửa tay trước, trong và sau khi chăm sóc người ốm
• Rửa tay trước và sau khi ăn.
• Rửa tay sau khi đi vệ sinh, sau khi bỏ rác vào thùng.
• Rửa tay sau khi chạm vào động vật và vật nuôi.

Nhìn chung, rửa tay bằng xà phòng và nước hay rửa với dung dịch rửa tay khô, nếu dùng đúng cách đều có tác dụng diệt vi trùng và mầm bệnh. Khi ở bên ngoài không có nước thì dung dịch rửa tay khô sẽ thuận tiện hơn nhưng giá cả lại đắt hoặc khó mua. Hơn nữa, dung dịch rửa tay khô chỉ có thể diệt một số tác nhân gây bệnh nhất định, không diệt được tất cả các loại vi khuẩn và virus, ví dụ như norovirus và rotavirus. Nếu trường hợp không có xà phòng thì nên dùng nước có clo hay dung dịch rửa tay có chứa cồn tối thiểu là 60%, đây là hai cách tốt nhất có thể thay thế xà phòng và nước sạch.

Rửa tay bằng xà phòng là việc làm không mất nhiều thời gian nhưng lại đem lại hiệu quả ngăn ngừa phòng chống bệnh tật tối ưu. Đây không chỉ là một phương pháp để phòng chống dịch bệnh Covid-19 mà còn là một thói quen giữ gìn vệ sinh tốt mà mọi người nên áp dụng hàng ngày để bảo vệ sức khỏe của bản thân cũng như của gia đình mình!