Ngân kiều tán có tác dụng gì với Covid?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Lê Thị Hồng Chính - Bác sĩ Y Học Cổ Truyền - Trung tâm Y Học Cổ Truyền Vinmec - Sao Phương Đông.

“Ngân kiều tán” là một trong bốn bài thuốc Y học cổ truyền được Bộ Y tế hướng dẫn sử dụng đề phòng và hỗ trợ điều trị Covid. Vậy bài thuốc Ngân kiều tán có tác dụng gì với Covid?

Nhiễm Covid-19 theo Y học cổ truyền được xếp vào ôn bệnh, có thể chia thành hai thể đó là hàn thấp và thấp nhiệt. Thể thấp nhiệt thường có biểu hiện là sốt, trước gai rét mà sau phát nóng, sau đó chỉ phát nóng mà không thấy ghe rét, nhức đầu, đau mỏi người, mạch sác,...

Pháp điều trị thể thấp nhiệt: Thanh nhiệt khứ thấp, tuyên phế bình suyễn. Thầy thuốc sẽ căn cứ vào tình trạng và diễn biến bệnh cụ thể của từng người để kê đơn điều trị theo đối pháp lập phương. Một trong số các bài thuốc được sử dụng trong trường hợp này là Ngân kiều tán.

Bài thuốc Ngân kiều tán gồm có các vị thuốc và liều lượng như sau:

• Liên kiều 40g
• Cát cánh 24g
• Trúc diệp 16g
• Kinh giới 16g
• Ngưu bàng tử 24g
• Kim ngân hoa 40g
• Bạc hà 24g
• Sinh cam thảo 20g
• Đạm đậu xị 20g.

Các vị thuốc trên đem tán bột, mỗi lần dùng 25g, lấy lô căn tươi (20 -40g) cùng đun làm thang, bao giờ thấy mùi thơm bốc lên thì lấy uống, không đun nữa vì bệnh ở phế nên sử dụng thuốc khí vị khinh thanh. Nếu đun lâu khiến cho khí vị hóa ra nùng hậu mà dẫn xuống Trung tiêu (ở giữa dạ dày), đối với tạng phế không còn ích gì nữa.

Bệnh nặng ban ngày uống 3 lần, đêm uống 1 lần. Bệnh nhẹ ban ngày uống 2 lần, đêm uống 1 lần. Nếu vẫn chưa khỏi, đun thêm một liều nữa uống.

Bài thuốc Ngân kiều tán dùng vị thuốc Kim ngân hoa, Liên kiều để thanh nhiệt giải độc, nhẹ nhàng mở thông mà bài tiết thấp nhiệt ra ngoài, làm chủ dược.

Các vị thuốc Kinh giới, Bạc hà, Đạm đậu xị tân tán biểu tà, làm tiết được nhiệt tà ra ngoài, làm thuốc phụ trợ.

Các vị thuốc Ngưu bàng, Cát cánh, Cam thảo phối hợp có tác dụng giải độc, thông lợi yết hầu, làm tan sự bế kết, tuyên phế trừ đờm.

Các vị thuốc Đạm trúc diệp, Lô căn vị ngọt mát có tác dụng thanh lọc nhẹ nhàng, thanh nhiệt sinh tân, giúp trừ khát, làm tá dược.

Vị thuốc Cam thảo còn có tác dụng điều hòa các vị thuốc, làm sứ dược.

Bài thuốc Ngân kiều tán kết hợp các vị thuốc thanh nhiệt giải độc với các vị thuốc tân tán biểu tà, hợp đồng tạo ra công dụng tân lương thấu biểu, thanh nhiệt giải độc. Khi bệnh mới phát sinh, bệnh đang còn ở phế kinh nên có cách sắc thuốc riêng để thuốc đi vào phế; không được dùng vị Hoàng cầm có công dụng dẫn vào lý, dễ phạm tới trung tiêu.

Bài thuốc Ngân kiều tán gia giảm:

• Nếu khát nhiều, gia thêm Thiên hoa phấn, Lô căn, mỗi vị 12g.
• Nếu cổ sưng và cuống họng đau, gia thêm Mã bột 8g, Huyền sâm 12g.
• Nếu đổ máu cam, giảm Đạm đậu xị, Kinh giới; gia thêm Bạch mao căn, Trắc bá thán và Chi tử thán, mỗi vị 12g.
• Nếu ho, gia thêm Hạnh nhân 4g.
• Nếu bị bệnh hai, ba ngày mà ngoại tà vẫn còn ở phế, nhiệt sắp vào lý, gia thêm Sinh địa 24g, Mạch môn đông 12g để bảo toàn lấy tân dịch.
• Nếu không khỏi hoặc tiểu tiện ít, gia thêm các vị thuốc khổ hàn như: Tri mẫu, Hoàng cầm, Chi tử... cùng với các vị cam hàn như: Mạch môn, Sinh địa, hợp thành âm khí để trị bỏ chứng nhiệt thắng.
• Để tăng tác dụng trị virus gia thêm vị Lưu ký nô 12g – 24g hoặc Xuyên tâm liên 12g, Thanh hao 12g.

Tuy nhiên, trước khi sử dụng bài thuốc Ngân kiều tán hay bất cứ bài thuốc nào điều trị Covid -19 bệnh nên nên hỏi ý kiến bác sĩ, thầy thuốc để có những chỉ định tốt nhất trước khi dùng.