Test nhanh và test PCR khác gì nhau?

Cho đến thời điểm hiện tại, ở Việt Nam và trên thế giới đang triển khai song song 2 phương pháp xét nghiệm để chẩn đoán chính xác số người dương tính với SARS-CoV-2 bao gồm xét nghiệm tìm gen virus (phương pháp test nhanh PCR) và xét nghiệm kháng thể (thường sử dụng để test nhanh). Vậy test nhanh và test PCR khác gì nhau? Bài viết dưới đây sẽ có câu trả lời chi tiết về hai phương pháp này.

Hiện nay, test nhanh kháng nguyên và test nhanh PCR là hai phương pháp đang được các quốc gia cấp phép thực hiện để chẩn đoán chính xác ca nhiễm virus SARS-CoV-2. Cả hai phương pháp này đều có những ưu điểm và hạn chế khác nhau, và tùy thuộc vào từng đối tượng, từng giai đoạn bệnh, diễn biến lâm sàng, lây nhiễm ở mà các chuyên gia y tế phòng chống dịch bệnh sẽ thực hiện 1 hoặc cả 2 phương pháp.

Test nhanh kháng nguyên

• Test nhanh kháng nguyên giúp phát hiện ca nhiễm COVID-19 do độ đặc hiệu của xét nghiệm cao
• Test nhanh kháng nguyên giúp mọi dễ dàng tự thực hiện, có thể được sử dụng trong chiến dịch xét nghiệm lưu động.
• Test nhanh kháng nguyên cho biết kết quả nhanh chóng (thường <30 phút)
• Test nhanh kháng nguyên có chi phí thấp, phù hợp với nhiều địa phương, gia đình thu nhập thấp.

Test nhanh PCR

• Test nhanh PCR có giá trị chẩn chẩn đoán COVID-19 chính xác nhất
• Test nhanh PCR được đặc trưng bởi độ nhạy và độ đặc hiệu cao

2.1 Test nhanh kháng nguyên

Test nhanh kháng nguyên có độ nhạy (khả năng phát hiện ca bệnh) kém hơn so với test nhanh PCR. Do đó, để khẳng định chẩn đoán chính xác mắc COVID-19 cần phải xét nghiệm thêm RT-PCR.

Test nhanh kháng nguyên cho kết quả xét nghiệm phát hiện kháng nguyên âm tính không nên sử dụng để làm bằng chứng kết thúc thời gian cách ly.

Test nhanh kháng nguyên dựa trên việc phát hiện các cấu trúc của một số protein nhất định, những protein đặc hiệu này được gọi là kháng nguyên virus SARS-CoV-2. Mẫu bệnh phẩm cho test nhanh này thường được lấy từ bông ngoáy mũi người làm xét nghiệm.

Test nhanh kháng nguyên bởi vì loại kỹ thuật chẩn đoán này cho kết quả nhanh hơn nhiều (trong vòng 15-60 phút) test nhanh PCR, và kỹ thuật này có thể cho phép chẩn đoán mắc COVID-19 hay không và cho phép điều trị ngay lập tức nếu bạn có kết quả test nhanh dương tính.

Tuy nhiên, test nhanh kháng nguyên có tỷ lệ cho kết quả “âm tính giả” cao hay dương tính giả và không chính xác như xét nghiệm PCR.

2.2 Test nhanh PCR

Test nhanh PCR có thời gian báo kết quả dương tính hay âm tính lâu hơn

Test nhanh PCR yêu cầu cơ sở y tế thực hiện phải được trang bị đầy đủ thiết bị, cơ sở hạ tầng phòng thí nghiệm tốt và cán bộ y tế được đào tạo về thực hiện kỹ thuật này.

Test nhanh PCR cần có chi phí cao hơn kỹ thuật test nhanh kháng nguyên

Test nhanh PCR cho chẩn đoán chính xác về sự hiện diện của virus SARS-CoV-2 bằng dựa trên những phát hiện vật liệu di truyền (RNA) thông qua một kỹ thuật gọi là phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược (RT-PCR). Kỹ thuật test nhanh PCR cần các mẫu bệnh phẩm được lấy từ một số vị trí như:

• Dịch ngoáy ở mũi
• Dịch ngoáy ở họng
• Dịch nước bọt

Những mẫu bệnh phẩm nào từ các vị trí trên có chứa virus, RNA của kỹ thuật PCR sẽ được chiết xuất. Sau đó, RNA được chuyển đổi thành DNA và tạo thành nhiều bản sao, các bản sao DNA này tiếp tục được phát hiện bằng các máy xét nghiệm sinh học phân tử hiện đại và chính xác cao.

Test nhanh PCR là xét nghiệm chính xác nhất để chẩn đoán nhiễm virus COVID-19 và có ít nguy cơ cho kết quả âm tính giả (âm tính giả xảy ra khi bệnh nhân nhận được kết quả PCR âm tính mặc dù bệnh nhân đang bị nhiễm virus).Độ chính xác của test nhanh PCR, giống như các xét nghiệm virus khác, phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Kỹ thuật được sử dụng để lấy mẫu bệnh phẩm
• Giai đoạn của bệnh khi mẫu bệnh phẩm được thu thập
• Mẫu bệnh phẩm có được vận chuyển đến phòng xét nghiệm trong các điều kiện thích hợp hay không

Một nhược điểm của xét nghiệm này là kết quả có thể dương tính ngay cả khi bệnh nhân đã khỏi bệnh. Điều này là do xét nghiệm phát hiện được ngay cả một lượng nhỏ RNA của virus khi bệnh nhân đã bị nhiễm bệnh trước đó.Kết quả xét nghiệm PCR có thể có trong vòng 24 giờ, nhưng có thể lâu hơn nếu phòng xét nghiệm cách xa nơi lấy mẫu hoặc là phòng xét nghiệm phải thực hiện trên một số lượng mẫu lớn.