Điều trị vô sinh: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Văn Thành - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

Vô sinh hiếm muộn là tình trạng khá phổ biến hiện nay với tỉ lệ các cặp vợ chồng mắc phải đang ngày càng tăng cao. Việc trang bị cho bản thân và gia đình những kiến thức cũng như các phương pháp điều trị vô sinh hiếm muộn là vô cùng hữu ích.

Vô sinh được định nghĩa là không có thai sau một năm quan hệ tình dục thường xuyên mà không sử dụng biện pháp tránh thai. Nếu người bệnh lớn hơn 35 tuổi và chưa có thai sau khi quan hệ 6 tháng mà không sử dụng biện pháp tránh thai thì nên thực hiện đánh giá vô sinh. Nếu người bệnh đã hơn 40 tuổi và chưa có thai trong vòng 6 tháng sau khi quan hệ mà không sử dụng biện pháp tránh thai, nên thực hiện đánh giá vô sinh trước khi đạt mốc 6 tháng.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh nữ là do không rụng trứng hoặc rụng trứng không đều. Nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh nam là do các vấn đề về tinh hoàn ảnh hưởng đến việc tạo ra tinh trùng hoặc cách hoạt động của nó.

Tuổi tác là một yếu tố chính yếu trong vô sinh. Đối với các cặp vợ chồng khỏe mạnh ở độ tuổi 20 hoặc đầu 30, khả năng người phụ nữ mang thai là khoảng 25 - 30% trong bất kỳ chu kỳ kinh nguyệt nào. Ở tuổi 40, cơ hội mang thai của phụ nữ giảm xuống dưới 10% ở mỗi chu kỳ kinh nguyệt. Khả năng sinh sản của một người đàn ông cũng suy giảm theo tuổi tác, nhưng không có mức dự đoán cố định.

Các yếu tố liên quan đến lối sống cũng có thể đóng một vai trò nhất định trong vô sinh. Ở phụ nữ, thiếu cân, thừa cân hoặc tập thể dục quá nhiều có thể liên quan đến vô sinh. Ở cả nam và nữ, uống rượu ở mức độ trung bình hoặc nghiện có thể là một yếu tố gây vô sinh.

Lựa chọn điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây vô sinh của người bệnh. Thay đổi lối sống, thuốc men, phẫu thuật hoặc các phương pháp khác có thể được khuyến nghị. Một số phương pháp điều trị có thể được kết hợp lại để cải thiện kết quả. Vô sinh có thể được điều trị thành công ngay cả khi không tìm thấy nguyên nhân.

Duy trì cân nặng hợp lý và xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh có thể rất hữu ích cho cả nam giới và phụ nữ bị vô sinh. Nếu vợ hoặc chồng hút thuốc, sử dụng ma túy hoặc uống rượu thì nên dừng lại.

Ở phụ nữ, phẫu thuật có thể giúp sửa chữa ống dẫn trứng bị tắc hoặc bị hỏng. Phẫu thuật cũng có thể được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung có liên quan đến vô sinh. Phụ nữ có polyp hoặc u xơ trong tử cung cũng có thể tiến hành phẫu thuật.

Một vấn đề phổ biến dẫn đến vô sinh nam là giãn tĩnh mạch ở bìu. Tình trạng này có thể được điều trị bằng phẫu thuật.

Nồng độ hormone bất thường có thể gây rụng trứng không đều hoặc không rụng trứng. Chuyên gia y tế có thể kiểm tra nồng độ của một số hormone. Nếu tìm thấy vấn đề về hormone sẽ đưa ra hướng điều trị để khắc phục nó. Điều trị này giúp cải thiện cơ hội mang thai ở phụ nữ.

Kích thích rụng trứng là việc sử dụng thuốc để giúp buồng trứng của nữ giới phóng thích trứng. Điều trị này được sử dụng khi người phụ nữ rụng trứng không đều hoặc hoàn toàn không xảy ra hiện tượng rụng trứng khi các nguyên nhân khác đã được loại trừ. Kích thích rụng trứng có thể được sử dụng kết hợp với các phương pháp điều trị vô sinh khác.

Thuốc uống dùng để gây rụng trứng bao gồm: Clomiphene Citrate, thuốc ức chế aromatase và thuốc hạ Insulin. Khi dùng các loại thuốc này, nữ giới sẽ được theo dõi để giám sát khi nào rụng trứng xảy ra. Điều này có thể được thực hiện bằng cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt hoặc sử dụng dụng cụ dự đoán rụng trứng (xét nghiệm nước tiểu tại nhà). Phụ nữ có thể được yêu cầu đến bác sĩ để kiểm tra máu hoặc siêu âm để xác định trứng rụng.

Nếu Clomiphene Citrate hoặc các loại thuốc khác không thành công, thuốc gonadotropin có thể được sử dụng để gây rụng trứng. Gonadotropin cũng được sử dụng khi cần số lượng nhiều trứng để điều trị vô sinh.

Gonadotropin được đưa ra vào cơ thể thông qua các mũi tiêm trong giai đoạn sớm của chu kỳ kinh nguyệt. Xét nghiệm máu và siêu âm kiểm tra được sử dụng để theo dõi sự phát triển của các nang trứng. Khi kết quả kiểm tra cho thấy các nang trứng đã đạt đến một kích thước nhất định, một loại thuốc khác có thể được đưa vào cơ thể kích thích nang trứng giải phóng trứng trưởng thành.

Sinh đôi xảy ra ở 5 - 8% phụ nữ được điều trị bằng thuốc Clomiphene Citrate và thuốc ức chế aromatase. Sinh ba hoặc sinh nhiều hơn thường hiếm gặp hơn. Nguy cơ mang đa thai cao hơn khi sử dụng gonadotropin. Có tới 30% trường hợp mang đa thai khi sử dụng gonadotropin. Nếu quá nhiều trứng phát triển, chuyên gia Y tế có thể can thiệp hoãn chu kỳ để giảm khả năng mang đa thai.

Kích thích rụng trứng, đặc biệt là với gonadotropin, có thể dẫn đến hội chứng quá kích buồng trứng. Phụ nữ trải qua quá trình rụng trứng cần được theo dõi tình trạng này.

Một nguy cơ khác của việc sử dụng gonadotropin đó là mang thai ngoài tử cung. Đây là một thai kỳ bắt đầu phát triển ở một nơi khác ngoài tử cung, thường là ở một trong các ống dẫn trứng. Thai ngoài tử cung cần điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật.

Bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) nghĩa là tinh trùng khỏe mạnh được bơm vào tử cung ở thời điểm càng gần thời điểm rụng trứng càng tốt. IUI có thể được sử dụng kết hợp với kích thích rụng trứng. Tinh trùng có thể lấy từ đối tác của người phụ nữ hoặc từ nguồn tinh trùng hiến tặng. Tinh trùng đã được thu thập trước đó và đông lạnh cũng có thể được sử dụng.

Nếu thuốc kích thích rụng trứng được sử dụng cùng với phương IUI, hiện tượng đa thai có thể xảy ra. Nếu có quá nhiều trứng đang phát triển tại thời điểm thụ tinh, việc thụ tinh có thể bị hoãn lại.

Công nghệ hỗ trợ sinh sản bao gồm tất cả các phương pháp điều trị sinh sản trong đó tác động đến cả trứng và tinh trùng. Công nghệ hỗ trợ sinh sản thường liên quan đến thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Với IVF, tinh trùng được kết hợp với trứng trong phòng thí nghiệm và sau đó phôi được chuyển đến tử cung. IVF được thực hiện với nguyên nhân gây vô sinh sau đây:

• Tổn thương hoặc tắc ống dẫn trứng không thể điều trị bằng phẫu thuật
• Một số yếu tố vô sinh nam
• Lạc nội mạc tử cung nặng
• Suy buồng trứng sớm
• Vô sinh không rõ nguyên nhân

IVF được thực hiện theo chu kỳ. Có thể mất nhiều hơn một chu kỳ để thành công. Bước đầu tiên trong IVF là kích trứng. Việc rụng trứng thường được kích thích với gonadotropin để tạo ra nhiều trứng. Trứng cũng có thể được lấy từ một nguồn hiến tặng. Trứng từng đông lạnh trước đây có thể được sử dụng.

Khi trứng đã sẵn sàng, một quy trình được thực hiện để lấy trứng trưởng thành khỏi buồng trứng. Việc thụ tinh trứng với tinh trùng có thể được thực hiện trong phòng thí nghiệm theo hai cách: (1) tinh trùng có thể được thêm vào trứng, (2) một tinh trùng có thể được tiêm vào mỗi trứng.

Trứng được kiểm tra vào ngày hôm sau để xem chúng đã được thụ tinh chưa. Vài ngày sau, một hoặc nhiều phôi được đặt vào tử cung. Bước này được gọi là chuyển phôi. Phôi cũng có thể đến từ một nguồn hiến tặng. Phôi khỏe mạnh không được chuyển vào tử cung có thể được đông lạnh và lưu trữ để sử dụng sau.

Phụ nữ có nguy cơ mang đa thai với kỹ thuật IVF. Một số cách có thể được thực hiện để giúp ngăn ngừa hiện tượng đa thai. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy có quá nhiều trứng đang phát triển, mũi tiêm kích thích rụng trứng có thể bị trì hoãn hoặc không được tiêm. Chuyên gia y tế cũng có thể giới hạn số lượng phôi được chuyển vào tử cung của người phụ nữ.

Một số nghiên cứu cho thấy IVF có thể liên quan đến nguy cơ tăng nhẹ sự xuất hiện của các dị tật bẩm sinh. Các nghiên cứu khác cho thấy sự gia tăng này có thể liên quan đến nguyên nhân cơ bản gây vô sinh hoặc đến tuổi tác của một số cặp vợ chồng vô sinh. Nếu lo lắng về dị tật bẩm sinh, nữ giới có thể theo dõi siêu âm để tìm kiếm các vấn đề có thể xảy ra với thai kỳ.

Bài viết tham khảo nguồn Acog.org