Thực phẩm có nguồn gốc thực vật giúp chống ung thư như thế nào?

Ung thư là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai tại Hoa Kỳ, việc chúng ta ăn nhiều trái cây và rau sẽ giúp ngăn ngừa 1/3 các trường hợp. Vậy chế độ ăn uống thực phẩm có nguồn gốc thực vật bao gồm những gì và giúp phòng chống ung thư như thế nào?

Theo ước tính, có tới 1/3 các trường hợp mắc bệnh ung thư sẽ được ngăn ngừa chỉ bằng chế độ ăn uống và dinh dưỡng. Nhiều chuyên gia khuyên bạn nên ăn thật nhiều các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật. Những nghiên cứu trong vài thập kỷ qua đã cho thấy thức ăn có nguồn gốc thực vật là lựa chọn tốt nhất để ngăn ngừa ung thư. Chế độ ăn được khuyến nghị bao gồm nhiều trái cây, rau và các loại đậu, ít hoặc không có thịt cũng như các sản phẩm động vật khác.

Tuy nhiên, một loạt bài báo y học nội khoa gần đây lại nói không có đủ bằng chứng cho thấy việc ăn ít thịt sẽ giúp cải thiện sức khỏe. Cộng đồng dinh dưỡng đã nhanh chóng có phản ứng dữ dội, cho rằng các nghiên cứu này là sai sót.

Theo một chuyên gia dinh dưỡng, phần lớn nghiên cứu vẫn ủng hộ việc ăn ít thịt hơn. Có rất nhiều bằng chứng để khuyến khích mọi người hướng tới một chế độ ăn uống thực phẩm có nguồn gốc thực vật.

Đối với nhiều người Mỹ, hầu hết các bữa ăn đều có thịt. Bộ Nông nghiệp nước này cho biết trung bình mỗi năm, một người Mỹ mua 100kg thịt. Khi khảo sát về chế độ ăn của gần 70.000 tình nguyện viên và theo dõi trong một thời gian, các nhà nghiên cứu nhận thấy những người hoàn toàn không ăn thịt có tỷ lệ mắc ung thư thấp hơn.

Trên thực tế, những người ăn chay hoàn toàn (không ăn bất kỳ sản phẩm động vật nào, bao gồm: cá, sữa hoặc trứng) có tỷ lệ ung thư thấp nhất. Tiếp theo là những người không ăn thịt, nhưng có thể ăn cá hoặc thực phẩm từ động vật, chẳng hạn như sữa hoặc trứng. Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là việc ăn thịt hay kiêng thịt không phải là sự khác biệt duy nhất giữa những người đã hoặc không bị ung thư. Nhìn chung, những người được chẩn đoán mắc bệnh ung thư thường có chỉ số khối cơ thể (BMI) cao hơn, ít hoạt động hơn và nhiều khả năng là đã hút thuốc.

Câu hỏi được đặt ra là: Những người ăn chay có khả năng chống ung thư cao hơn vì họ không ăn thịt? Hay là vì họ ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật? Trái cây, rau, các loại đậu, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt không chỉ chứa nhiều dinh dưỡng, mà còn có khả năng ngăn ngừa bệnh tật.

Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa thức ăn có nguồn gốc thực vật và tỷ lệ ung thư thấp hơn. Nguyên nhân là bởi, thực vật sản sinh ra nhiều chất phytochemical (hóa chất thực vật), có thể bảo vệ tế bào của con người khỏi bị hư hại. Theo chuyên gia, chất phytochemical có nhiều tác dụng hữu ích, bao gồm cả khả năng chống viêm.

Bên cạnh đó, thực phẩm có nguồn gốc thực vật có thể ngăn ngừa ung thư nhờ vào việc tăng cường tiêu thụ chất xơ. Một nghiên cứu cho thấy những phụ nữ trẻ theo chế độ ăn giàu chất xơ có nguy cơ mắc bệnh ung thư vú thấp hơn 25%. Nghiên cứu khác cho thấy tiêu thụ mỗi 10g chất xơ hàng ngày có thể làm giảm 10% nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Một lý do đơn giản hơn để chứng minh khả năng phòng chống ung thư của thức ăn có nguồn gốc thực vật là: Khi mọi người ăn chế độ nhiều thực vật, tự nhiên họ sẽ tiêu thụ ít calo hơn, giúp duy trì cân nặng hợp lý. Những người ăn chay ít có nguy cơ bị thừa cân, bởi yếu tố làm tăng cân mang đến nguy cơ mắc một số loại ung thư.

Nếu chỉ cần nạp thêm phytochemical và chất xơ, những người yêu thích thịt có thể sẽ ăn nhiều bít tết kèm theo cả salad. Tuy nhiên các nghiên cứu cũng cho thấy mối liên hệ giữa thịt và ung thư.

Trong một đánh giá, cứ tiêu thụ 100g thịt đỏ mỗi ngày làm tăng nguy cơ mắc polyp đại trực tràng lên 2%. Đối với thịt chế biến sẵn, chẳng hạn như thịt nguội hoặc xúc xích, chỉ cần ăn 50g mỗi ngày đã làm tăng nguy cơ mắc bệnh lên 29%.

Ăn nhiều thịt đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ tử vong do mọi nguyên nhân. Lý do chính là bởi các hợp chất hóa học được tạo ra khi nấu chín thịt đỏ được xem như nguyên nhân gây ung thư. Các hợp chất trong thịt đã qua chế biến cũng góp phần tạo nên vấn đề này..

Để chuyển sang một chế độ ăn uống nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật và gắn bó lâu dài, chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên thay đổi dần dần. Sau đây là một số lời khuyên:

• Thử nghiệm với bữa ăn không thịt: Đặt mục tiêu thử một công thức nấu ăn mới không có thịt mỗi tuần. Mục tiêu "Thứ Hai không thịt" là một gợi ý tốt vì bạn sẽ có nhiều khả năng gắn bó với một thói quen lành mạnh nếu thực hiện vào đầu tuần.
• Sử dụng đậu số lượng lớn: Giảm tổng lượng thịt trong một số công thức nấu ăn và tăng lượng đậu. Những loại thực phẩm này cũng chiếm nhiều không gian hơn trên đĩa, và vì chúng ta cũng thường ăn bằng mắt, nên bạn sẽ không cảm thấy như mình đang phải ăn kiêng và thiếu thốn.
• Xem thịt như một loại gia vị: Thay vì sử dụng thịt như một món ăn chính, hãy sử dụng một chút để tăng hương vị. Ví dụ, bạn có thể cắt thịt xông khói thành những miếng rất nhỏ và rắc lên bánh pizza. Bạn sẽ có được hương vị thịt trong từng miếng ăn mà không cần dùng nhiều.

Tuân thủ một chế độ ăn với nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật không phải là tất cả những gì bạn cần làm để phòng chống ung thư. Tuy nhiên, việc kiên trì thực hiện những thay đổi nhỏ có thể tạo ra tác động lớn cho sức khỏe.

Bạn cũng cần lưu ý rằng, để hạn chế tối đa nguy cơ mắc ung thư và những căn bệnh nguy hiểm khác thì ngoài việc duy trì một lối sống lành mạnh, bạn cũng nên chủ động thực hiện thăm khám sức khỏe định kỳ.

Nguồn tham khảo:mayoclinic.org