Kiêng gì khi con bị bệnh tay chân miệng?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BSCKII Phạm Thị Khương - Trung tâm Nhi, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.

Bệnh tay chân miệng là một loại bệnh truyền nhiễm cấp tính lây lan từ người này sang người khác theo đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp với dịch mũi họng, nước bọt, dịch nốt phỏng hay phân của người bệnh và dễ gây thành dịch.

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em là bệnh truyền nhiễm do enterovirus (với nhiều loại khác nhau như coxsackievirus, echovirus,... gây ra). Tỉ lệ lớn trường hợp bệnh nhân tay chân miệng là do virus Coxsackievirus A16 gây ra, có khả năng tự khỏi và ít biến chứng. Ngoài ra, bệnh tay chân miệng do virus Enterovirus 71 (EV71) được coi là nguy hiểm bởi thường kèm theo nhiều biến chứng khác.

• Bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ do virus Coxsackievirus A16 được xem là thể bệnh nhẹ. Bệnh nhân sẽ hồi phục sớm trong vòng 7 - 10 ngày mà không cần điều trị.
• Khi EV71 là tác nhân gây tay - chân - miệng, bệnh sẽ biến chứng nặng và dễ tử vong nhất. Các biến chứng về thần kinh, tim mạch, hô hấp có thể đe dọa sức khỏe và tính mạng trẻ do gây ra viêm màng não, viêm não. Ở Việt Nam, theo các chuyên gia của Bộ Y tế, năm nay, có tới 21% trường hợp bệnh tay chân miệng do EV71. Đã ghi nhận nhiều trường hợp tử vong vì bệnh viêm não xuất phát từ bệnh tay chân miệng ở trẻ em do EV71.

Vì vậy, khi có con nhỏ, đặc biệt là ở lứa tuổi 1-5 tuổi, cha mẹ cần quan tâm đến cách phòng bệnh, cách chữa bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ cùng những lưu ý khi có con nhỏ mắc bệnh tay chân miệng. Thời gian ủ bệnh tay chân miệng ở trẻ em từ 3 - 7 ngày. Những trẻ em dưới 5 tuổi là đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao. Với những trẻ càng nhỏ tuổi thì biểu hiện bệnh càng dễ bị nặng. Hiện bệnh tay chân miệng chưa có vắc - xin phòng bệnh. Vì vậy mà chúng ta, đặc biệt là những bậc phụ huynh sẽ cần phải hiểu biết về cách chữa bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ.

Có 3 giai đoạn phát triển của bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ mà hầu như ca bệnh nào cũng sẽ phải trải qua:

• Thể không điển hình , hay giai đoạn lâm sàng khi trẻ có dấu hiệu phát ban, loét miệng nhưng không rõ ràng, rất khó xác định được bệnh.
• Thể cấp tính có bốn giai đoạn điển hình, kéo dài 3 đến 10 ngày:

Giai đoạn ủ bệnh (3-7 ngày): Thương không có triệu chứng gì.

Giai đoạn khởi phát (Từ 1-2 ngày): Với các triệu chứng như sốt nhẹ, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn, tiêu chảy vài lần trong ngày.

Giai đoạn bệnh toàn phát kéo dài từ 3 đến 10 ngày: Trẻ bị loét miệng mà vết loét phát triển đến đường kính 2-3 mm ở niêm mạc miệng, lợi, lưỡi. Các vết phát ban lan rộng và để lại vết thâm. Trẻ bị sốt nhẹ, nôn ói và có nguy cơ biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp.

Trẻ sẽ tự khỏi sau 3 đến 5 ngày nếu là bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ do vi-rút coxsackievirus A16.

• Thể tối cấp: Bệnh dẫn đến suy tuần hoàn, suy hô hấp, hôn mê co giật dẫn đến tử vong. Thể bệnh này thường xuất phát do virus EV71.

• Đối với bệnh tay chân miệng ở trẻ nhỏ, đầu tiên cần hạn chế trẻ tiếp xúc với người khác tránh để lây bệnh sang trẻ khác. Tại nhà, cha mẹ cần lưu ý xử lý chất thải của bé, khử khuẩn, dùng găng tay, khẩu trang tránh bị truyền nhiễm mầm bệnh. Ngoài ra, các vật dụng như bát, đũa, thìa của bé cũng cần được giữ vệ sinh bằng cách rửa sạch để tránh lây bệnh cho các thành viên trong gia đình.
• Cha mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để khám và xét nghiệm bệnh càng sớm càng tốt sẽ tránh được các biến chứng bởi sự chăm sóc, vệ sinh miệng họng, da của các bác sĩ, bệnh nhân dù không có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh tay chân miệng.
• Trong thời gian bệnh, trẻ cần được uống nước đầy đủ. Thuốc thường dùng cho trẻ bị bệnh tay chân miệng là Paracetamol (như Efferalgan, Panadol,Tylenol) và Ibuprofen (như Advil, Nurofen).

• Thường xuyên vệ sinh các món đồ chơi, vật dụng của trẻ và những nơi mà trẻ tiếp xúc, vui chơi.
• Vệ sinh tay chân trước khi chơi cùng con.
• Cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, tránh ăn thức ăn kém vệ sinh và không rõ nguồn gốc. Vệ sinh cẩn thận những dụng cụ ăn uống của trẻ và không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay với những người khác.
• Chất thải của bé phải được xử lý đúng nơi, hợp vệ sinh.

Ngoài ra, cha mẹ cần chú ý kiêng một số điều sau:

• Nhiều cha mẹ cho rằng khi bị bệnh tay chân miệng dẫn đến phát ban, trẻ cần kiêng ra gió, tiếp xúc với nước. Tuy nhiên, hai điều này không có cơ sở khoa học. Đảm bảo môi trường sạch sẽ, tránh để con tiếp xúc với không khí ô nhiễm và nước bẩn để bệnh không lan rộng.
• Không để con gãi, chọc vào bọng nước trên da.
• Không dùng muối, chanh hay loại thuốc liền da, chống viêm nào để giảm nổi mẩn ngứa mà không có chỉ định của bác sĩ.

Điều quan trọng nhất mà cha mẹ cần nhớ chính là khi trẻ có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ là bệnh tay chân miệng, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để xét nghiệm và tư vấn phương pháp điều trị. Đây là cách nhanh nhất và an toàn nhất để bảo đảm sức khỏe cho con và tránh làm lây lan căn bệnh nguy hiểm này đến gia đình, người thân và cộng đồng.

Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi ở trẻ,... Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.