Các nguyên nhân gây tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Dương Văn Sỹ - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Chứng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh được xem là một trong số các căn bệnh vô cùng nguy hiểm về thần kinh ở trẻ nhỏ mà mẹ nên lưu ý. Không phải bậc cha mẹ nào cũng trang bị cho mình đầy đủ những kiến thức để phòng bệnh cho con.

Bệnh đầu nhỏ hay còn gọi hội chứng teo não là một rối loạn thần kinh hiếm gặp khiến vòng đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh nhỏ hơn bình thường và không phát triển đầy đủ. Não bộ của trẻ cũng ngừng phát triển sau khi chào đời. Bệnh có thể xảy ra khi bé vẫn còn trong bụng mẹ hoặc trong vòng vài năm đầu sau khi sinh.

Tật đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh có thể là một tình trạng riêng biệt, nghĩa là nó có thể xảy ra mà không kèm theo dị tật bẩm sinh lớn nào khác, hoặc xảy ra kết hợp với các dị tật bẩm sinh lớn khác.

Trường hợp nhẹ thì đầu trẻ bị nhỏ lại nhưng không có những vấn đề gì khác. Phần đầu sẽ phát triển khi trẻ lớn lên, nhưng vẫn nhỏ hơn so với trẻ bình thường.

Ở một số trẻ thì não bộ hoạt động bình thường nhưng một số khác sẽ có vấn đề về học tập mà thông thường vấn đề đó cũng ít nhiều được cải thiện khi con lớn lên.

Đầu nhỏ thường là kết quả của sự phát triển bất thường của não bộ, có thể xảy ra trong tử cung (bẩm sinh) hoặc trong giai đoạn nhũ nhi. Đầu nhỏ có thể mang tính di truyền. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm:

• Dính khớp sọ. Các khớp sọ giữa các tấm xương hình thành nên hộp sọ dính vào nhau quá sớm ở trẻ nhũ nhi làm hạn chế sự phát triển của não bộ. Trẻ cần phẫu thuật để tách các xương dính vào nhau. Nếu không có vấn đề gì trong não, phẫu thuật này cho phép bộ não đủ không gian để lớn lên và phát triển.
• Bất thường về nhiễm sắc thể. Hội chứng Down và các tình trạng khác có thể dẫn đến đầu nhỏ. Đầu nhỏ bẩm sinh di truyền qua các thế hệ trong gia đình. Các khiếm khuyết trong gen liên quan tới sự phát triển sớm của não chính là nguyên nhân gây ra bệnh. Bệnh đầu nhỏ thường gặp ở trẻ bị hội chứng Down và các chứng rối loạn di truyền.
• Thiếu oxy não trong bào thai. Một số biến chứng của thai kỳ hoặc chuyển dạ có thể làm giảm cung cấp oxy cho não của thai nhi.
• Nhiễm trùng bào thai trong quá trình mang thai. Chúng bao gồm toxoplasmosis, cytomegalovirus, rubella và thủy đậu. Virus rubella, thủy đậu hay virus Zika do bị muỗi đốt. Một số trường hợp tật đầu nhỏ đã được báo cáo ở con của những bà mẹ bị nhiễm vi rút Zika trong khi mang thai. Nhiều nghiên cứu cho biết có đủ bằng chứng để kết luận nhiễm virus Zika trong khi mang thai là một nguyên nhân gây ra tật đầu nhỏ và những dị tật não của thai nhi nặng khác.
• Tiếp xúc với ma túy, rượu hoặc một số hóa chất độc hại trong bụng mẹ. Bất kỳ tiếp xúc nào trong số này cũng gây cho trẻ các nguy cơ bất thường về não.
• Suy dinh dưỡng nặng. Không nhận được đầy đủ chất dinh dưỡng trong khi mang thai có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
• Mất kiểm soát Phenylketonuria còn được gọi là PKU, ở người mẹ. PKU là một dị tật bẩm sinh cản trở việc phân rã các axit amin phenylalanine.
• Yếu tố môi trường (đầu nhỏ mắc phải).
• Chế độ ăn thiếu chất;

Ngoài ra, có một số nguyên nhân chủ quan cũng khiến trẻ mắc bệnh đầu nhỏ như:

• Xuất huyết hoặc đột quỵ ở trẻ sơ sinh;
• Tổn thương não sau khi sinh;
• Khuyết tật cột sống hoặc não;
• Gián đoạn nguồn cung cấp máu cho não thai nhi trong giai đoạn phát triển

Tật đầu nhỏ nghiêm trọng là dạng cực kỳ nặng của tình trạng bệnh này, trong đó đầu của em bé nhỏ hơn nhiều so với dự kiến. Tật đầu nhỏ nghiêm trọng có thể là do bộ não của bé không phát triển bình thường trong thời kỳ mang thai, hoặc ban đầu não phát triển bình thường nhưng sau đó bị tổn thương ở một thời điểm nào đó trong thời gian mang thai.

Trẻ bị tật đầu nhỏ có thể gặp một loạt các vấn đề khác, tùy thuộc vào mức độ nặng của đầu nhỏ. Tật đầu nhỏ đã được liên hệ với các vấn đề sau đây:

• Động kinh
• Chậm phát triển, như các vấn đề về nói và những mốc phát triển khác (như ngồi, đứng và đi)
• Khuyết tật trí tuệ (giảm khả năng học tập và thực hiện các hoạt động hàng ngày)
• Vấn đề về đi lại và thăng bằng
• Hạn chế về ăn uống, chẳng hạn như khó nuốt
• Giảm thính lực
• Giảm thị lực

Những vấn đề này có thể từ nhẹ đến nặng và thường là suốt đời. Vì não của em bé nhỏ và kém phát triển, những em bị tật đầu nhỏ nặng có thể gặp nhiều vấn đề hơn, hoặc gặp khó khăn hơn so với các em bé bị tật đầu nhỏ nhẹ hơn. Tật đầu nhỏ nghiêm trọng cũng có thể đe dọa tính mạng.

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm dị tật đầu nhỏ mà chỉ có thể điều trị những biến chứng do bệnh lý này gây ra. Nếu bé mắc hội chứng đầu nhỏ ở mức độ nhẹ thì cha mẹ nên đưa bé đi kiểm tra thường xuyên mặc dù trẻ vẫn phát triển bình thường về thể chất và não bộ. Nếu bé mắc hội chứng đầu nhỏ nghiêm trọng thì cần phải can thiệp, trị liệu sớm. Bạn nên đưa bé đến các cơ sở y tế uy tín, có các bác sĩ chuyên sâu về điều trị dị tật bẩm sinh để có được kết quả điều trị tốt nhất.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đầy đủ hệ thống các chuyên gia bao gồm bác sĩ nhi, chuyên gia thần kinh học trẻ em, các chuyên gia trị liệu về ngôn ngữ, thể chất và các kỹ năng giúp bé mắc hội chứng đầu nhỏ phát triển, thay đổi hành vi, giảm co giật, cải thiện chất lượng cuộc sống. Bé sẽ được kiểm tra toàn diện: thính giác, thị giác, nhận thức, vận động để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất. Đội ngũ y bác sĩ của Vinmec đều được đào tạo bài bản, chuyên sâu, giàu kinh nghiệm, trình độ chuyên môn cao, hiểu hành vi, tâm lý trẻ nhỏ. Vinmec có đầy đủ trang thiết bị hiện đại giúp quá trình vật lý trị liệu đạt hiệu quả tốt nhất.

Nếu có nhu cầu khám và điều trị dị tật đầu nhỏ ở trẻ, bạn vui lòng đặt lịch trực tiếp tại website hoặc liên hệ đến hệ thống hotline để được phục vụ.