Chẩn đoán và điều trị thiểu năng tuyến giáp ở trẻ sơ sinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Bùi Thị Hà - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long. Bác có trên 11 năm làm việc trong lĩnh vực Nhi - Sơ sinh và có thế mạnh trong lĩnh vực cấp cứu hồi sinh tim phổi nhi, sơ sinh, tiếp cận chẩn đoán, điều trị, các bệnh lý sơ sinh như đẻ non, bệnh màng trong, suy hô hấp, nhiễm trùng sơ sinh.

Với trẻ sơ sinh bị thiểu năng tuyến giáp, việc chẩn đoán phát hiện sớm và điều trị ngay trong vòng 2 - 3 tuần đầu là rất quan trọng. Nếu để kéo dài, trẻ có thể bị chậm phát triển thể chất và trí não.

Thiểu năng tuyến giáp ở trẻ sơ sinh là bệnh lý xuất hiện khi tuyến giáp của trẻ không sản xuất đủ nội tiết tố đáp ứng được nhu cầu cần thiết của cơ thể. Tỉ lệ xuất hiện thiểu năng tuyến giáp ở trẻ sơ sinh là từ 1/3000 đến 1/4000.

Bình thường trong thời gian đầu của thai kỳ, tuyến giáp bắt đầu phát triển ở sàn não sau đó di chuyển dần xuống phần dưới cổ, nơi mà nó ngưng phát triển. Nhưng vì một lý do nào đó, quá trình phát triển và di chuyển xuống của tuyến giáp bị gián đoạn, làm cho tuyến giáp bị lạc chỗ, hoặc không có tuyến giáp. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ để lại hậu quả rất trầm trọng, gây chậm phát triển thể chất và tinh thần.

1.1 Trong giai đoạn sơ sinh

Trẻ bị vàng da kéo dài hơn bình thường, màu da thường xám chì, tái. Bé thường ngủ nhiều, không linh hoạt với tiếng động môi trường bên ngoài, ít khóc, bỏ bú hay bú ít, không tỉnh táo khi bú, đi phân bón, chậm lên cân, tay chân lạnh, lưỡi đầy thường thấy lưỡi trẻ thè ra ngoài...

1.2 Giai đoạn sau sơ sinh và trẻ nhỏ

Chậm phát triển về mặt thể chất (chậm lên cân và phát triển chiều cao) và tinh thần (không linh hoạt, không học hành được...) so với người bình thường.

Nếu trẻ được phát triển thiểu năng tuyến giáp quá trễ, việc điều trị sẽ ít hiệu quả do các di chứng phát triển tâm thần do thiếu hormone T4 kéo dài không hồi phục.

Bé bị thiểu năng tuyến giáp chỉ được điều trị bình phục trở về bình thường khi được phát hiện sớm và điều trị kịp thời trong vòng 2 tuần lễ đầu sau sinh.

Sau sinh 48 giờ, bé sẽ được lấy mẫu máu từ gót chân hay tĩnh mạch mu tay thấm vào giấy thấm để làm xét nghiệm TSH và T4. Nếu TSH cao và T4 thấp bé sẽ được tư vấn và giới thiệu đến bác sĩ chuyên khoa nội tiết để điều trị và theo dõi.

Chính vì vậy, nếu bé được phát hiện bệnh càng sớm thì khả năng phục hồi và phát triển tâm sinh lý như một người bình thường càng cao.

Do cơ thể thiếu hormone (nội tiết tố) T4 cần thiết cho cơ thể, mà chính cơ thể không tự tạo ra được nên các bác sĩ chuyên khoa nội tiết sẽ cho con bạn uống một loại thuốc có tên biệt dược là L-thyroxine (hay còn gọi là T4 tổng hợp).

Sau 4-5 ngày điều trị hormon T4 thay thế, bé sẽ có những thay đổi sau:

• Tăng đi tiểu.
• Tăng hoạt động: bé trở nên lanh lợi hơn chú ý đến môi trường xung quanh, ít ngủ li bì, khóc nhiều.
• Bú nhiều.
• Da sau vài tuần bớt xám tái. Bắt đầu hồng hào trở lại.

Nếu bé phát triển chậm hơn bé bình thường, bạn sẽ thấy bé bắt đầu phát triển những động tác, cử chỉ ở bé bình thường.

Thuốc này sẽ được sử dụng với liều thích hợp theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa nội tiết dựa trên kết quả xét nghiệm TSH và T4 sau khi dùng thuốc. Nội tiết tố T4 rất cần thiết cho sự phát triển não bộ của bé trong vòng 2 tuổi đầu. Sau 2 tuổi, T4 cũng cần để cho cơ thể phát triển và trưởng thành.

Ở người trưởng thành đang điều trị hormon T4 thay thế cũng đưa đến xuất hiện các dấu hiệu bệnh lý: táo bón, kém linh hoạt, khô da.... Do đó, việc điều trị uống thuốc trong suốt cuộc đời và phải được bác sĩ chuyên khoa nội tiết khám bệnh theo dõi định kỳ. Cha mẹ phải cố gắng thực hiện việc cho con mình uống thuốc như là một thói quen hàng ngày để tránh quên uống thuốc.

Bé bị thiểu năng tuyến giáp vẫn có một chế độ ăn như các bé bình thường khác. Việc sử dụng các thức ăn giàu iod là không cần thiết. Thiểu năng tuyến giáp không thể điều trị khỏi bằng chế độ ăn.

Trẻ bị thiểu năng tuyến giáp vẫn có thể tiêm phòng như các bé bình thường khác, tuy nhiên cha mẹ cần tham khảo sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa nội tiết.

Suy giáp bẩm sinh có thể sàng lọc và tầm soát bằng việc sàng lọc trước sinh. Chương trình Thai sản trọn gói của bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã bao gồm các xét nghiệm sàng lọc suy giáp bẩm sinh ở trẻ sơ sinh. Vinmec cung cấp đầy đủ các dịch vụ thai sản trọn gói với chất lượng vượt trội, gồm khám và theo dõi trước sinh, trong sinh và sau khi sinh nhằm đem đến sự chăm sóc toàn diện cho cả mẹ và bé.

Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.