Nguyên nhân và cách xử lý rụng tóc ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Cao Thị Thanh - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Trẻ bị rụng tóc do nhiều nguyên nhân gây ra. Tùy vào mức độ rụng tóc của bé, phụ huynh cần có những giải pháp điều trị khác nhau để khắc phục tốt nhất tình trạng này.

1.1 Nguyên nhân rụng tóc không liên quan tới bệnh lý

Rụng tóc ở trẻ sơ sinh

Là vấn đề hoàn toàn bình thường. Rụng tóc vành khăn trong suốt 6 tháng đầu đời - được gọi là rụng tóc kiểu TE (Telogen Effluvium - tóc rụng trong giai đoạn các nang tóc ở pha nghỉ ngơi), sau đó tóc sẽ phát triển khỏe mạnh.

Nguyên nhân của hiện tượng này là do tóc có giai đoạn phát triển và giai đoạn nghỉ ngơi. Giai đoạn phát triển kéo dài khoảng 3 năm và giai đoạn nghỉ ngơi kéo dài khoảng 3 tháng. Trong giai đoạn nghỉ ngơi, tóc vẫn còn trong nang tóc. Khoảng 5 - 15% tóc trên da đầu ở giai đoạn nghỉ ngơi tại một thời điểm nào đó. Khi căng thẳng, sốt hoặc có thay đổi nội tiết tố, một số lượng lớn các sợi tóc sẽ ngừng phát triển cùng lúc và việc rụng tóc sẽ bắt đầu cho tới khi đến giai đoạn phát triển tóc vào 3 tháng sau đó.

Ở trẻ sơ sinh, mức hormone của trẻ giảm ngay sau khi sinh nên đó là một nguyên nhân khiến bé rụng tóc. Tình trạng này tương tự các bà mẹ mới sinh bị rụng tóc do thay đổi các hormone đột ngột trong thời kỳ sinh nở.

Rụng tóc ở những vị trí da đầu chà sát nhiều

Các bé có thể bị rụng tóc do cọ da đầu với giường nệm. Nếu bé luôn ngủ ở cùng một tư thế hoặc có xu hướng ngủ với phần phía sau đầu tỳ vào ghế thì bé thường bị rụng tóc ở khu vực đó. Tình trạng này sẽ dừng lại và tóc trẻ sẽ phát triển bình thường khi bé bắt đầu biết ngồi, hành vi cọ đầu dừng lại

Rụng tóc do chứng nghiện giật tóc

Đây là một tình trạng căng thẳng tinh thần khiến các bé luôn muốn giật tóc của mình mà không kiềm chế được. Kết quả là tóc bé dần bị rụng, đôi khi rụng cả lông mày và lông mi. Nguyên nhân này thường không dễ được phát hiện vì đa số trẻ hay kéo tóc vào ban đêm. Các vùng tóc bị ảnh hưởng thường nằm ở phía tay thuận của bé.

Rụng tóc do tác động của hóa chất hoặc buộc quá chặt

Tóc của trẻ thường khá mỏng manh, không chắc khỏe như người lớn. Đôi khi, việc buộc tóc cho trẻ quá chặt, sử dụng quá nhiều hóa chất lên tóc hoặc dùng lược điện có thể làm tóc trẻ bị gãy rụng.

1.2 Nguyên nhân rụng tóc ở trẻ em do một số bệnh lý

Rụng tóc do mắc bệnh Alopecia

Một số trẻ có thể bị rụng tóc vì mắc một bệnh tự miễn có tên là Alopecia. Ở dạng này, tóc rụng ở một vùng tạo thành vùng hói có dạng hình tròn, trơn nhẵn, đôi khi lông mi bị rụng, móng tay trẻ bị rỗ và giòn. Đây là căn bệnh khiến cho hệ miễn dịch tự động tấn công các nang tóc, làm giảm tốc độ mọc tóc.

Dù hiện vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân chính xác gây rụng tóc từng mảng nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn trẻ mắc bệnh đều sẽ mọc tóc trở lại trong vòng 1 năm hoặc lâu hơn. Chứng rụng tóc này tuy không lây nhiễm nhưng cũng không thể chữa khỏi triệt để.

Thông thường, khi hiện tượng này chỉ giới hạn trong một vài mảng tóc, triển vọng phục hồi hoàn toàn sẽ rất cao. Tuy nhiên, khi tình trạng này kéo dài và nặng hơn, trẻ có thể được bôi kem hoặc tiêm thuốc corticoid tại chỗ để điều trị. Và việc điều trị giúp ngăn ngừa chứng bệnh này phát triển thành totalis - triệu chứng tóc biến mất hoàn toàn hoặc rụng toàn bộ lông, tóc như lông mày, lông mi,... trên cơ thể.

Rụng tóc do nấm da đầu

Nấm da đầu là nguyên nhân phổ biến nhất gây rụng tóc ở trẻ em. Đây là một dạng nhiễm trùng do nấm có tính truyền nhiễm, gây tổn thương từng mảng tóc, khiến tóc của trẻ ngày càng thưa thớt và xuất hiện các vết trầy trên da đầu.

Rụng tóc do thiếu vitamin

Trẻ bị rụng tóc là thiếu chất gì? Thiếu một số vitamin và khoáng chất cần thiết cũng là nguyên nhân gây rụng tóc ở trẻ em. Việc rụng quá nhiều tóc ở trẻ thường do thiếu hụt: Vitamin H (còn được gọi là biotin), một trong các loại vitamin B, kẽm, sắt và thiếu máu gây ra do thiếu sắt. Ngoài ra, trẻ bị rụng tóc kết hợp với các triệu chứng khác như chậm mọc răng, chậm vận động, thóp rộng mềm, trẻ sinh non,... có thể là do thiếu canxi.

Rụng tóc do mắc bệnh nội tiết

Ở trẻ em, tình trạng rụng tóc có thể là dấu hiệu cảnh báo suy tuyến yên hoặc suy giáp - trạng thái thể hiện hormone tuyến giáp không hoạt động bình thường.

Rụng tóc do tác dụng phụ của một số loại thuốc

Đôi khi chứng rụng tóc ở trẻ em là do tác dụng phụ của một số phương pháp điều trị hoặc một số loại thuốc. Một trong những nguyên nhân chính là hóa trị dẫn tới rụng toàn bộ tóc hoặc một phần tóc. Một vài loại thuốc cũng gây tác dụng phụ rụng tóc tạm thời ở trẻ. Vì vậy, phụ huynh có thể hỏi ý kiến bác sĩ về tác dụng phụ của một số loại thuốc mà bé uống khi thấy bé có biểu hiện rụng tóc.

2.1 Tình huống nên mau chóng đi khám

Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa nhi nếu trẻ bị rụng tóc không lý do kèm theo các triệu chứng như:

• Mệt mỏi;
• Mẩn đỏ dọc theo sống mũi;
• Sốt, có các dấu hiệu ốm khác;
• Rụng lông mày và lông mi.

2.2 Cách điều trị rụng tóc ở trẻ cho các nguyên nhân thường gặp

Rụng tóc do thiếu chất dinh dưỡng và các yếu tố môi trường có thể được ngăn chặn bằng các biện pháp phòng ngừa thích hợp. Trong trường hợp rụng tóc xuất phát từ tình trạng sức khỏe thì việc điều trị cần thực hiện ngay. Cụ thể là:

• Rụng tóc ở trẻ sơ sinh, trẻ có thói quen dụi đầu: Không cần phải can thiệp, chờ bé lớn hơn triệu chứng này sẽ tự hết vì bé có thể tự thay đổi tư thế ngủ. Bên cạnh đó, phụ huynh nên tạo cho trẻ một môi trường sống thoải mái và đảm bảo một chế độ ăn giàu dinh dưỡng cho trẻ.
• Rụng tóc do thói quen giật tóc: Vì nguyên nhân gây ra tình trạng này là do bé bị căng thẳng tinh thần nên phụ huynh cần chú ý loại bỏ phiền muộn cho con, giúp bé có tâm lý thoải mái, cân bằng dinh dưỡng, ngủ đủ giấc;
• Rụng tóc buộc tóc quá chặt: Nên thao tác nhẹ nhàng với tóc của bé, đổi cho trẻ một kiểu tóc thoải mái hơn;
• Rụng tóc do mắc bệnh Alopecia: Có thể được điều trị bằng thuốc steroid và tia cực tím. Ngoài ra, biotin cũng là một chất giúp tóc trẻ mọc trở lại. Nếu trẻ bị rụng tóc từng mảng, phụ huynh nên cho trẻ ăn những thực phẩm giàu biotin như cải cầu vồng, cà rốt, cà chua,...
• Rụng tóc do nấm da đầu: Bệnh có thể được điều trị bằng cách sử dụng một số loại thuốc như griseofulvin hoặc dầu gội chống nấm. Bố mẹ cũng có thể ngăn ngừa lây nhiễm nấm da đầu từ trẻ bằng cách không dùng chung gối, lược và những vật dụng tiếp xúc với da đầu của bé.
• Rụng tóc do thiếu vitamin: Phụ huynh cần cho trẻ ăn những món bổ dưỡng để cung cấp những dưỡng chất mà cơ thể cần;
• Rụng tóc do mắc bệnh nội tiết: Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán chính xác về bệnh lý đang gặp phải và có phương án điều trị tích cực, hiệu quả;
• Rụng tóc do hóa trị, dùng thuốc: Rụng tóc do hóa trị không cần điều trị vì khi hóa trị kết thúc, tóc của trẻ sẽ mọc lại. Về việc dùng thuốc, phụ huynh có thể hỏi ý kiến bác sĩ về việc thay đổi loại thuốc khác cho trẻ hoặc chỉ sử dụng các loại thuốc mà khi ngừng thuốc tóc sẽ mọc trở lại bình thường.

• Sử dụng dầu dừa cho tóc vì dầu dừa có khả năng làm sạch tóc, ngăn ngừa gàu, giúp tóc phát triển nhanh hơn;
• Dầu oliu, dầu jojoba, dầu cây bồ đề đều có tác dụng tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa rụng tóc;
• Đảm bảo cung cấp cho trẻ một chế độ ăn uống lành mạnh với các thực phẩm giàu vitamin A, C, E, sắt và kẽm;
• Dùng giấm táo để cung cấp dưỡng chất thiết yếu cho tóc phát triển khỏe mạnh bằng cách xoa giấm táo lên da đầu của bé và gội lại sau 6 giờ;
• Cho bé bổ sung vitamin B mỗi ngày theo liều lượng được bác sĩ cho phép để giúp tóc bé phát triển nhanh sau khi bị rụng vì vitamin B giúp tái tạo nhanh các nang tóc bị mất;
• Tránh sử dụng các loại hóa chất có thành phần tẩy rửa mạnh lên tóc trẻ;
• Giúp bé tập thói quen nhẹ tay khi gội, chải hoặc sấy tóc;
• Hướng dẫn bé massage da đầu bằng các loại tinh dầu để tăng cường lưu thông máu, giúp tóc phát triển nhanh;
• Có thể cho trẻ sử dụng các sản phẩm hữu cơ không có hóa chất để điều trị rụng tóc.

Rụng tóc thường khiến trẻ mặc cảm, tự ti, đặc biệt là với các bé đang đi học vì thường bị bạn bè trêu chọc. Vì vậy, ngoài việc điều trị, phụ huynh cần chú ý tới cảm xúc của trẻ để an ủi, động viên bé. Nếu bé đủ lớn để hiểu, cha mẹ có thể giải thích vì sao bé bị rụng tóc và cách điều trị để bé hiểu thêm về chứng bệnh của mình và phối hợp với phác đồ điều trị một cách tốt nhất. Bên canh đó, phụ huynh cũng có thể chọn cho bé các phụ kiện như nón mũ, khăn choàng để che đầu hoặc cho con dùng tóc giả nếu muốn.

Hầu hết các nguyên nhân gây rụng tóc ở trẻ em đều có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả bằng các phương pháp thích hợp. Vì vậy, khi trẻ bị rụng tóc nhiều, phụ huynh nên đưa con đi khám tại các cơ sở y tế uy tín để xác định nguyên nhân gây rụng tóc, từ đó có phương án điều trị kịp thời, hiệu quả.

Là lĩnh vực trọng điểm của hệ thống Y tế Vinmec, Khoa Nhi luôn mang lại sự hài lòng cho Quý khách hàng và được các chuyên gia trong ngành đánh giá cao với:

• Quy tụ đội ngũ y bác sĩ về Nhi khoa: gồm các chuyên gia có trình độ chuyên môn cao (giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, thạc sĩ), giàu kinh nghiệm, từng công tác tại các bệnh viện lớn như Bạch Mai, 108.. Các bác sĩ đều được đào tạo bài bản, chuyên nghiệp, có tâm - tầm, am hiểu tâm lý trẻ. Bên cạnh các bác sĩ chuyên khoa Nhi trong nước, khoa Nhi còn có sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài (Nhật Bản, Singapore, Úc, Mỹ) luôn tiên phong áp dụng những phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất.
• Dịch vụ toàn diện: Trong lĩnh vực Nhi khoa, Vinmec cung cấp chuỗi các dịch vụ khám - chữa bệnh liên hoàn từ Sơ sinh đến Nhi và Vaccine,... theo tiêu chuẩn Quốc tế để cùng bố mẹ chăm sóc sức khỏe bé từ khi lọt lòng đến tuổi trưởng thành
• Kỹ thuật chuyên sâu: Vinmec đã triển khai thành công nhiều kỹ thuật chuyên sâu giúp việc điều trị các căn bệnh khó trong Nhi khoa hiệu quả hơn: phẫu thuật thần kinh - sọ, ghép tế bào gốc tạo máu trong điều trị ung thư.
• Chăm sóc chuyên nghiệp: Ngoài việc thấu hiểu tâm lý trẻ, Vinmec còn đặc biệt quan tâm đến không gian vui chơi của các bé, giúp các bé vui chơi thoải mái và làm quen với môi trường của bệnh viện, hợp tác điều trị, nâng cao hiệu quả khám chữa bệnh.