Những điểm cha mẹ cần chú ý khi chăm sóc bé trong tháng đầu - Bài 3: Vần đề bài tiết của trẻ.

Phân và số lần bài phân của trẻ sơ sinh như thế nào là bình thường?

a. Màu sắc và độ cứng của phân trẻ sơ sinh khá đa dạng

- Trong 2-3 ngày đầu sau khi sinh ta sẽ thấy phân su của trẻ. Phân su được thải ra trong những giờ đầu, thường bắt đầu khoảng 8-10 giờ sau sinh. Phân su nhầy dính và có màu xanh thẫm. Khi phân su được đào thải hết ra ngoài thì phân của bé chuyển sang màu vàng lục.

- Phân của trẻ bú sữa mẹ thường có màu vàng sáng và mềm, có dạng hoa cà hoa cải. Phân còn mềm cho đến trước khi ăn dặm.

- Phân của trẻ uống sữa công thức thường có màu vàng nâu và cứng hơn so với phân của trẻ bú sữa mẹ.

b. Phân trẻ màu xanh có vấn đề gì không?

- Thỉnh thoảng màu sắc và độ cứng của phân có sự thay đổi và phần lớn là những sự thay đổi này là bình thường. Phân màu xanh cũng không ngoại lệ.

Nếu trẻ được nuôi bằng sữa công thức có bổ sung thêm nhiều sắt thì phân sẽ chuyển sang màu xanh xám .

- Phải mất vài tuần thì sữa của mẹ mới điều tiết ổn định. Có sự khác biệt một chút về thành phần của “sữa đầu” và “sữa cuối” trong sữa mẹ. “Sữa đầu” ít calo, nhiều đường lactose, “sữa cuối” chưa đủ calo cao nhưng nhiều bơ. Nếu mẹ cho bé bú mỗi bên một tí trong một bữa ăn thì nhiều khi bé chỉ bú được “sữa đầu”. Vì thế bé sẽ không no sau bú, hay quấy khóc vì ruột sinh hơi nhiều, trẻ tăng cân kém và phân có màu xanh, thể có nước. Biên pháp tốt là cho bú mỗi lần một bên để trẻ có thể bú được cả “sữa đầu” và “sữa cuối”, tạo điều kiện kích thích tiết sữa cũng như tránh tắc được tia sữa cho mẹ.

- Nếu trẻ được nuôi bằng sữa công thức có bổ sung thêm nhiều sắt thì phân sẽ chuyển sang màu xanh xám.

- Phân xanh cũng có thể gặp trong các trường hợp quá mẫn cảm, bị dị ứng hay phản ứng lại với một số chất mẹ mẹ ăn vào. Đặc biệt khi phân xanh có nhiều nhày có thể là dấu hiệu của dị ứng thức ăn, trẻ sẽ quấy khóc nhiều, ngủ kém, ngoài ra trẻ có thể bị chàm, mẩn đó trên da. Nếu có dấu hiệu trên thì cha mẹ cân đưa trẻ đến khám bác sĩ.

c. Số lần đi ngoài như thế nào là bình thường?

- Chưa có số liệu thống kê chính xác, đầy đủ cho điều này. Số lần đi ngoài, màu sắc phân, độ cứng có thể khác nhau mỗi ngày và còn phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ.

- Trẻ bú sữa mẹ vào thời kì đầu thì số lần đi ngoài nhiều và phân thường có lẫn nước nhày. Nhưng sau sinh 2-3 tuần thì đi phân đặc hơn và số lần đi ngoài giảm xuống.

- Trên thực tế, màu phân của trẻ không mang nhiều ý nghĩa lắm. Ngoài trường hợp đặc biệt phân đen, phân có máu, phân trắng thì qua màu và mùi phân chưa thể đánh giá rõ tình trạng của ruột.

d . Trẻ bú sữa mẹ thì lượng phân ít hơn, tại sao?

- Phân của trẻ bình thường (không bệnh) bú sữa mẹ so với phân của trẻ uống sữa công thức thì có nhiều nước hơn. Nếu trẻ bú mẹ quá nhiều thì số lần đi ngoài của bé nhiều hơn và lượng nước trong phân cũng gia tăng. Đa phần, phân của trẻ uống sữa công thức có khuynh hướng cứng hơn so với phân của trẻ bú sữa mẹ nhưng cũng tùy vào từng trẻ vì có trường hợp trẻ bú sữa công thức nhưng phân có nước.

e . Tại sao bé thường đi ngoài ngay sau khi bú?

- Có sự khác nhau rất lớn về số lần đi ngoài của mỗi bé. Việc bé đi ngoài ngay sau khi bú hay uống sữa là do phản ứng bình thường của dạ dày và đại tràng được gọi là “phản xạ dạ dày và đại tràng“. Khi bé uống sữa thì dạ dày căng lên, đại tràng co lại làm bé phải đi ngoài.

BS TRẦN LIÊN ANH

CK SƠ SINH - BV VINMEC