Sản dịch sau sinh như nào là bình thường?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thị Mận - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Sản dịch bình thường sẽ kéo dài khoảng 20 ngày, trong 1 vài trường hợp có thể đến 40-45 ngày nhưng với lượng ngày càng giảm đi rõ rệt, chuyển từ màu đỏ sẫm sang nâu nhạt, vàng nhạt rồi sang trong đặc biệt là không có mùi hôi.

Sản dịch bình thường xuất hiện khoảng 2-3 ngày sau khi sinh. Thời gian kéo dài sản dịch trung bình khoảng 20 ngày, một số ít trường hợp ghi nhận có sản dịch kéo dài gần 45 ngày. Phụ nữ sinh mổ hay sinh thường đều phải đối mặt với sản dịch.

Sản dịch có sự thay đổi về trạng thái theo từng giai đoạn:

• Vào giai đoạn đầu, khoảng 4 ngày sau sinh, sản dịch có màu đỏ do niêm mạc tử cung hoại tử và loại bỏ dần.
• Giai đoạn tiếp theo, khoảng ngày thứ 9, sản dịch có màu hồng và có dạng sệt. Lúc này sản dịch bao gồm máu và chất nhầy nhưng lượng máu rất ít. Dịch nhầy này là chất thải của màng tử cung được loại bỏ ra ngoài.
• Từ sau ngày thứ 10, sản dịch sau sinh có màu nâu, lúc này người mẹ sẽ thấy xuất hiện cục máu đông, nhưng không nên quá lo lắng, đây là dấu hiệu cho sự phục hồi khá tốt của tử cung.
• Sau thời gian trên, sản dịch sẽ ít lại, màu trắng, phụ nữ có thể an tâm vì không lâu nữa sẽ hết sạch sản dịch. Sản dịch chuyển màu trắng vì lúc này chứa tế bào biểu bì, bạch cầu và những tế bào hoại tử khác. Dịch màu trắng có thể tùy theo cơ địa mà thay đổi, một số thai phụ có sản dịch trắng đục, một số khác lại có màu trắng ngả vàng.

Sản dịch bình thường sẽ không có mùi hôi khó chịu và ít dần theo thời gian.

• Sản dịch sau sinh có mùi hôi, sản phụ cần đi khám ngay, nếu lượng dịch nhiều, có vón cục trong âm đạo, có bọt hay có lẫn máu, bác sĩ sẽ có chỉ định can thiệp phù hợp để tránh tình trạng viêm nhiễm tăng lên.
• Máu ra nhiều đến mức phải thay băng vệ sinh trong vòng 1 tiếng đồng hồ.

• Cảm thấy hoa mắt, chóng mặt như sắp ngất. Tim đập nhanh và mạch đập không bình thường.
• Sau khi sinh xong khoảng 4 ngày nhưng sản dịch vẫn có màu đỏ tươi với lượng nhiều và sốt trên 38 độ C.
• Bụng dưới căng tức, đau tràn thì nhiều khả năng người mẹ đã bị bế sản dịch.

Đây là các biểu hiện cho thấy tình trạng cơ thể đang nguy hiểm. Nguyên nhân có thể do co tử cung sau sinh không được, sót nhau thai, âm đạo bị rách ít vận động vận động, và có thể do không vệ sinh vùng kín sau sinh đúng cách. Do đó, người mẹ tuyệt đối không được chủ quan khi nhận thấy các dấu hiệu trên mà phải đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám kịp thời.

Khoảng thời gian khá dài này yêu cầu người mẹ phải biết chăm sóc vùng kín hợp lý để giữ cho cơ thể sạch sẽ và phòng tránh khỏi các hiện tượng viêm nấm có thể ảnh hưởng tới sức khỏe. Dưới đây là một số điều cần lưu ý để tránh hiện tượng sản dịch bất thường có mùi và bị nhiễm khuẩn:

• Thay băng vệ sinh từ 1 - 2 tiếng/lần trong những ngày đầu tiên sau sinh. Khi máu ít và loãng dần thì có thể kéo dài thời gian dùng băng vệ sinh lên thành 3 - 4 tiếng/lần. Lưu ý là không nên để quá 4 tiếng vì sẽ càng làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn cao hơn. Thay băng vệ sinh thường xuyên là một trong các cách tốt nhất để giúp vùng kín luôn sạch sẽ và không mùi.
• Với người mẹ sinh thường, cần lưu ý thêm về vết khâu tầng sinh môn, điều này sẽ giúp tránh bị nhiễm khuẩn cũng như nhiễm trùng. Ngay sau sinh nên thường xuyên tắm rửa mà không cần kiêng cữ (ít nhất là 1 lần/ngày).
• Nên đi tiểu thường xuyên sẽ giúp làm rỗng bàng quang, giảm cản trở đối với sự co hồi của tử cung và hãy luôn rửa tay trước và sau khi thay băng vệ sinh và đi vệ sinh.

Sau sinh hết sản dịch, tức khoảng 4 – 6 tuần sau khi sinh nếu phụ nữ sinh con thấy có máu tươi thì đó là hiện tượng kinh non sau sinh, hiện tượng này tương tự như thời kỳ kinh nguyệt của phụ nữ và kéo dài từ 3 – 5 ngày, dịch ra có màu đỏ tươi, chất nhầy, không kèm theo sốt hay đau bụng. Tuy nhiên, thời gian bắt đầu có kinh nguyệt trở lại sau sinh ở mỗi người phụ nữ phụ thuộc nhiều vào các yếu tố như cho con bú, lượng hormon và lối sống.

Việc có kinh trở lại sớm như vậy là vì khi đó cơ thể mẹ đã trở lại tình trạng như trước khi mang thai. Các hormon như progesteron, estrogen, gonadotropin màng đệm người (HCG) cũng trở lại mức bình thường.

Nếu quan hệ tình dục trong 6 tuần đầu này, khả năng mang thai hầu như là không có, nhưng nếu quan hệ sau 6 tuần mà không có biện pháp bảo vệ, khả năng mang thai sẽ cao hơn.

Uống thuốc tránh thai không có sự tư vấn của bác sĩ không phải là một lựa chọn an toàn vì các viên thuốc hormon có thể ảnh hưởng tới chất lượng và số lượng sữa. Hãy chắc chắn không sử dụng các loại thuốc có sự kết hợp estrogen và progesteron và chỉ sử dụng viên progesteron vì chúng không ảnh hưởng tới sữa.