Các biến chứng thường gặp ở bà mẹ mang thai

Các biến chứng thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé. Một số phụ nữ phát sinh vấn đề sức khỏe trong khi mang thai, nhưng cũng có người mắc bệnh trước rồi dẫn đến biến chứng. Vì vậy phụ nữ cần được chăm sóc trước và trong khi mang thai để giảm nguy cơ.

Hãy trình bày với bác sĩ về các vấn đề sức khỏe mà bạn đang gặp phải hoặc đã từng mắc trong quá khứ. Nếu đang điều trị một căn bệnh nào đó, bác sĩ có thể thay đổi cách kê đơn khi bạn mang thai, tránh những loại thuốc không an toàn với thai kỳ.

Ngoài ra, hãy thảo luận với bác sĩ về tất cả vấn đề bạn đã gặp trong những lần mang thai trước. Nếu thai kỳ nguy cơ cao được kiểm soát và chăm sóc tốt trước khi sinh, bạn càng có nhiều khả năng sinh con bình thường và khỏe mạnh.

Sau đây là một số tình trạng sức khỏe phổ biến mà phụ nữ có thể gặp khi mang thai:

2.1. Thiếu máu

Thiếu máu khiến số lượng tế bào hồng cầu khỏe mạnh thấp hơn bình thường. Điều trị nguyên nhân cơ bản gây thiếu máu sẽ giúp khôi phục số lượng tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Phụ nữ bị thiếu máu liên quan đến thai kỳ thường cảm thấy mệt mỏi và yếu ớt. Tình trạng này có thể giảm bớt bằng cách bổ sung sắt và axit folic. Bác sĩ sản khoa sẽ kiểm tra mức độ sắt của bạn trong suốt thai kỳ.

2.2. Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI)

Đây là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở đường tiết niệu, với các triệu chứng như:

• Đau hoặc rát khi đi tiểu
• Sốt, mệt mỏi hoặc run rẩy
• Thường xuyên muốn đi tiểu
• Căng ở bụng dưới
• Nước tiểu có mùi hôi, có màu đục hoặc hơi đỏ.
• Buồn nôn hoặc đau lưng.

Nếu nghi ngờ bị nhiễm trùng tiểu, cần đến khám bác sĩ để được chẩn đoán bằng cách xét nghiệm mẫu nước tiểu và điều trị bằng thuốc kháng sinh. Mầm bệnh bị tiêu diệt sẽ giúp thuyên giảm triệu chứng trong 1 - 2 ngày. Một số phụ nữ cũng có vi khuẩn trong bàng quang nhưng không biểu hiện triệu chứng. Bác sĩ có thể xét nghiệm nước tiểu của bạn trong thời kỳ đầu mang thai để chẩn đoán và điều trị bằng thuốc kháng sinh nếu cần thiết.

2.3. Vấn đề sức khỏe tâm thần

Một số phụ nữ bị trầm cảm trong hoặc sau khi mang thai với các triệu chứng như:

• Tâm trạng u sầu, buồn bã
• Mất hứng thú với các hoạt động vui chơi
• Thay đổi cảm giác thèm ăn, giấc ngủ và thiếu năng lượng
• Không thể suy nghĩ rõ ràng, tập trung và đưa ra quyết định
• Cảm giác vô dụng, xấu hổ hoặc tội lỗi
• Nghĩ rằng cuộc đời không đáng sống.

Khi nhiều triệu chứng trên xảy ra cùng lúc và kéo dài hơn 1 - 2 tuần thì có thể cảnh báo bệnh trầm cảm. Trầm cảm kéo dài trong thai kỳ khiến người phụ nữ không thể chăm sóc cho bản thân và thai nhi đầy đủ. Bị trầm cảm trước khi mang thai cũng là nguyên nhân dẫn đến trầm cảm sau sinh. Do đó, việc điều trị là rất quan trọng đối với cả mẹ và con. Nếu bạn có tiền sử trầm cảm, cần cho bác sĩ biết sớm trong thai kỳ để đưa ra kế hoạch kiểm soát phù hợp.

2.4. Tăng huyết áp

Huyết áp cao mãn tính không được kiểm soát tốt trước và trong khi mang thai khiến phụ nữ và thai nhi có nguy cơ gặp các vấn đề như:

• Tiền sản giật
• Nhau bong non
• Tiểu đường thai kỳ
• Nguy cơ cao sinh non
• Nguy hiểm nhất là tử vong ở trẻ sơ sinh.

Việc cần làm là thảo luận các vấn đề về huyết áp với bác sĩ trước khi mang thai để có cách điều trị và kiểm soát phù hợp. Điều trị huyết áp cao đóng vai trò rất quan trọng cả trước, trong và sau thai kỳ nguy cơ cao.

2.5. Tiểu đường thai kỳ

Bệnh tiểu đường khi mang thai, bao gồm tiểu đường tuýp 1, tuýp 2, hoặc tiểu đường thai kỳ, bệnh có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của phụ nữ và thai nhi. Đối với phụ nữ mắc bệnh tiểu đường loại 1 hoặc loại 2, lượng đường trong máu cao xung quanh thời điểm thụ thai làm tăng nguy cơ:

• Dị tật bẩm sinh
• Thai chết lưu
• Sinh non

Trong khi đó, lượng đường trong máu cao trong suốt thai kỳ làm tăng nguy cơ:

• Phải sinh mổ do trẻ quá lớn
• Dễ phát triển bệnh béo phì hoặc tiểu đường loại 2 trong tương lai.

Để có một thai kỳ an toàn và em bé khỏe mạnh, sản phụ cần kiểm soát bệnh tiểu đường theo khuyến cáo của bác sĩ, theo dõi lượng đường trong máu, tuân theo kế hoạch ăn uống lành mạnh do chuyên gia dinh dưỡng đề xuất, hoạt động thể chất và dùng insulin theo chỉ định (nếu cần).

2.6. Béo phì và tăng cân

Các nghiên cứu gần đây cho thấy phụ nữ càng nặng cân trước khi mang thai thì càng có nhiều nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ, bao gồm:

• Tiền sản giật
• Tiểu đường thai kỳ
• Thai chết lưu
• Buộc phải sinh mổ.

Ngoài ra, nghiên cứu của CDC đã chỉ ra rằng béo phì khi mang thai có liên quan đến thai kỳ nguy cơ cao, tăng số lần đến khám bác sĩ, và thời gian nằm viện để sinh lâu hơn. Giảm cân, giữ trọng lượng cơ thể ở mức hợp lý trước khi mang thai sẽ tăng khả năng mang thai khỏe mạnh.

2.7. Nhiễm trùng

Trong thời kỳ mang thai, thai nhi được bảo vệ khỏi nhiều căn bệnh, như cảm lạnh thông thường hoặc nhiễm trùng dạ dày. Nhưng một số bệnh nhiễm trùng có thể gây hại cho cả hai mẹ con. Các bước đơn giản, chẳng hạn như rửa tay và tránh thực phẩm độc hại, có thể giúp bảo vệ bạn khỏi một số bệnh nhiễm trùng. Không phải lúc nào bạn cũng biết mình có bị nhiễm trùng hay không, thậm chí còn cảm thấy vẫn bình thường. Nếu nghi ngờ mình có thể bị nhiễm trùng bạn hãy đến gặp bác sĩ sản khoa.

Các loại nhiễm trùng khác có thể làm phức tạp thai kỳ, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho người phụ nữ, kết quả mang thai và đứa trẻ là:

• Nhiễm HIV
• Viêm gan siêu vi
• Các bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Lao.

Để ngăn ngừa biến chứng thai kỳ, cần khám sàng lọc và điều trị các bệnh nhiễm trùng này, cũng như tiêm vắc-xin chống lại vi rút, chẳng hạn như vắc-xin viêm gan B và virus HPV.

2.8. Chứng nôn nghén

Nhiều phụ nữ bị buồn nôn hoặc ói mửa, hay còn gọi là “ốm nghén”, đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Nguyên nhân của buồn nôn và nôn khi mang thai là do nồng độ hormone HCG (human chorionic gonadotropin) trong máu tăng nhanh chóng, được tiết ra bởi nhau thai. Tuy nhiên, khi có cảm giác buồn nôn và nôn mửa dữ dội, dai dẳng trong thai kỳ, nặng hơn là “ốm nghén” thông thường, có thể dẫn đến giảm cân và mất nước, cần điều được trị tích cực.

Nhìn chung, các triệu chứng và biến chứng thai kỳ có thể từ nhẹ đến nặng, đôi khi đe dọa tính mạng, nhưng phụ nữ mang thai cũng khó xác định. Tình trạng thể chất và tinh thần ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ hoặc bé có thể là do mang thai, hoặc trở nên tồi tệ hơn khi mang thai. Nhiều vấn đề nhẹ và không tiến triển, nhưng cũng gây hại cho mẹ hoặc thai nhi. Có nhiều cách để kiểm soát các biến chứng thai kỳ, vì vậy hãy phối hợp chặt chẽ với bác sĩ sản khoa nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào trong thời gian mang thai.

Trước khi chuẩn bị làm mẹ, những người bị có tiền sử bệnh lý, nhất là bệnh tăng huyết áp, tim mạch nên tìm hiểu kĩ các kiến thức về y tế, chế độ dinh dưỡng phù hợp với điều kiện sức khỏe và bệnh lý của bản thân. Bên cạnh đó, cần thường xuyên thăm khám tại các cơ sở y tế, bệnh viện có uy tín để được theo dõi và tư vấn. Nếu xuất hiện những triệu chứng khác thường hoặc bệnh lý chuyển biến xấu thì phải nhanh chóng nhập viện để có chế độ điều trị tích cực.

Nguồn tham khảo: cdc.gov