Thuốc cấy tránh thai: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản Phụ Khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Đây là một biện pháp tránh thai thông qua việc dùng một hay nhiều que nhỏ như que diêm có chứa hormone progesterone để cấy vào dưới da nữ giới. Sau khi được đưa vào vùng da dưới cánh tay, các que cấy sẽ phóng thích dần dần lượng hormone vào cơ thể tạo ra tác dụng ngừa thai kéo dài, có thể lên đến 5 năm cho một lần cấy. Hormone sử dụng trong que cấy tránh thai là progesterone dưới dạng levonorgestrel hay etonogestrel. Số lượng que cấy có thể dao động từ 1 đến 6 que tùy loại.

Tương tự các biện pháp tránh thai sử dụng hormone progesterone khác, que cấy tránh thai cũng hoạt động dựa trên 2 cơ chế chính:

• Làm đặc chất nhầy cổ tử cung, ngăn không cho tinh trùng xâm nhập buồng tử cung.
• Ngăn sự rụng trứng.

Hiệu quả ngừa thai của que cấy thực sự ấn tượng, lên đến 99.95%. Tỷ lệ này gần như tương đương với phương pháp triệt sản nữ. Tuy nhiên que cấy ưu việt hơn là khả năng thụ thai sẽ hồi phục hoàn toàn và nhanh chóng sau khi que cấy được lấy ra.

Các biện pháp ngừa thai khác chịu sự ảnh hưởng bởi sự tuân thủ của người sử dụng, tuy nhiên que cấy thì hoàn toàn không bị tác động, chỉ cần một lần cấy duy nhất, không cần phải làm gì thêm. Lưu ý, nếu que cấy để trong cơ thể vượt quá thời gian được khuyến cáo thì hiệu quả ngừa thai sẽ giảm đi.

Chị em có thể cấy que bất cứ lúc nào, miễn chắc chắn rằng khi đó không mang thai. Thời điểm cấy thường trong vòng 5 ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt, tức là 5 ngày đầu kể từ ngày ra kinh đầu tiên hoặc trong vòng 5 ngày đầu sau sảy thai, trong vòng 21 ngày ngay sau sinh. Quan hệ trong 1 tuần đầu sau cấy que vẫn nên dùng bao cao su vì que chỉ bắt đầu có tác dụng ngừa thai sau 7 ngày kể từ khi cấy.

Ưu điểm:

• Hiệu quả rất cao so với các biện pháp ngừa thai khác, trên 99%. Que có tác dụng trong thời gian dài (3 năm hoặc hơn tùy loại). Khi muốn mang thai trở lại, chỉ việc tháo bỏ que cấy ra. Việc cấy que dưới cánh tay rất nhẹ nhàng, kín đáo, người ngoài khó nhận ra được.
• Phương pháp này thích hợp cho những người hay quên uống thuốc ngừa thai hàng ngày hoặc chống chỉ định dùng viên uống ngừa thai có chứa estrogen như: phụ nữ đang cho con bú, tăng huyết áp, hút thuốc lá, tiểu đường, trên 40 tuổi...
• Giải pháp này cũng không lo các biến chứng của đặt vòng tránh thai như: viêm nhiễm vùng sinh dục, có thai ngoài ý muốn do tuột vòng, không ảnh hưởng đến quan hệ vợ chồng, điều hòa được lượng máu kinh và đau bụng kinh.

Nhược điểm:

• Nhược điểm của thuốc cấy tránh thai rất ít. Thứ nhất là giá thành hơi cao. Thứ hai là các tai biến (rất ít gặp) bao gồm: tụ máu, nhiễm trùng chỗ cấy, dị ứng, que cấy dịch chuyển. Nên báo ngay với bác sĩ nếu bạn không sờ thấy que cấy hoặc que cấy bị cong, da vùng cấy bị tấy sưng đỏ hay có bất cứ biểu hiện gì khác lạ.
• Thuốc cấy thường gây rong kinh trong vài tháng đầu. Ngoài ra, que cấy cần phải được đặt tại cơ sở y tế và được thực hiện bởi nhân viên y tế được huấn luyện về cách đặt và rút que cấy.
• Không phòng ngừa được bệnh lây truyền qua đường tình dục như HIV, giang mai, lậu, Herpes, viêm gan B.

Tác dụng phụ thường gặp giai đoạn đầu sau cấy que là nhức đầu, nổi mụn, tăng cân, căng vú, dễ thay đổi tính tình, rối loạn kinh nguyệt như chu kỳ kinh ít đi và có khi là vô kinh. Các thay đổi này do tác dụng của nội tiết tố, không phải bệnh lý. Sau khi tháo que cấy thì kinh nguyệt sẽ trở về bình thường.

• Khả năng cao đang mang thai. Cần làm xét nghiệm để chắc chắn mình không mang thai trước khi cấy.
• Uống một số thuốc có thể làm giảm hiệu quả ngừa thai, như thuốc điều trị HIV, lao, động kinh, một số thuốc kháng sinh như rifampicin.
• Chảy máu không rõ nguyên nhân giữa các chu kỳ kinh hoặc sau khi quan hệ.
• Có tiền sử ung thư vú, đột quỵ, bệnh gan nặng, bệnh huyết khối.