U nang buồng trứng xoắn và những điều cần biết

Ung nang buồng trứng xoắn là biến chứng cấp tính của u nang buồng trứng. Trường hợp xoắn nhiều không thể trở về vị trí ban đầu và nếu không được phẫu thuật kịp thời u có thể hoại tử và vỡ gây chảy máu ồ ạt làm nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Tình trạng u buồng trứng xoắn thường xảy ra với trường hợp các khối u có kích thước lớn.

U nang buồng trứng là các khối u lành tính bao gồm u cơ năng và u thực thể do rối loạn nội tiết tố hoặc bệnh lý. Nếu là u nang cơ năng có thể biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt, còn đối với u nang thực thể không biến mất theo thời gian mà lại có chiều hướng phát triển to lên và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Bất kỳ u nang nào dù là cơ năng hay thực thể thì đều có nguy cơ bị xoắn lại. Tuy nhiên, tình trạng u buồng trứng xoắn thường xảy ra với trường hợp các khối u có đường kính từ 5- 10cm, nhất là với u dạng bì buồng trứng, các khối u có cuống dài. Bên cạnh đó, các u buồng trứng và u hoàng tuyến sau nạo thai trứng cũng có thể bị xoắn.

U nang buồng trứng xoắn có trường hợp có thể tự tháo xoắn và trở về vị trí ban đầu. Tuy nhiên trường hợp xoắn nhiều u nang không thể trở về vị trí ban đầu. Các mạch máu trên u nang bị tắc nghẽn gây ứ đọng máu và hoại tử. U nang buồng trứng xoắn thành nhiều vòng có thể bị vỡ u nang và xuất huyết bất cứ lúc nào khiến cho máu chảy trong khoang bụng gây ra nhiễm trùng, viêm phúc mạc, mất nhiều máu. Đây là biến chứng cấp tính nghiêm trọng, nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân sẽ nguy hại tới tính mạng.

Các nguyên nhân gây xoắn u nang buồng trứng chưa được xác định rõ ràng nhưng có nhiều ý kiến cho rằng, do u nang không bám dính với tạng xung quanh, có tính di động cao nên dễ bị xoay chuyển và xoắn lại khi đi tàu xe, chạy nhảy hoặc vận động mạnh, u nang xoắn ở phụ nữ mang thai 3 tháng đầu hoặc do hậu sản khi tử cung thu nhỏ làm ổ bụng trống khiến khối u di chuyển dễ dàng hơn và gây xoắn.

Các dấu hiệu thường gặp trong u nang buồng trứng xoắn bao gồm

• Bệnh nhân tình cờ phát hiện u nang buồng trứng qua siêu âm trước đó
• Đau bụng dữ dội từng cơn ở vùng bụng dưới rốn. Thời gian giữa những cơn đau càng về sau càng ngắn lại như lúc đầu 10 phút, rồi rút ngắn còn 5 phút... Sau đó có thể đau liên tục, kèm theo bụng chướng. Khi bị đau cấp tính, uống thuốc giảm đau cũng không hết, tình trạng của bệnh nhân sẽ có chiều hướng diễn tiến xấu khá nhanh trong vài giờ đồng hồ.
• Có thể gây buồn nôn, nôn mửa.
• Trong tình trạng nguy kịch, khi buồng trứng xoắn bị hoại tử hoặc vỡ ra thì người bệnh có thể bị sốc nặng khiến cho cơ thể choáng váng, hốt hoảng, mồ hôi vã ra, ngất xỉu hoặc lên cơn sốt cao.
• Trường hợp u nang to sẽ chèn ép lên đường tiết niệu gây buồn tiểu nhiều, tiểu rắt, tiểu khó, táo bón (chèn ép trực tràng), chèn ép tĩnh mạch chủ dưới gây phù 2 chi dưới...

Khi phát hiện ra u nang bị xoắn, dù là xoắn ít hay nhiều thì bệnh nhân vẫn nên phẫu thuật sớm. Đặc biệt là trường hợp u nang xoắn cấp tính thì cần được can thiệp ngay. Tùy thuộc vào tình trạng của u nang, nhu cầu sinh đẻ mà bác sĩ sẽ loại bỏ một phần hay toàn bộ buồng trứng.

Hiện nay có 2 phương pháp phẫu thuật chính để bóc tách u nang buồng trứng đó là:

• Mổ nội soi: Phương pháp phẫu thuật hiện đại, ít xâm lấn, ít gây đau, tính thẩm mỹ cao vì không để lại sẹo lớn, ít gây biến chứng, thời gian hồi phục nhanh. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ áp dụng cho trường hợp u nhỏ, dễ thực hiện, đòi hỏi cơ sở vật chất và phẫu thuật viên có kinh nghiệm.
• Mổ mở: Mổ mở rất hiệu quả với những người bệnh có u nang lớn, u nang nằm ở vị trí khó bóc tách hay những ca u nang phức tạp như là u bị ung thư hóa, u nang nằm trên lớp mô lỏng lẻo. Nhược điểm tính thẩm mỹ kém hơn, thời gian hồi phục lâu hơn so với mổ nội soi.

Là một căn bệnh nguy hiểm nhưng ban hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách sau:

• Phòng bệnh quan trọng nhất để phòng tránh nguy cơ xoắn u nang buồng trứng là người bệnh cần phải chú ý theo dõi sức khỏe sinh sản định kỳ 3 -6 tháng/ lần.
• Trường hợp phát hiện có u nang buồng trứng, nếu chưa có chỉ định can thiệp thì cần theo dõi sự tiến triển của khối u chặt chẽ theo chỉ dẫn của người thầy thuốc.
• U nang có thể bị xoắn lại bất cứ lúc nào, do đó những người đã phát hiện u nang buồng trứng cần chú ý trong các hoạt động thường ngày, nên đi lại nhẹ nhàng, sinh hoạt tình dục nhẹ nhàng, tránh giao hợp thô bạo, làm việc quá nặng nhọc...
• U nang sau khi phẫu thuật u nang buồng trứng vẫn có thể tái phát và bị xoắn trở lại. Do đó sau khi điều trị, bệnh nhân cần được theo dõi định kỳ nhằm phát hiện sớm.

U buồng trứng xoắn là bệnh lý có thể gặp ở bất kỳ độ tuổi nào, trong đó phổ biến những là những phụ nữ đang trong độ tuổi sinh sản. Đây là một biến chứng u nang buồng trứng không thể bỏ qua vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng sống cũng như khả năng sinh sản của người phụ nữ.