Sát khuẩn: Khi nào không nên dùng oxy già?

1. Nước oxy già sát khuẩn là gì?

Nước oxy già sát khuẩn có tên khoa học là Hydrogen peroxid. Đây là một loại dung dịch sát khuẩn khá phổ biến, có mặt ở hầu hết các nhà thuốc trên cả nước. Oxy già được sử dụng với nhiều công dụng như tẩy uế, làm sạch vết thương và khử mùi. Bên cạnh công dụng sát khuẩn vết thương và làm sạch vết loét, dung dịch oxy già còn được kết hợp với những chất khử khuẩn khác để tẩy uế da, tay, và niêm mạc, súc miệng khử mùi hay trong điều trị viêm miệng, hỗ trợ làm sạch hốc tủy răng hoặc có thể nhỏ tai để loại bỏ ráy tai...

Khi sát khuẩn vết thương với oxy già, chúng ta sẽ thấy có hiện tượng sủi bọt. Nguyên nhân là do khi tiếp xúc với các mô bị tổn thương, dung dịch oxy già sẽ giải phóng ra oxygen gây sủi bọt, dẫn đến loại bỏ các mảnh vụn của mô và cả mủ giúp làm sạch vết thương. Bên cạnh đó, oxy già còn có công dụng cầm máu nhẹ.

2. Khi nào không nên dùng oxy già sát khuẩn?

Do có nhiều công dụng và rất dễ mua nên chúng ta thường lạm dụng và sử dụng oxy già sai mục đích. Việc lạm dụng oxy già có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Có một số trường hợp không nên sử dụng oxy già để sát khuẩn:

• Đối với các vết thương hở: Sát khuẩn các vết thương hở với oxy già có thể gây tổn thương cả những tế bào da khỏe mạnh và khiến cho vết thương lâu lành hơn so với bình thường. Do vậy, bạn không nên sử dụng oxy già để sát khuẩn các vết thương hở. Trong trường hợp đó bạn hãy rửa vết thương bằng nước sạch hoặc nước muối sinh lý, dùng gạc thấm khô vết thương rồi bôi thuốc mỡ và băng sạch để tránh các tác nhân gây bệnh xâm nhập vết thương gây nhiễm khuẩn.
• Đối với các vết thương đang lên da non: Sát khuẩn các vết thương đang lên da non bằng oxy già là một cách dùng sai. Bởi vì vùng da đang lên da non rất dễ bị tổn thương. Oxy già có tính sát khuẩn cao và có thể gây thương tổn các vùng da non nhạy cảm. Do đó, các vết thương sẽ khó lành hơn và có thể để lại sẹo nếu bạn sát khuẩn với oxy già.
• Rửa tai: Nhiều người thường dùng oxy già để làm ráy tai mềm và dễ lấy ra hơn. Ngoài ra, trong trường hợp viêm tai giữa hoặc tai ngoài có mủ, người ta cũng thường dùng oxy già vì các phân tử oxy được giải phóng sẽ phân chia khối mủ thành những phần nhỏ, đẩy và làm sạch mủ trong hốc tai giữa, ống tai ngoài. Bởi vì có nhiều công dụng tốt và được sử dụng rất phổ biến nên oxy già đã bị lạm dụng trong việc điều trị bệnh hay để lấy ráy tai. Hiện có nhiều bệnh nhân khi bị chảy mủ tai tự ý mua oxy già về rửa mà không đi thăm khám. Tuy nhiên, đây là một hành động nguy hiểm vì nếu oxy già tiếp xúc với da ống tai trong một thời gian sẽ có thể gây bỏng, dẫn đến chít hẹp ống tai hay hoại tử da ống tai.
• Súc miệng trong thời gian dài: Bạn không nên sử dụng oxy già để rửa hoặc súc miệng trong thời gian dài, đặc biệt là dùng cho trẻ em vì trẻ có thể nuốt vào.
• Rửa các vết thương trong khoang kín: Những khoang kín trong cơ thể như đại tràng, đường ruột... là những vị trí bạn tuyệt đối không nên sử dụng oxy già để sát khuẩn vì oxy già sẽ giải phóng ra oxy. Lượng oxy này bị tích trữ trong các khoang kín và không thể thoát ra có nguy cơ gây ra tắc khí mạch, viêm trực tràng, viêm loét đại tràng, vỡ đại tràng, hoại tử ruột...

3. Lựa chọn nồng độ oxy già như thế nào?

Bạn nên dùng oxy già nồng độ 1,5-3% hoặc dạng gel 1,5% trong trường hợp muốn làm sạch vết thương và vết loét. Lưu ý không nên bôi oxy già dạng đậm đặc, chưa pha loãng trực tiếp lên vết thương.

Để làm sạch vết thương nhỏ ở miệng hoặc lợi, bạn có thể dùng dạng gel 1,5%. Nên dùng một lượng gel nhỏ bôi vào vùng bị bệnh, để yên ít nhất 1 phút, sau đó khạc nhổ ra ngay và không được nuốt.

Oxy già được sử dụng với rất nhiều mục đích khác nhau, từ sát khuẩn vết thương tới tẩy rửa vết ố. Tuy nhiên, loại dung dịch sát khuẩn này có thể gây ra nhiều hậu quả khôn lường nếu người dùng không hiểu rõ công dụng và dùng sai cách. Vì vậy, bạn cần hỏi ý kiến của bác sĩ và dược sĩ trước khi muốn sát khuẩn với oxy già.