Bệnh da do nấm sợi: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Văn Sáng - Bác sĩ Da liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Nấm sợi là một trong những bệnh thuộc bệnh ngoài da. Bệnh tuy không nguy hiểm tới tính mạng nhưng chúng khiến người mắc khó chịu, ngứa ngáy, ảnh hưởng tới cuộc sống thường ngày. Những nguyên nhân gây ra ngứa nếu không điều trị đúng cách sẽ khiến nấm phát triển mạnh hơn, gây ngứa hơn.

Bệnh da do nấm sợi (tên tiếng anh dermatophytosis) là bệnh rất thường gặp, nhất là ở các nước có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như Việt Nam, đây là môi trường rất thuận lợi cho các chủng nấm phát triển, trong đó có nấm sợi.

Bệnh da do nấm sợi tuy không nguy hiểm đến tính mạng nhưng thường có triệu chứng cơ năng khiến người mắc bị ngứa nhiều, nếu không được điều trị sớm hay điều trị không đúng, thương tổn nấm có thể lan tỏa rộng ra gây ngứa, tổn thương da.

Có 3 loại nấm sợi thường gặp gây ra bệnh ở người, bao gồm: Trichophyton, Epidermophyton, Microsporum.

Các chủng nấm sợi có thể lây nhiễm từ các nguồn khác nhau, nhưng chủ yếu là từ nguồn đất (geophilic organisms), từ động vật (zoophilic) hoặc từ người bệnh (anthropophilic).

Các điều kiện thuận lợi khiến nấm sợi hình thành và phát triển gây mắc bệnh da:

• Điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, sống trong phòng ẩm thấp, sống tập thể, ngủ chung và dùng chung đồ dùng cá nhân như quần áo.
• Thời tiết thay đổi, nồm ẩm, khí hậu nóng ẩm (thường xảy ra vào mùa xuân ở khu vực miền Bắc của Việt Nam), cơ thể ra nhiều mồ hôi làm thay đổi độ pH của da.
• Da bị xây sát, da khô, rối loạn cấu tạo lớp sừng.
• Bị rối loạn nội tiết, suy giảm miễn dịch, phải dùng kháng sinh lâu ngày, dùng các loại thuốc ức chế miễn dịch.

Bệnh da do nấm sợi thường xuất hiện ở các vùng nhất định trên cơ thể:

Bệnh này thường xảy ra ở những người hay đi giày nhiều. Các biểu hiện thường thấy:

• Bong vảy: Lòng bàn chân bị bong vẩy theo từng đám nhỏ, rồi lan ra cả lòng bàn chân. Để 1 thời gian nếu k chữa trị chúng sẽ lan ra chân còn lại. Ngứa ít.
• Viêm kẽ: viêm ở ngón bàn chân khiến kẽ chân bị đỏ, nứt, để lâu bị chảy nước, ngứa và đau nhiều.
• Tổ đỉa: Mụn nước nằm sâu dưới bề mặt da, mụn khó vỡ. Khi các mụn nước bị vỡ sẽ khiến bề mặt da bị lỗ chỗ, ngứa nhiều và gây đau đớn.
• Viêm móng: Móng xuất hiện những đốm trắng, đường trắng từ bờ tự do hoặc bờ bên, màu vàng bẩn, dễ bị mủn.

Nguyên nhân chủ yếu là do nấm Trichophyton rubrum và Trichophyton mentagrophytes. Một số trường hợp có thể do nấm Epidermophyton floccosum.

Nấm ở bẹn xuất hiện thường do nấm Epidermophyton inguinale, Trichophyton rubrum gây ra. Các biểu hiện thường thấy là:

• Vùng da bị tổn xuất hiện những chấm đỏ, có vảy nhỏ, dần dần chúng lan ra thành mảng hình tròn hoặc hình bầu dục, bề mặt da bị đỏ, bờ hơi gồ cao, trên bờ có nhiều mụn nước và vảy da.
• Các mảng liên kết với nhau thành từng mảng lớn hình cung, giữa nhạt màu, ngứa nhiều.

Nấm vùng mặt thường do các nấm T. rubrum, T. mentagrophytes, M. canis gây nên. Biểu hiện thường thấy khi mắc là:

• Vùng da tổn thương bị đỏ, gây rát, kích thước vùng nấm ở da từ 1-5 cm.
• Bờ hơi nổi cao lên so với bề mặt da, đôi khi không rõ, bong vảy ngứa

Bất kỳ loại nấm sợi nào cũng có thể gây bệnh nấm thân mình. Trong đó nguyên nhân gây ra hay gặp nhất là nấm: T. rubrum, T. mentagrophytes, M. canis và T. tonsurans.

Biểu hiện thường thấy:

• Xuất hiện mụn nước, mọc thành đám tạo thành hình tròn hay hình cung.
• Tổn thương có xu hướng lan ra các vùng xung quanh, ngứa nhiều.
• Nhiễm nấm có thể khu trú hoặc lan tỏa ra toàn thân tùy thuộc vào đặc điểm.

Bệnh nấm vùng râu ít gặp, thường xuất hiện ở những nông dân thường xuyên tiếp xúc nhiều với động vật. Bệnh nấm vùng dâu có 2 hình thái nhận biết:

Hình thái lông: do nấm Violaceum, rubrum gây nên. Sợi dâu bị gãy và bong vảy hoặc có trường hợp sợi dâu k bị gãy, tồn tại nhưng khô, không bong, khi nhổ lên chân râu vẫn bình thường.

Hiện nay có nhiều loại thuốc bôi chống nấm ngoài da để điều trị bệnh da do nấm sợi các sản phẩm thường được bác sỹ lựa chọn sử dụng để trị như: Ciclopiroxolamin, Ketoconazole, Terbinafin, Clotrimazol.

• Người mắc bệnh sẽ bôi vào vùng da bị nấm từ 1-2 lần/ngày. Thời gian điều trị từ 3 tới 4 tuần.
• Ngoài bôi thuốc điều trị, người mắc bệnh cần cải thiện, thay đổi thói quen sinh hoạt để tránh tiếp tục viêm nhiễm do nấm sợi như:
• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh mặc quần áo ẩm ướt, đi giày dép thoáng khí, tránh đi giày (nếu bị nấm ở chân).
• Là quần áo thường xuyên hoặc phơi quần áo dưới ánh nắng mặt trời, đặc biệt là quần áo lót.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với các nguồn lây bệnh từ động vật như chó, mèo.
• Không dùng chung quần áo, chăn màn và các vật dụng cá nhân khác với người bị mắc bệnh.
• Tránh sử dụng các sản phẩm hóa chất để vệ sinh như tắm bằng xà phòng và các chất tẩy rửa khác. Trong thời gian điều trị, chỉ nên tắm bằng nước sạch.
• Dọn dẹp vệ sinh nhà cửa, giặt giũ chăn màn.
• Cần đi khám tại các cơ sở y tế, phòng khám da liễu uy tín để được hướng dẫn điều trị cụ thể từ bác sĩ.

Biến chứng chủ yếu của bệnh da do nấm sợi là khiến người bệnh ngứa dẫn tới gãi nhiều. Nhìn chung bệnh da do nấm sợi là một chứng bệnh không quá nguy hiểm nhưng lại khiến khó chịu nên vẫn cần chú ý, đi khám sớm để được điều trị kịp thời.