Bệnh kén sán não ở người nguy hiểm thế nào?

Bệnh kén sán não là bệnh lý thuộc nhóm nhiễm trùng hệ thần kinh trung hương, có mức độ nguy hiểm rất cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Loại bệnh này thường bị gây ra do sự nhiễm phải những ấu trùng gây bệnh tại môi trường có lợn sinh sống, nên cần phải lưu ý yếu tố dịch tễ này để giảm thiểu khả năng mắc bệnh.

Bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương kén sán não bị gây ra do cơ thể người nhiễm phải loại ấu trùng sán dây lợn ở những địa phương có môi trường sống không sạch sẽ, thường xuyên tiếp xúc với lợn và có thói quen ăn thịt lợn không được nấu chín. Vì bệnh gây ảnh hưởng lên hệ thần kinh trung ương nên nếu không điều trị kịp thời có thể gây ảnh hưởng đến nhiều hệ cơ quan khác mà thần kinh chi phối.

Sán dây lợn được định nghĩa là một loài sán lớn sống ký sinh ở người và lợn, sán thường sống được trong 1 tháng và sẽ chết khi được đun sôi ở nhiệt độ 100°C trong vài phút. Bệnh sẽ rất dễ mắc phải nếu ăn thịt lợn chưa qua quá trình chế biến kỹ vì những ấu trùng sán này khi chui vào đến dạ dày người sẽ tiếp tục vào máu, hạch bạch huyết cũng như rất nhiều cơ quan khác và phát triển mạnh hơn, gây phá hủy những hệ cơ quan này.

Vì bệnh kén sán não tác động nhiều nhất lên hệ thần kinh trung ương nên những biểu hiện ban đầu của bệnh đó là nhức đầu liên tục, nhức cả vùng đầu và có tính chất lan sang nhiều vùng khác. Một số triệu chứng khác kèm theo đó là xuất hiện nang nhỏ nằm dưới da, sờ vào thì di động và không gây đau là sự hiện diện của những kén sán não hình thành dưới da. Nếu nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể gặp phải những cơn động kinh nặng nhẹ khác nhau, thời gian có thể ngắn hay dài phụ thuộc vào vị trí kén sán não trong cơ thể bệnh nhân cũng như số lượng kén sán não mà bệnh nhân nhiễm phải. Những triệu chứng như mất ngủ, giấc ngủ không kéo dài và không sâu hay những biểu hiện hệ thần kinh trung ương như suy giảm trí nhớ, triệu chứng loạn thần, sa sút trí tuệ cũng rất hay gặp với bệnh kén sán não. Một số triệu chứng khác hiếm gặp hơn như yếu liệt nửa người, cảm giác và vận động có những bất thường, lồi nhãn cầu, hiện tượng nhìn đôi, mù hoặc giảm thị lực trong những trường hợp kén sán não xuất hiện tại ổ mắt.

Bên cạnh việc khai thác về yếu tố dịch tễ như vùng sinh sống có nuôi lợn hay không, hoặc trong vấn đề ăn uống hằng ngày có ăn phải thịt lợn không được nấu chín không, kết hợp với thăm khám những triệu chứng cơ năng và thực thể thì một số xét nghiệm chẩn đoán sán não cũng góp phần rất lớn trong việc phát hiện ra các bệnh giun sán, trong đó có sán kén não:

• Soi tìm trứng sán, đốt sán dây trưởng thành trong phân của bệnh nhân
• Chụp cộng hưởng từ hoặc cắt lớp vi tính cơ thể, đặc biệt là sọ não thì thấy có nang sán tại não
• Xét nghiệm miễn dịch ELISA

Điều trị sán não trước tiên là điều trị nội khoa bằng cách dùng thuốc Praziquantel hay Albendazol để làm chết ấu trùng sán. Trong lâm sàng nếu phát hiện kén sán dưới da thì bệnh nhân sẽ được chỉ định tiêm Flagyl vào nang sán. Những triệu chứng như đau đầu, động kinh sẽ được điều trị bằng thuốc giảm đau, thuốc chống động kinh...

Tuy nhiên, nếu kén sán quá lớn hay hoạt động của nó gây ra tình trạng tắc nghẽn trong hệ thần kinh khiến cho dịch não tủy lưu thông khó khăn, dẫn đến hội chứng tăng áp lực nội sọ thì điều trị nội khoa lúc này sẽ không hiệu quả, thay vào đó bệnh nhân sẽ có chỉ định phẫu thuật dẫn lưu não thất và lấy kén sán ra ngoài.

Quan trọng hơn cả là bệnh nhân cần phải đề phòng nhiễm bệnh bằng những biện pháp giảm thiểu các yếu tố nguy cơ dẫn đến nhiễm ấu trùng như:

• Giữ môi trường sống sạch sẽ
• Ăn uống hợp vệ sinh
• Ăn thức ăn đã qua chế biến kỹ và được nấu chín hoàn toàn.
• Luôn rửa tay sạch với xà phòng trước và sau khi đi vệ sinh
• Hạn chế thả rông lợn
• Nếu nuôi lợn thì phải tuân thủ những quy trình xử lý phân, hay ngăn cách địa điểm nuôi với môi trường sống.
• Tẩy giun sán định kỳ

Sán dây lợn là một trong những mầm bệnh nguy hiểm đối với con người, đặc biệt là bệnh kén sán não là bệnh lý nhiễm sán dây lợn vào hệ thần kinh trung ương không những gây ra những triệu chứng hệ thần kinh mà còn ảnh hưởng đến hàng loạt những hệ cơ quan khác trong cơ thể. Vì vậy, cần thực hiện những biện pháp phòng chống để giảm nguy cơ mắc bệnh đến mức tối đa.