Các giá trị bình thường, bất thường của chỉ số EF trong siêu âm tim

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh, Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Chỉ số EF là một thông số điển hình thường xuất hiện trong những kết quả của kỹ thuật siêu âm tim. Đây là một chỉ số có ý nghĩa vô cùng quan trọng, góp phần đánh giá về chức năng bơm máu của tim. Dựa trên kết quả của chỉ số này, các bác sĩ có thể đưa ra những chẩn đoán chính xác về những bệnh lý tim mạch mà người bệnh đang mắc phải.

EF là từ viết tắt của Ejection Fraction, mang ý nghĩa là phân suất tống máu, là chỉ số sử dụng để đánh giá về khả năng bơm máu của tim, tương ứng với 2 buồng tim chính là thất phải và thất trái, do đó trong y khoa thì chỉ số này được chia thành 2 phân suất tống máu đó là:

• Phân suất tống máu thất phải (RVEF), tượng trưng cho tỷ lệ của lượng máu bơm ra khỏi tâm thất phải và di chuyển đến động mạch phổi trong từng lần tim thực hiện co bóp.
• Phân suất tống máu thất trái (LVEF), chính là tỷ lệ của lượng máu được bơm ra khỏi vùng tâm thất trái và di chuyển đến động mạch dưới và động mạch chủ trên trong mỗi một lần tim thực hiện co bóp.

Nhưng hiện nay, trong chẩn đoán và điều trị, đa số các trường hợp người ta thường nhắc đến chỉ số phân suất tống máu của thất trái. Và siêu âm tim chính là một kỹ thuật quan trọng không thể thiếu giúp các bác sĩ có thể đo chính xác phân suất tống máu của người bệnh.

Ngoài ra, những kỹ thuật khác như chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp X-quang, chụp cắt lớp CT, hay quét đồng vị phóng xạ, cũng thường được áp dụng để xác định về phân suất tống máu trong tim của bệnh nhân.

Chức năng chính của tim là bơm máu để nuôi dưỡng toàn bộ cơ thể của chúng ta. Và tim sẽ bơm máu theo từng chu kỳ được lập trình, với lưu lượng máu được bơm phải đủ lớn để đảm bảo cho cơ thể có thể hoạt động bình thường. Nhưng nếu như vì một lý do nào đó khiến cho sức bơm máu của tim có dấu hiệu thay đổi, thì chứng tỏ rằng chức năng của những hệ cơ quan của cơ thể cũng đang bị ảnh hưởng, những yếu tố này đều sẽ được đánh giá dựa trên ý nghĩa của chỉ số EF trong siêu âm tim.

Chỉ số EF đóng vai trò quan trọng trong việc phản ánh chính xác về tình trạng rối loạn các chức năng của tâm thu trong cơ thể của người bệnh bị mắc phải các bệnh lý về tim mạch.

Thông thường, ở những người khỏe mạnh thì chỉ số EF thường dao động trong khoảng từ 50-70%, đây được đánh giá là một giá trị lý tưởng dành cho sức bơm máu của tim, khi đó tim sẽ cung cấp một lượng máu nhất định, vừa đủ cho toàn bộ nhu cầu cần thiết của cơ thể.

Nếu như kết quả của quá trình siêu âm tim cho thấy phân suất tống máu của người bệnh bị thay đổi thì các bác sĩ sẽ nhanh chóng tìm kiếm nguyên nhân và đưa ra các nhận định chính xác về tình trạng sức khỏe tim mạch của người bệnh.

Khi kết quả cho thấy rằng phân suất tống máu của người bệnh đang nằm trên 75% thì chứng tỏ bệnh nhân đang mắc phải các bệnh lý như chứng cơ tim phì đại, khiến cho quá trình bơm máu của tim tăng đột biến. Hội chứng này là đặc trưng cho sự phát triển không được bình thường của những sợi cơ tim, từ đó khiến cho thành tim dày lên, đặc biệt là ở vùng tâm thất phải và tâm thất trái. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể tích của buồng tim, khiến diện tích bị suy giảm đáng kể, và kéo theo đó chính là tỷ lệ máu được bơm ra khỏi tim tăng cao trong khi lượng máu được bơm lại tương đối ít.

Còn nếu như kết quả cho thấy phân suất tống máu của người bệnh đang giảm, dưới 50% thì đây chính là dấu hiệu cho thấy chức năng bơm máu từ tim mạch đang bị suy giảm, và tim của bệnh nhân hiện không còn khả năng để bơm máu đầy đủ cho toàn bộ nhu cầu cần thiết của cơ thể. Đây chính là một trong những dấu hiệu điển hình của những bệnh nhân bị mắc bệnh suy tim.

Chỉ số phân suất tống máu EF thấp là cảnh báo của tình trạng suy tim, khi đó bệnh nhân sẽ gặp phải các triệu chứng điển hình như:

• Sưng, phù tại bàn chân và cẳng chân: đây là dấu hiệu chứng tỏ bị ứ dịch tại ngoại biên vì tim của bệnh nhân không đủ công suất để đưa máu trở về từ các vòng đại tuần hoàn.
• Thường xuyên khó thở khi thực hiện các công việc lao động nhẹ nhàng, hoặc làm việc nhà. Nếu như bệnh suy tim bị tiến triển nặng hơn thì bệnh nhân có thể sẽ cảm thấy bị khó thở ngay cả khi đang nghỉ ngơi.
• Mệt mỏi: đây là một trong những dấu hiệu sớm nhất của bệnh lý suy tim và cũng phổ biến nhất.
• Nhịp tim nhanh bất thường: xảy ra khi tim bắt đầu tăng co bóp nhằm bù lại lượng máu đã bị thiếu.

Nếu như phân suất tống máu bị suy giảm thì tùy theo từng mức độ khác nhau, các bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra các lời khuyên phù hợp nhằm cải thiện được chỉ số EF:

• Hạn chế muối: để cải thiện tình trạng suy giảm chức năng làm việc của tim, bệnh nhân nên hạn chế lượng muối đi vào cơ thể, để ngăn không cho dịch đi vào cùng muối, tránh gây ứ đọng dịch tại hệ tuần hoàn và từ đó có thể giảm được những gánh nặng cho tim.
• Hạn chế lượng dịch đi vào cơ thể.
• Thường xuyên tập thể dục: góp phần tăng cường sức khỏe cho tim mạch và cải thiện được chỉ số EF vô cùng hiệu quả.

Có thể nói, chỉ số EF mang đến ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc tiên lượng và đánh giá hiệu quả điều trị của căn bệnh suy tim. Do đó, nếu như cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng liên quan nào, bạn nên đến ngay các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.