Các nguyên nhân khiến mắt khô rát

Mắt khô rát là một tình trạng phổ biến xảy ra khi nước mắt của bạn không thể cung cấp đủ chất bôi trơn cho mắt. Vậy các nguyên nhân khiến mắt khô rát là gì ? Hãy cùng đọc thêm bài viết dưới đây để biết thêm về nguyên nhân mắt khô rát.

Khô mắt là hiện tượng rối loạn của màng phim nước mắt vốn được cấu tạo bởi 3 lớp: lớp mỡ, lớp nước và lớp nhầy. Mỗi lớp sẽ có vai trò đảm nhiệm một chức năng trong việc bảo vệ và nuôi dưỡng bề mặt nhãn cầu.

Lớp mỡ mắt giúp hạn chế sự bốc hơi nước mắt. Lớp nước cung cấp oxy cho biểu mô giác mạc, có tính sát trùng nhẹ và giúp rửa trôi bụi bẩn cho giác mạc trơn nhẵn. Trong khi, lớp nhầy sẽ có chức năng dàn phẳng nước mắt trên bề mặt giác mạc. Tuy nhiên, khi bị mất cân bằng thì khả năng bảo vệ mắt sẽ suy giảm, dẫn đến tình trạng nước mắt bay hơi nhanh, từ đó không còn đủ để bôi trơn, bảo vệ bề mặt nhãn cầu và nuôi dưỡng giác mạc, dẫn đến cảm giác khó chịu cho đôi mắt.

Nếu bạn bị khô mắt, mắt có thể bị cay hoặc bỏng. Bạn có thể bị khô mắt trong một số trường hợp nhất định như trên máy bay, trong phòng máy lạnh, khi đi xe đạp hoặc sau khi nhìn vào màn hình máy tính vài giờ liên tiếp.

Hình thái phổ biến của hội chứng khô mắt chính là số lượng không đủ của lớp nước của phim nước mắt. Trong trường hợp này sẽ được gọi là viêm giác mạc thể câm (Keratoconjunctivitis Sicca) và được xếp vào hội chứng khô mắt. Những người khô mắt có thể có các triệu chứng bao gồm: Cảm giác khô rát, cộm như có cát trong mắt, đỏ hoặc nóng ở mắt. Một số người lại có cảm giác hay chảy nước mắt và giảm thị lực. Khi khô mắt nặng lên sẽ dẫn đến tổn thương bề mặt nhãn cầu và suy giảm thị lực.

Mắt khô rát có thể do các nguyên nhân sau:

2.1. Tuổi

Mắt khô rát là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên. Các protein tham gia cấu tạo nên màng nước mắt suy giảm khi chúng ta già đi và lượng nước mắt được tiết ra ngày càng ít và phần lớn, người từ 65 tuổi trở lên sẽ có vài triệu chứng của khô mắt.

2.2. Giới tính

Nữ giới sẽ dễ bị khô mắt hơn do thay đổi hormone sau khi mang thai, sử dụng thuốc tránh thai, và thời kỳ mãn kinh.

2.3. Do thuốc

Người sử dụng những loại thuốc toàn thân, bao gồm isotretinoin, thuốc kháng histamine, thuốc an thần, thuốc lợi tiểu, thuốc hạ huyết áp, thuốc ngừa thai uống, các thuốc kháng cholinergic (gồm có thuốc kháng histamin và thuốc điều trị bệnh đường tiêu hóa). Thuốc chống viêm không steroid (NSAID), thuốc giảm đau có thể làm giảm số lượng nước mắt tiết ra. Đặc biệt là vấn đề sử dụng thuốc nhỏ mắt không có chỉ định của bác sĩ nhãn khoa.

2.4. Do các bệnh lý toàn thân hoặc tại mắt

Người bị viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường và tổn thương tuyến giáp có khả năng có hội chứng khô mắt. Viêm nhiễm của mi mắt, bề mặt nhãn cầu hoặc bất thường của mi mắt (lật mi, hở mi) cúng là nguyên nhân gây ra khô mắt

2.5. Điều kiện môi trường sống và lao động

Việc tiếp xúc với khói thuốc lá, nhiều gió hoặc thời tiết hanh khô sẽ làm bốc hơi của nước mắt nhanh chóng. Khi làm việc với máy tính trong khoảng thời gian dài hoặc làm việc quá tập trung không chớp mắt thường xuyên được cũng góp phần gây khô mắt.

2.6. Các yếu tố thuận lợi khác

• Thiếu lớp mỡ trên bề mặt phim nước mắt dẫn đến tăng tốc độ bốc hơi và thiếu lượng nước mắt trên bề mặt
• Thời gian sử dụng mắt kéo dài (chẳng hạn như đọc sách, làm việc trên máy tính, lái xe, xem tivi)
• Mất nước
• Các phẫu thuật trên bề mắt kết mạc, giác mạc gồm có phẫu thuật Lasik, phẫu thuật phaco ... có thể là nguyên nhân làm khô mắt tiến triển.

3.1. Điều trị

Khô mắt là một hội chứng mạn tính và đã là mạn tính thì gần như khó có thể điều trị khỏi hoàn toàn. Nhiệm vụ của bác sĩ nhãn khoa là giữ gìn cho đôi mắt của bạn khỏe mạnh, dễ chịu hơn và duy trì thị lực tốt nhất. Các phương pháp để điều trị khô mắt bao gồm: bổ sung nước mắt nhân tạo, duy trì phim nước mắt trên bề mặt nhãn cầu, làm tăng tiết nước mắt, chữa trị viêm của mi mắt và bề mặt nhãn cầu.

• Bổ sung nước mắt nhân tạo: Các trường hợp bị khô mắt nhẹ có thể điều trị bằng cách tra nước mắt nhân tạo và có thể sử dụng thường xuyên được. Tốt nhất, bạn nên sử dụng các loại nước mắt nhân tạo không có chất bảo quản vì chất bảo quản sẽ gây độc cho mắt khi sử dụng kéo dài. Tuy nhiên những trường hợp khô mắt vừa và nặng thì việc sử dụng nước mắt nhân tạo thay thế là không đủ, và cần có các phương pháp khác bổ sung.
• Duy trì phim nước mắt: Một phương pháp giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu của khô mắt là giữ nước mắt tự nhiên ở lâu trong mắt. Vấn đề này có thể thực hiện bằng phương pháp ngăn không cho nước mắt chảy qua đường lệ như: Nút các điểm lệ bằng nút Silicon; Phẫu thuật đóng điểm lệ vĩnh viễn.
• Làm tăng tiết nước mắt: Có thể dùng các thuốc tra mắt để tăng tiết nước mắt do bác sĩ nhãn khoa kê đơn. Tốt hơn nữa là sử dụng Omega – 3 tự nhiên.
• Điều trị viêm của mi mắt và bề mặt nhãn cầu: Cần dùng các thuốc nước hoặc mỡ để tra mắt theo đơn của bác sĩ nhãn khoa. Các phương pháp như chườm ấm, massage mí mắt và rửa sạch mi mắt sẽ giúp làm giảm viêm nhiễm quanh mắt.
• Tập cho mình có thói quen chớp mắt chậm và đều (khoảng 12-18 lần/phút) giúp nước mắt dàn đều, làm ẩm giác mạc.
• Hạn chế để mắt tiếp xúc trực tiếp với môi trường khói bụi và ánh sáng. Nên đeo kính khi ra ngoài để bảo vệ mắt của bạn khỏi tác nhân gây hại từ môi trường. Cần tránh để gió như máy sấy, quạt, máy lạnh thổi trực tiếp vào mắt. Thường xuyên phải nhỏ nước mắt nhân tạo để tránh khô mắt.
• Không thức khuya, ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày để giúp mắt có thời gian nghỉ ngơi tốt nhất.
• Không hút thuốc hoặc không để cho khói thuốc dính trực tiếp vào mắt

Có một chế độ dinh dưỡng hợp lý, chẳng hạn như thường xuyên bổ sung thức ăn chứa Omega-3 (có nhiều trong cá) và Beta-Carotene (trong các loại rau củ màu vàng, đỏ), tăng cường chất chống oxy hóa giúp tăng sức khỏe đôi mắt của bạn.

Ngoài ra, đối với bệnh nhân bị khô mắt do bốc hơi thường cải thiện nhờ điều trị viêm bờ mi đồng thời và trứng cá đỏ kèm theo bằng các phương pháp:

• Đối với rối loạn chức năng tuyến meibomius: chườm ấm hoặc uống doxycycline 50 - 100 mg một hoặc hai lần mỗi ngày (chống chỉ định ở bệnh nhân đang mang thai)
• Đối với bệnh viêm bờ mi tăng tiết bã nhờn: đánh bờ mi hoặc bôi mỡ kháng sinh tại mi mắt xen kẽ (chẳng hạn như bacitracin trước khi đi ngủ)

Cyclosporin tra giúp làm giảm chứng viêm kết hợp với khô mắt. Điều trị giúp cải thiện đáng kể nhưng sẽ còn tùy thuộc vào một phần của bệnh nhân. Dạng thuốc tra này kích thích và cần phải vài tháng mới đem lại hiệu quả.

3.2. Phòng ngừa bệnh mắt khô rát

Mặc dù, bệnh khô mắt không gây ra hậu quả nghiêm trọng như mất thị lực nhưng nếu xảy ra bệnh cũng ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày, về lâu dài sẽ khiến trầm trọng thêm các vấn đề về mắt. Do đó, để phòng ngừa mắt khô rát, bạn nên lưu ý những vấn đề sau:

• Nếu mắt bị khô rát do các yếu tố môi trường, hãy tránh tiếp xúc với khói thuốc lá và bảo vệ mắt bằng kính mắt khi hoạt động bên ngoài lúc trời gió.
• Sử dụng thêm máy tạo độ ẩm trong nhà có thể tạo độ ẩm trong không khí, giúp giảm khô mắt.
• Hạn chế đeo kính áp tròng.
• Hãy nhớ nháy mắt thường xuyên khi đọc sách hoặc khi sử dụng máy tính trong thời gian dài.
• Kiên trì chế độ dinh dưỡng hợp lý bao gồm các dưỡng chất cần thiết cho mắt như Vitamin A, Omega-3, kẽm, lutin... giúp duy trì chức năng giác mạc.
• Đảm bảo giấc ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi ngày để mắt kịp hồi phục và duy trì độ ẩm ở màng mắt, thư giãn cơ mắt.
• Hãy uống nhiều nước mỗi ngày ( tiêu chuẩn là 2 lít/ngày ).

Khám mắt định kỳ cũng là cách ngăn ngừa bệnh và bảo vệ đôi mắt của bạn trước các tác nhân từ môi trường, lối sống... Thông qua thăm khám, bạn sẽ hiểu hơn về sức khỏe đôi mắt, từ đó có các biện pháp khắc phục kịp thời và duy trì tầm nhìn luôn sáng rõ.