Chẩn đoán khối u diệp thể vú bằng phương pháp nào?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Phương Nga - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Bác sĩ đã có gần 20 năm kinh nghiệm trong chuyên ngành chẩn đoán hình ảnh.

U diệp thể là loại u khá hiếm ở vú, có hình dạng tế bào giống như một chiếc lá, thường bắt đầu bên ngoài các ống dẫn sữa và thùy (tuyến sản xuất sữa) rồi phát triển trong các mô liên kết (mô đệm) trong tuyến vú.

Ước tính, u diệp thể chỉ chiếm dưới 1% trong các loại u bướu ở tuyến vú. Trong đó có 90% những khối u diệp thể ở tuyến vú không phải là khối u ác tính, còn lại 10% có khả năng phát triển thành ung thư vú. Tuy nhiên dù là loại nào thì u diệp thể ở vú cũng có xu hướng phát triển rất nhanh và đều cần điều trị.

Hiện nguyên nhân hình thành những khối u diệp thể ở vú vẫn chưa được kết luận rõ ràng, chỉ biết u diệp thể ở vú có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi khác nhau, tuy nhiên phổ biến nhất là ở những phụ nữ trên 40 tuổi và chưa mãn kinh. Ngoài ra, có các yếu tố có thể gia tăng nguy cơ mắc bệnh như: người đang cho con bú, người đang bị tổn thương vật lý tại vùng ngực.

Khi có khối u diệp thể vú, bệnh nhân có thể tự nhận thấy, sờ thấy khi kiểm tra tại nhà hoặc khi đến khám với bác sĩ. Nhìn chung, thông qua các công cụ chẩn đoán như chụp xét nghiệm bằng hình ảnh, khối u diệp thể có thể hiện lên rõ ràng với các đặc điểm:

• Kích thước khối u trung bình từ 4-7cm, khối nhỏ nhất chỉ 1cm nhưng lớn nhất có thể tới 40cm, thường xuất hiện ở góc phần tư phía trên của bầu vú.
• U diệp thể vú có tốc độ phát triển nhanh chóng, gia tăng 2-3cm trong vài vài tháng.
• Khi sờ u diệp thể sẽ thấy chắc, rõ, di động tốt dù u to, nhiều thùy và không đau, da trên u thường nhẵn, căng bóng và mỏng.
• Hiếm khi có trường hợp xâm lấn thành ngực, co rút núm vú, vết loét da và hiếm khi xuất hiện u ở cả 2 bên.

Chẩn đoán khối u diệp thể vú không phải là điều dễ dàng bởi chúng thường có biểu hiện tương tự như bệnh u xơ vú - một tình trạng lành tính thường gặp ở vú. Tuy nhiên u xơ hóa lại thường gặp ở phụ nữ trẻ (khoảng 30 tuổi), trong khi u diệp thể vú thường gặp ở người trên 40 tuổi và có xu hướng phát triển rất nhanh.

3.1. Phân biệt u diệp thể lành tính và ác tính

* Thông thường, các khối u diệp thể lành tính (chiếm hơn 50%) sẽ có các đặc điểm:

• Các bờ của khối u xác định rõ ràng.
• Các tế bào không có xu hướng sinh sôi quá nhanh chóng.
• Các tế bào mô liên kết trông giống như tế bào bình thường và không phát triển quá mức.

* Còn các khối u diệp thể ác tính ( khoảng 25%) sẽ có những đặc điểm sau:

• Khối u có các cạnh không xác định rõ.
• Các tế bào phân chia nhanh chóng, có hình dạng bất thường.
• Tế bào mô liên kết phát triển quá mức.

Khối u diệp thể vú có thể nằm giữa ranh giới lành tính và ác tính thì sẽ có đan xen đặc điểm của cả 2 loại trên.

3.2. Phương pháp chẩn đoán khối u diệp thể vú

Hiện nay, để chẩn đoán khối u diệp thể vú, người ta áp dụng các phương pháp chẩn đoán phổ biến như:

• Khám cận lâm sàng: sờ nắn đánh giá mức độ bất thường, kiểm tra hình dạng và kích thước của vú.
• Siêu âm vú: giúp quan sát tính chất và hình dạng của khối u.
• Chụp Mammography ( X quang tuyến vú): khối u diệp thể vú thường xuất hiện dưới dạng hình tròn lớn hoặc hình bầu dục có các bờ thùy múi rõ ràng. Có thể kết hợp chụp Mammography với các xét nghiệm khác để xác định chính xác kết quả chẩn đoán.
• Chụp MRI tuyến vú: giúp quan sát rõ nét hơn hình ảnh của khối u và lên lộ trình phẫu thuật.
• Sinh thiết tuyến vú gồm 2 loại: Sinh thiết lõi - lấy mẫu khối u và hút loại bỏ toàn bộ khối u sau khi đã xác định bằng Kim hút chân không và làm xét nghiện tế bào u.

Cách để nhận biết tính chất của khối u chính xác nhất là thực hiện sinh thiết. Một số bác sĩ cho rằng nên áp dụng sinh thiết để cắt bỏ luôn nếu có dấu hiệu nghi ngờ khối u diệp thể. Việc kiểm tra đánh giá toàn bộ khối u cũng sẽ giúp chẩn đoán chính xác hơn ( dùng kim sinh thiết lõi lấy số lượng ít mô để xét nghiệm). Sau khi đã xác định đó chính là khối u diệp thể vú, bác sĩ sẽ kiểm tra đó là u lành tính, u ác tính hay ranh giới giữa lành và ác tính để từ đó có phương án điều trị phù hợp nhất.