Dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu

Nhiệm vụ chính của 2 quả thận trong cơ thể là lọc máu lấy nước và đào thải các sản phẩm của chuyển hóa ra ngoài qua nước tiểu. Một số dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu thường bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý thay thế. Vì vậy, mọi người cần biết và phát hiện sớm những dấu hiệu suy thận để giúp làm chậm tiến triển của bệnh đến giai đoạn cuối.

Một trong những những dấu hiệu suy thận ban đầu là xuất hiện tình trạng sưng tấy ở mắt cá chân, bàn chân hoặc cẳng chân. Người bệnh sẽ bắt đầu tự nhận thấy phù nề tại những vị trí này, có vết lõm vào khi dùng lực ấn và được gọi là phù mềm ấn lõm. Khi chức năng thận giảm, natri bị giữ lại gây sưng ở ống chân và mắt cá chân đầu tiên. Tóm lại, bất kỳ người nào nhận thấy phù mới khởi phát nên được đánh giá ngay về chức năng thận của mình khi đến gặp bác sĩ chuyên khoa thận.

Các dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu khác bao gồm:

• Phù xung quanh mắt: Biểu hiện sưng hoặc bọng mắt xung quanh mắt do tích tụ chất lỏng trong tế bào hoặc mô mềm. Đây là một trong những dấu hiệu sớm nhất của quá trình rối loạn chức năng thận. Tình trạng này còn đặc biệt nổi bật ở những người bệnh bị thất thoát một lượng đáng kể protein qua thận như trong hội chứng thận hư. Mất protein từ cơ thể làm giảm áp lực nội mạch và dẫn đến tích tụ chất lỏng ngoài mạch ở các vị trí khác nhau như xung quanh mắt.
• Suy nhược: Chán ăn sớm hầu như luôn là một triệu chứng phổ biến của suy thận giai đoạn đầu. Khi tình trạng rối loạn chức năng thận tiến triển, triệu chứng này ngày càng trở nên nổi bật hơn. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi hoặc kiệt sức hơn những ngày trước đây và sẽ không thể thực hiện các hoạt động gắng sức, do đó cần phải nghỉ ngơi thường xuyên hơn. Điều này phần lớn là do sự tích tụ độc tố và tạp chất trong máu, dẫn đến chức năng thận kém. Vì là một triệu chứng không đặc hiệu, dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu thường bị bỏ qua và không tìm hiểu kỹ lưỡng.
• Giảm cảm giác thèm ăn: Do sự tích tụ của các chất độc như urê, creatinin và các axit amin khác, sự thèm ăn của một cá nhân sẽ bị kìm hãm. Ngoài ra, khi bệnh thận tiến triển, người bệnh còn bị thay đổi về vị giác, thường được bệnh nhân mô tả là miệng có vị như kim loại. Do đó, nếu một người có cảm giác no sớm mặc dù hầu như không ăn bất cứ thứ gì trong ngày, cần được cảnh báo sớm đánh giá chức năng thận.
• Buồn nôn và nôn vào buổi sáng sớm: Một trong những dấu hiệu suy thận sớm nhất là buồn nôn vào sáng sớm, thường được mô tả kinh điển là khi thức dậy đi vệ sinh và đánh răng. Biểu hiện này cũng góp phần khiến bệnh nhân kém ăn. Khi suy thận giai đoạn cuối, bệnh nhân có xu hướng nôn nhiều lần và chán ăn hoàn toàn.
• Thiếu máu: Mức độ huyết sắc tố bắt đầu giảm, người bệnh có thể trông xanh xao dù không có bất kỳ vị trí mất máu nào rõ ràng trên cơ thể. Đây là một trong những biến chứng phổ biến của bệnh thận, làm người bệnh luôn suy nhược và mệt mỏi. Nguyên nhân của thiếu máu là do nhiều yếu tố, trong đó có một số yếu tố bao gồm mức Erythropoietin thấp - vốn được tổng hợp ở thận, lượng sắt thấp, tích tụ độc tố gây ức chế tủy xương.
• Thay đổi lượng nước tiểu: Để phát hiện được dấu hiệu ngày, người bệnh phải biết cách theo dõi rất cẩn thận lượng nước tiểu của mình. Ví dụ, lượng nước tiểu có thể giảm hoặc người bệnh có thể cảm thấy cần phải đi tiểu thường xuyên hơn, đặc biệt là vào ban đêm . Đây có thể là một dấu hiệu cảnh báo chức năng lọc của thận bị hạn chế. Tuy nhiên, đôi khi đây cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới.
• Nước tiểu có bọt hoặc máu trong nước tiểu: Hình ảnh sủi bọt quá mức trong nước tiểu cho thấy sự hiện diện của protein trong nước tiểu. Khi cơ chế lọc của thận đã hoặc đang bị tổn thương, protein, tế bào máu bắt đầu thất thoát ra ngoài theo đường nước tiểu. Ngoài việc báo hiệu bệnh thận, máu trong nước tiểu có thể chỉ ra khối u, sỏi thận hoặc bất kỳ loại nhiễm trùng nào. Ngoài ra, mủ kết hợp với nước tiểu kèm theo sốt hoặc ớn lạnh còn có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu nghiêm trọng. Vì vậy, những thay đổi về màu sắc, độ đặc hoặc tính chất của nước tiểu nên được ghi nhận và thông báo càng sớm càng tốt cho bác sĩ chuyên khoa thận.

• Da khô và ngứa: Da khô và ngứa có thể là dấu hiệu của bệnh thận mạn. Khi chức năng thận suy giảm, các chất độc có xu hướng tích tụ trong cơ thể dẫn đến da bị ngứa, khô và có mùi hôi.
• Đau lưng hoặc đau bụng dưới: Đau lưng, bên hông hoặc dưới xương sườn có thể là triệu chứng ban đầu của tổn thương cấu trúc tại thận như sỏi thận hoặc viêm bể thận. Tương tự, đau bụng dưới có thể liên quan đến nhiễm trùng bàng quang hoặc sỏi niệu quản. Các triệu chứng như vậy không nên bị bỏ qua và cần được khảo sát thêm bằng một công cụ hình ảnh thường quy như X-quang hoặc siêu âm bụng.
• Huyết áp cao: Một trong những dấu hiệu của bệnh thận có thể là huyết áp cao. Bất kỳ người nào được chẩn đoán tăng huyết áp đều phải được kiểm tra chi tiết chức năng thận và chụp ảnh thận để loại trừ căn nguyên tăng huyết áp thứ phát do thận. Khi chức năng thận suy giảm, natri và nước bị giữ lại dẫn đến huyết áp cao. Các triệu chứng của tăng huyết áp bao gồm đau đầu, đau bụng, mờ mắt - cũng có thể là các triệu chứng ban đầu của bệnh thận.

Như vậy, nhận biết các dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu và can thiệp kịp thời có thể giúp phát hiện sớm và điều trị rối loạn chức năng thận hoặc suy thận có thể dẫn đến chạy thận, ghép thận hoặc thậm chí tử vong.

Để thận được khỏe mạnh, hoạt động chức năng tốt, bạn nên:

• Uống nhiều nước: Đây là cách phổ biến và đơn giản nhất để giữ cho thận luôn khỏe mạnh. Uống nhiều nước, đặc biệt là nước ấm giúp thận loại bỏ natri, urê và chất độc ra khỏi cơ thể tốt hơn.
• Chế độ ăn ít natri: Kiểm soát chặt chẽ lượng natri hoặc muối ăn vào. Điều này có nghĩa là mọi người cũng cần phải cắt bỏ thực phẩm đóng gói hay đi ăn bên ngoài. Ngoài ra, cần hạn chế thêm muối vào thức ăn. Chế độ ăn ít muối có vai trò làm giảm tải trọng cho thận và ngăn ngừa sự phát triển của tăng huyết áp và cũng làm chậm sự tiến triển của bệnh thận.
• Duy trì trọng lượng cơ thể phù hợp: Ăn uống lành mạnh và giữ cân nặng trong tầm kiểm soát. Kiểm tra mức cholesterol trong cơ thể thường xuyên để ngăn ngừa sự lắng đọng trong các động mạch thận. Ngoài ra, loại bỏ chất béo bão hòa trong thực phẩm chiên nhiều chất béo khỏi chế độ ăn uống và nhấn mạnh vào việc ăn trái cây, rau quả hàng ngày. Tải trọng lên thận sẽ tăng lên khi trọng lượng của một cá nhân tăng lên. Cố gắng đạt được chỉ số BMI từ 24 trở xuống và duy trì cân nặng lý tưởng phù hợp với từng cá nhân.
• Kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên và giữ ở mức tối ưu: Bệnh thận do đái tháo đường rất phổ biến và có thể được ngăn ngừa nếu phát hiện sớm. Do đó, mọi người nên kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên, tránh các sản phẩm ăn ngọt và gặp bác sĩ nếu mức đường huyết (lúc đói hoặc sau ăn) hoặc HBA1C tăng lên. Nhất là luôn giữ mức HBA1C dưới 6.0.
• Theo dõi huyết áp thường xuyên và giữ trong tầm kiểm soát: Trong trường hợp bị tăng huyết áp, hãy dùng thuốc hạ huyết áp theo lời khuyên của bác sĩ, duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện những thay đổi cần thiết trong chế độ ăn uống. Mức huyết áp bình thường là <120/80. Huyết áp cao cũng có thể gây rối loạn thận bên cạnh nguy cơ dẫn đến đột quỵ hoặc đau tim.
• Kiểm tra chức năng thận và phân tích nước tiểu được thực hiện thường xuyên như một phần của các xét nghiệm sức khỏe hàng năm: Nhất là người bị tiểu đường, cao huyết áp, béo phì hoặc nếu trên 60 tuổi, hãy kiểm tra chức năng thận, chụp ảnh thận, và phân tích nước tiểu được thực hiện thường xuyên. Trong trường hợp phát hiện protein trong nước tiểu dù là nhỏ nhất, hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa thận của bạn, đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường.

• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng có thể điều chỉnh được liên quan đến sự tiến triển của bệnh thận. Hơn nữa, thuốc lá cũng là một yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường, cao huyết áp và các bệnh tim mạch do xơ vữa. Vì vậy, nên ngừng hút thuốc ngay lập tức, điều này không chỉ tốt cho thận mà còn cho sức khỏe tổng thể.
• Duy trì một lối sống lành mạnh năng động bằng cách tập thể dục vừa phải khoảng 45 phút mỗi ngày như chạy bộ, đạp xe, bơi lội, chơi thể thao ít nhất 5 trong 7 ngày trong tuần. Thay đổi lối sống ít vận động, đi lại trong văn phòng hoặc đi dạo sau bữa trưa.
• Cân bằng lối sống một cách hợp lý bằng cách ngủ một giấc vào ban đêm ít nhất 8 giờ một ngày. Một giấc ngủ ngon là điều cần thiết để duy trì sức khỏe.

Tóm lại, nguy cơ phát triển bệnh thận mãn tính sẽ tăng lên nếu một người bị huyết áp cao, tiểu đường, tiền sử gia đình bị suy thận hoặc đã qua 60 tuổi. Vì vậy, nếu có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào trong số này, đặc biệt nếu phát hiện được dấu hiệu suy thận giai đoạn đầu nêu trên, cần thăm khám sớm để đánh giá, ngăn ngừa tổn thương thêm.