Điều cần biết khi sử dụng thuốc điều trị hen phế quản

Bệnh hen suyễn là căn bệnh không thể điều trị dứt điểm nhưng thuốc điều trị hen phế quản có thể kiểm soát tốt được triệu chứng. Để tránh biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra bệnh nhân cần tái khám định kỳ để theo dõi sát sao sự tiến triển của bệnh.

Bệnh hen suyễn là căn bệnh không thể điều trị triệt để, theo đó bệnh còn để lại nhiều phiền toái và ảnh hưởng đến chất lượng sức khỏe người bệnh.

Theo đó, việc ngăn ngừa tái phát và kiểm soát triệu chứng trong dài hạn là những yếu tố quyết định trong việc chặn đứng cơn hen trước khi căn bệnh bắt đầu. Theo đó, các phương pháp điều trị thường bao gồm nhận biết các nguyên nhân khởi phát bệnh, tiến hành các bước phòng tránh và theo dõi hơi thở để đảm bảo thuốc hen suyễn mà người bệnh dùng hàng ngày đang kiểm soát được các triệu chứng. Trong trường hợp cơn hen bùng phát, người bệnh có thể cần sử dụng thuốc hít tác dụng nhanh, chẳng hạn như albuterol.

Thuốc điều trị hen suyễn có kiểm soát tốt được triệu chứng hay không phụ thuộc vào một số yếu tố như độ tuổi, triệu chứng, yếu tố kích phát hen và loại thuốc nào có tác dụng kiểm soát hen nhất.

Thuốc phòng ngừa kiểm soát hen dài hạn giảm viêm đường thở vốn gây triệu chứng. Thuốc hít định liều tác dụng nhanh (thuốc giãn phế quản) có tác dụng nhanh chóng mở rộng đường thở bị sưng nề gây khó thở. Trong một số trường hợp, thuốc chống dị ứng cũng rất cần thiết.

2.1 Thuốc kiểm soát hen dài hạn

Đây là những loại thuốc điều trị nền tảng cho hen suyễn, thường được uống hàng ngày. Những loại thuốc này kiểm soát hen suyễn hàng ngày và giảm nguy cơ cơn hen xuất hiện, bao gồm:

• Corticosteroid dạng hít. Các loại thuốc chống viêm này bao gồm flnomasone (Flonase, Flovent HFA), budesonide (Pulmicort Flexhaler, Rhinocort), flunisolide (Aerospan HFA), ciclesonide (Alvesco, Omnaris, Zetonna), beclometasas furoate (Arnuity Ellipta). Người bệnh thường cần sử dụng các loại thuốc này trong nhiều ngày đến nhiều tuần trước khi thuốc có tác dụng tối đa. Không giống corticosteroid, những thuốc này có tác dụng phụ tương đối thấp và thường an toàn khi sử dụng lâu dài.
• Thuốc ức chế Leukotriene. Những loại thuốc uống này - bao gồm montelukast (Singulair), zafirlukast (Accolate) và zileuton (Zyflo) - giúp giảm triệu chứng hen suyễn đến 24 giờ.

Trong những trường hợp hiếm hoi, những loại thuốc này có liên quan đến các phản ứng tâm lý, như kích động, nóng nảy, ảo giác, trầm cảm và suy nghĩ tự tử. Người bệnh cần khám bác sĩ ngay khi có bất kỳ phản ứng bất thường nào.

• Các chất chủ vận beta tác dụng dài. Những loại thuốc hít này, bao gồm salmeterol (Serevent) và formoterol (Foradil, Perforomist), giúp mở rộng đường thở.

Một số nghiên cứu cho thấy rằng chúng có thể làm tăng nguy cơ lên cơn hen nặng, vì vậy chỉ dùng chúng kết hợp với một loại thuốc corticosteroid dạng hít. Và bởi vì những loại thuốc này có thể che giấu sự suy giảm hen suyễn, thuốc này không được sử dụng cho một cơn hen cấp tính

• Thuốc hít kết hợp. Những loại thuốc này - như flnomasone-salmeterol (Advair Diskus), budesonide-formoterol (Symbicort) và formoterol-mometasone (Dulera) - có chứa chất chủ vận beta tác dụng dài cùng với một corticosteroid. Vì những thuốc hít kết hợp này có chứa chất chủ vận beta tác dụng kéo dài, chúng có thể làm tăng nguy cơ người bệnh bị lên cơn hen nặng.
• Theophylline. Theophylline (Theo-24, Elixophyllin, và những loại khác) là thuốc uống hàng ngày giúp mở đường thở (thuốc giãn phế quản) bằng cách làm giãn các cơ xung quanh đường thở. Loại thuốc này hiện không được sử dụng thường xuyên bằng những năm qua.

2.2 Thuốc cắt cơn nhanh

Đây là các loại thuốc được sử dụng khi cần để giảm các triệu chứng nhanh chóng trong thời gian ngắn trong cơn hen – hay trước khi tập thể dục tuỳ khuyến cáo của bác sĩ. Các loại thuốc tác dụng nhanh bao gồm:

• Các chất chủ vận beta tác dụng ngắn. Những thuốc giãn phế quản dạng hít tác động trong vòng vài phút để nhanh chóng làm giảm các triệu chứng trong cơn hen. Chúng bao gồm albuterol (ProAir HFA, Ventolin HFA, những loại khác) và levalbuterol (Xopenex).

Các chất chủ vận beta tác dụng ngắn được dùng bằng cách sử dụng ống hít cầm tay hoặc máy phun sương - chuyển đổi thuốc trị hen suyễn thành màn sương mịn - để người bệnh hít vào qua mặt nạ hoặc ống ngậm.

• Ipratropium (Atrovent). Cũng giống các loại thuốc giãn phế quản khác, Ipratropium có tác dụng nhanh để làm giãn đường thở ngay lập tức, giúp người bệnh dễ thở hơn. Ipratropium chủ yếu được kê cho khí phế thũng và viêm phế quản mãn tính, nhưng đôi khi nó được sử dụng để điều trị các cơn hen suyễn.
• Corticosteroid đường uống và tiêm tĩnh mạch. Những loại thuốc này - bao gồm prednisone và methylprednisolone - làm giảm viêm đường thở do hen suyễn nặng. Chúng có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng khi sử dụng lâu dài, vì vậy các loại thuốc này chỉ được sử dụng trên cơ sở ngắn hạn để điều trị các triệu chứng hen suyễn nghiêm trọng.

Nếu cơn hen bùng phát, thuốc hít tác dụng nhanh có thể làm giảm các triệu chứng của người bệnh ngay lập tức. Nhưng nếu thuốc kiểm soát dài hạn của người bệnh hoạt động tốt, người bệnh không nên sử dụng thuốc hít giảm đau nhanh thường xuyên.

Người bệnh được khuyến cáo ghi lại số lượt sử dụng mỗi tuần. Nếu số lần cần sử dụng ống hít tác dụng nhanh thường xuyên hơn số lần bác sĩ khuyên dùng, hãy đi khám bác sĩ. Người bệnh có thể cần phải điều chỉnh thuốc kiểm soát hen dài hạn.

2.3 Thuốc chống dị ứng

Thuốc chống dị ứng được sử dụng trong trường hợp hen bị kích phát hoặc tiến triển nặng hơn do dị ứng, bao gồm:

• Tiêm dị nguyên (Liệu pháp miễn dịch). Các mũi tiêm kháng nguyên qua thời gian sẽ dần dần giảm bớt phản ứng của hệ miễn dịch với các dị nguyên cụ thể. Người bệnh thường được tiêm mỗi tuần 1 lần trong vài tháng, sau đó là mỗi tháng 1 lần trong khoảng 3-5 năm.
• Omalizumab (Xolair). Người bệnh bị dị ứng và hen suyễn nặng được tiêm thuốc này mỗi 2 đến 4 tuần. Loại thuốc này hoạt động bằng cách thay đổi hệ miễn dịch.

2.4 Chỉnh hình phế quản bằng nhiệt

Phương pháp điều trị này không được áp dụng rộng rãi, mà chỉ dành cho những trường hợp hen suyễn nặng mà điều trị với corticosteroid dạng hít hay các loại thuốc hen tác dụng dài không hiệu quả.

Thường thì chỉnh hình phế quản bằng nhiệt đốt nóng đường thở từ bên trong bằng điện cực, làm giảm các cơ trơn bên trong đường thở. Phương pháp này giảm nguy cơ co thắt đường thở, giúp người bệnh thở dễ dàng hơn và có thể giảm cơn hen.

Phương án điều trị nên linh hoạt và dựa trên sự thay đổi của các triệu chứng, được đánh giá thông qua mỗi lần thăm khám với bác sĩ, nhờ vậy, các bác sĩ có thể điều chỉnh phương pháp điều trị thích hợp.

Ví dụ, nếu tình trạng hen suyễn của một người bệnh đang được khống chế tốt, bác sĩ có thể giảm số lượng và liều lượng thuốc. Nếu hen suyễn không được kiểm soát hoặc có xu hướng nặng hơn, bác sĩ sẽ tăng thuốc và khuyến cáo thăm khám thường xuyên hơn.

Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ và tạo bảng kế hoạch, ghi rõ thời điểm nào nên sử dụng loại thuốc nào, khi nào tăng liều khi nào giảm liều thuốc dựa theo triệu chứng. Kế hoạch này cũng nên bao gồm danh sách các yếu tố kích phát hen và các bước cần làm để tránh các yếu tố nguy cơ này.

Có rất nhiều thứ trong môi trường xung quanh có thể gây cơn hen. Bằng cách kiểm soát các yếu tố này, người bệnh có thể giảm nguy cơ lên cơn hen. Các yếu tố thường gặp bao gồm:

• Lớp sừng trên da vật nuôi: Nếu bạn không thể sống thiếu thú cưng, tối thiểu không nên cho chúng vào phòng ngủ.
• Mặt bụi: Hãy giặt ga trải giường bằng nước nóng, hút bụi cho đồ nội thất, không sử dụng thảm nếu được. Bạn nên nhờ người khác hút bụi và dọn dẹp nhà cửa. Nhưng nếu bạn phải tự làm, hãy mang mặt nạ phòng bụi.
• Phấn hoa và nấm mốc ngoài trời: Luôn đóng cửa sổ. Không nên ra ngoài từ cuối buổi sáng đến chiều.
• Hút thuốc lá: Nếu bạn đang hút thuốc lá, hãy ngừng ngay, cũng như không để người khác hút thuốc trong nhà hay trong xe ô tô của bạn.
• Con gián: Sử dụng hộp kín để đựng thức ăn và rác. Xử lý côn trùng trong nhà, nhưng bạn nên lưu ý tránh ở trong nhà cho đến khi khói tan hết.
• Không khí lạnh: Giữ ấm cho mũi và miệng khi trời trở lạnh.
• Nấm mốc trong nhà: Sửa đường ống bị rò rỉ, và làm sạch bề mặt bị mốc bằng thuốc tẩy.

Bệnh hen suyễn là căn bệnh mãn tính hiện nay vẫn chưa có biện pháp điều trị triệt để, vì thế kiểm kiểm soát tốt cơn hen cũng như điều trị triệu chứng của bệnh rất quan trọng. Do đó người bệnh sử dụng thuốc điều trị hen phế quản cần tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ. Đối với người lành bệnh nếu thấy có những dấu hiệu bất thường hoặc gia đình có tiền sử mắc bệnh hen suyễn cần thăm khám sớm để kịp thời phát hiện bệnh.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã có gói tầm soát hen cho những bệnh nhân mắc bệnh hen phế quản. Gói tầm soát bệnh hen phế quản của Vinmec giúp:

• Tầm soát phát hiện bệnh sớm để kịp thời kiểm soát và điều trị bệnh
• Thực hiện khám lâm sàng, hỏi tiền sử bệnh, đo chức năng hô hấp, khám tai mũi họng và sàng lọc hen phế quản.

Khi đăng ký Gói tầm soát hen phế quản, khách hàng sẽ được:

• 01 lần khám có đặt hẹn trước với bác sĩ chuyên khoa Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng
• 01 lần thực hiện các xét nghiệm tầm soát
• Đo chức năng hô hấp
• Đo FeNo
• Nội soi tai mũi họng
• Xét nghiệm dị nguyên

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, được trang bị đầy đủ các phương tiện thiết bị hiện đại để chẩn đoán xác định bệnh và xếp giai đoạn trước điều trị một cách hiệu quả nhất. Đặc biệt khi đến với Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, bệnh nhân không cần phải chờ đợi lâu, thời gian khám nhanh gọn và được đội ngũ cán bộ y tế giàu kinh nghiệm hướng dẫn kỹ càng việc sử dụng các các thuốc, các loại bình phun- xịt được thiết kế đặc biệt, hướng dẫn thay đổi lối sống một cách tích cực giúp bệnh nhân có thể dễ dàng tuân thủ quản lý điều trị bệnh hen phế quản của mình.

Nguồn tham khảo: .mayoclinic.org, .webmd.com