Điều gì khiến bạn bị đau họng?

Đau họng là cảm giác đau, khô hoặc ngứa ở vùng hầu họng. Đau họng là một trong những triệu chứng thường gặp nhất và là nguyên nhân của hơn 13 triệu trường hợp đến khám mỗi năm.

Đa số những người bị đau họng đều có liên quan đến nguyên nhân nhiễm trùng hoặc các yếu tố ngoại cảnh như không khí khô. Mặc dù khiến người bệnh không thoải mái nhưng đau họng có thể tự khỏi mà không cần điều trị.

Đau họng được chia thành nhiều nhóm khác nhau, bao gồm:

• Viêm hầu họng, liên quan đến khu vực ngay dưới miệng
• Viêm lưỡi gà là tình trạng sưng đỏ lưỡi gà
• Viêm thanh quản, bao gồm cả hai dây thanh âm.

Triệu chứng của đau họng có thể thay đổi tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Khi bị đau họng, người bệnh sẽ có cảm giác ngứa, bỏng rát, khô, kích thích, đau. Những dấu hiệu này tiến triển nặng nề hơn khi người bệnh ăn uống và nói chuyện. Niêm mạc họng và khẩu cái cũng có thể sưng, phù nề và đỏ.

Thỉnh thoảng, các mảng mủ trắng sẽ hiện diện ở niêm mạc miệng và khẩu cái. Dấu hiệu này phổ biến khi bị viêm họng do vi khuẩn streptococcus.

Đi kèm với cảm giác đau họng, người bệnh còn phải trải qua các dấu hiệu như:

• Sung huyết niêm mạc mũi
• Chảy mũi nước
• Hắt xì hơi
• Ho
• Sốt
• Ớn lạnh
• Sưng hạch bạch huyết vùng cổ
• Khàn tiếng
• Đau nhức cơ toàn thân
• Đau đầu
• Khó nuốt
• Giảm ngon miệng.

Đa số các trường hợp bị đau họng không cần đến khám tại các cơ sở y tế, tuy nhiên người bệnh không nên chủ quan, đặc biệt khi có các đặc điểm sau:

• Triệu chứng đau họng nặng nề hơn
• Đau họng không giảm sau 3 ngày
• Sốt cao trên 39 độ trên 2 ngày
• Khó thở
• Tiền sử mắc các bệnh lý khác như hen phế quản, bệnh tim mạch, HIV, đái tháo đường hoặc đang mang thai. Những đối tượng này có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng do viêm họng.

Một số nguyên nhân phổ biến nhất gây đau họng bao gồm:

3.1. Cảm lạnh hoặc cúm

Hầu hết các trường hợp đau họng đều do virus gây ra, xuất hiện sau một đợt cảm lạnh hoặc nhiễm cúm. Thông thường, người bệnh sẽ có các triệu chứng khác như chảy mũi nước, hắt xì hơi, ho, sốt nhẹ và mệt mỏi.

Khá khó để phân biệt giữa cảm lạnh và nhiễm cúm, tuy nhiên người bị cúm có biểu hiện nặng nề hơn như sốt cao và đau cơ. Nếu đau họng do virus gây ra, kháng sinh không có tác dụng điều trị. Thay vào đó, súc họng bằng nước muối ấm và sử dụng các loại thuốc không kê đơn như viêm ngậm và bình xịt là những biện pháp có hiệu quả

3.2. Vi khuẩn streptococcus

Đau họng strep là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm do vi khuẩn gây ra. Các triệu chứng có thể bao gồm cảm giác đau vùng họng, sưng mủ trắng ở niêm mạc miệng và khẩu cái, sưng hạch bạch huyết vùng cổ và sốt cao. Khi bị đau họng strep, người bệnh không có biểu hiện hắt xì hơi và chảy mũi nước.

Bất kỳ người nào cũng có thể bị đau họng, nhưng trẻ em từ 3 đến 15 tuổi có nguy cơ mắc cao hơn. Ở người lớn, chỉ khoảng 10% đau họng có nguyên nhân do vi khuẩn streptococcus.

Bác sĩ có thể chỉ định test strep nhanh (rapid strep test) bằng cách quét niêm mạc họng sau. Nếu kết quả dương tính, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh để điều trị.

3.3. Trào ngược dạ dày thực quản

Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, họng có thể bị kích ứng và đau. Đây là một trong những nguyên nhân gây đau họng thường bị bỏ qua nhất.

Nếu người bệnh chỉ có duy nhất triệu chứng đau họng thì nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản cần được nghĩ tới. Bệnh nhân mắc chứng trào ngược thường biểu hiện ho khan, gặp vấn đề khi nuốt và cảm giác nghẹn ở vùng họng.

Nếu bị trào ngược, bác sĩ sẽ đề nghị thay đổi một số thói quen sống như ăn nhiều đạm, ít chất béo, hạn chế sử dụng cà phê và rượu. Người bệnh có thể sử dụng thuốc không kê đơn hoặc theo sự chỉ định của bác sĩ.

3.4. Dị ứng

Đây là nguyên nhân khiến họng đau mà nhiều người ít nghĩ tới. Nếu nghi ngờ đau họng do các tác nhân dị ứng, hắt xì hơi, chảy nước mũi có thể là các triệu chứng xuất hiện kèm theo. Chất nhầy từ niêm mạc mũi có thể được dẫn xuống vùng học sau và gây kích ứng.

3.5. Không khí khô

Không khí khô làm giảm độ ẩm từ miệng đến họng, gây ra cảm giác khô và ngứa ngáy. Người bệnh dễ bị đau họng do không khí khô trong những tháng mùa đông, khi có sử dụng máy sưởi.

3.6. Khói thuốc và hóa chất

Nhiều loại hoá chất khác nhau và những phân tử có trong môi trường bên ngoài có thể gây kích ứng họng, bao gồm:

• Khói thuốc lá
• Ô nhiễm không khí
• Các sản phẩm làm sạch hoặc các hoá chất tẩy rửa

3.7 Chấn thương

Bất kỳ một loại chấn thương nào có liên quan đều có thể gây đau họng. Thức ăn mắc kẹt ở vùng cổ cũng có thể gây kích thích.

Nói quá nhiều làm căng hai dây thanh âm và các cơ vùng hầu họng. Vì thế, đau họng cũng có thể xuất hiện sau khi la hét, nói lớn, hoặc hát trong một thời gian dài. Nhiều trường hợp bị đau họng được ghi nhận ở những người làm giáo viên và người hướng dẫn, những nghề yêu cầu nói thường xuyên.

3.8. Khối u

Một khối u ở vùng họng, thanh quản hoặc lưỡi là những nguyên nhân hiếm gặp gây đau họng. Nếu họng đau do nguyên nhân liên quan đến các bệnh lý ác tính, các triệu chứng sẽ không tự thuyên giảm hoặc biến mất sau vài ngày.

Chẩn đoán đau họng được thiết lập cần dựa trên triệu chứng lâm sàng, thăm khám vùng họng và test strep. Bác sĩ sẽ khai thác thông tin liên quan đến bệnh sử và tiền sử của bệnh nhân. Sau đó, bác sĩ tiến hành sử dụng đèn soi đến thành họng sau, kiểm tra các dấu hiệu sưng tấy và các mảng trắng. Bác sĩ cũng có thể thăm khám vùng cổ và xương hàm để phát hiện tình trạng sưng của các hạch bạch huyết.

Nếu nghi ngờ đau họng do streptococcus, người bệnh sẽ được yêu cầu phết họng để làm xét nghiệm chẩn đoán. Loại xét nghiệm thường được lựa chọn thực hiện là test nhanh phát hiện vi khuẩn cho kết quả sau vài phút và xét nghiệm nuôi cấy bệnh phẩm mất khoảng vài ngày.

Thỉnh thoảng, người bệnh cần phải thực hiện thêm nhiều xét nghiệm cận lâm sàng khác để tìm ra nguyên nhân gây đau họng. Bác sĩ tai mũi họng sẽ là người thăm khám và điều trị nếu đau họng chưa phát hiện được nguyên nhân hoặc tái phát nhiều lần.

Đa số các trường hợp đau họng có thể được chữa trị tại nhà. Nên để hệ miễn dịch của cơ thể có cơ hội chống lại các tác nhân gây bệnh. Để giảm triệu chứng đau họng, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Súc họng với dung dịch nước muối pha loãng: Nên pha muối với nước ấm để làm dịu cảm giác khó chịu vùng họng.
• Lựa chọn các loại thức uống ấm, như trà nóng với mật ong, nước chanh nóng hoặc nước canh. Các loại trà từ thảo mộc đặc biệt có tác dụng làm giảm đau họng.

• Có thể làm dịu họng bằng việc ăn kem lạnh
• Sử dụng các viên ngậm
• Sử dụng máy làm ẩm để bổ sung độ ẩm cho không khí xung quanh.
• Hạn chế nói cho đến khi các triệu chứng của đau họng cải thiện.

Đau họng thường do tác nhân virus gây ra nên thường tự khỏi trong khoảng từ 2 đến 7 ngày mà không cần đến gặp bác sĩ. Tuy nhiên, đau họng do những nguyên nhân khác cần được tiến hành điều trị.

Người bệnh nên đến các cơ sở y tế khi có các biểu hiện sau:

• Đau họng nặng nề hơn
• Gặp vấn đề khi nuốt
• Gặp khó khăn khi thở hoặc đau khi hô hấp
• Khó mở miệng
• Đau các khớp
• Sốt cao trên 38 độ C
• Cứng cổ
• Đau tai
• Có máu trong nước bọt hoặc đờm
• Đau họng kéo dài nhiều hơn một tuần

Nếu khi có các dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng sưng đau họng kéo dài thì bạn nên đến các trung tâm y tế để thăm khám, thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh tìm ra nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời.

Nguồn tham khảo: healthline.com