Hướng dẫn tự chăm sóc bệnh tiểu đường type 1

Bệnh tiểu đường type 1 là một bệnh nguy hiểm, bắt buộc người bệnh phải tuân thủ kế hoạch điều trị suốt đời. Việc chăm sóc đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng có đe dọa đến tính mạng.

Bệnh tiểu đường type 1 (tên tiếng Anh là Type 1 diabetes) hay còn được gọi là tiểu đường phụ thuộc insulin và tiểu đường vị thành niên, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên và thanh niên. Trong bệnh tiểu đường loại 1, tuyến tụy của người bệnh sản xuất ít hoặc không có insulin, vì vậy khiến người bệnh phải điều trị bằng insulin suốt đời.

Nguyên nhân của bệnh tiểu đường type 1 vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ. Trong hầu hết các trường hợp, cơ chế gây bệnh tiểu đường type 1 là do hệ thống miễn dịch của chính cơ thể người bệnh tấn công và phá hủy một phần của tuyến tụy sản xuất insulin. Tình trạng này xảy ra trong một khoảng thời gian, vì vậy, giai đoạn đầu của bệnh tiểu đường type 1, người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng đáng chú ý nào. Chỉ đến khi số lượng các tế bào sản xuất insulin bị ảnh hưởng đủ đến mức bắt đầu gây ảnh hưởng đến lượng insulin được sản xuất. Khi lượng insulin thấp dẫn tới lượng đường trong máu tăng và các triệu chứng của bệnh tiểu đường bắt đầu xảy ra.

Do tiểu đường type 1 là bệnh tự miễn, nên những người mắc các bệnh tự miễn khác như bệnh Hashimoto hoặc suy tuyến thượng thận nguyên phát (còn gọi là Bệnh Addison) cũng có nhiều khả năng mắc bệnh tiểu đường type 1.

Ăn thực phẩm tốt cho sức khỏe

Các loại thực phẩm trong kế hoạch điều trị bệnh tiểu đường thường cũng chính là các loại thực phẩm tốt cho tất cả mọi người như thực phẩm ít chất béo, hạn chế muối, ít đường và nhiều chất xơ như đậu, trái cây, rau và ngũ cốc. Ăn đúng cách sẽ giúp bạn:

• Đạt và giữ cân nặng phù hợp
• Giữ lượng đường trong máu trong một phạm cho phép
• Ngăn ngừa bệnh tim và mạch máu

Nếu chưa nắm chắc được chế độ ăn dành cho người bệnh tiểu đường, người bệnh nên xin ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để giúp người bệnh lên kế hoạch ăn uống cho bản thân và gia đình.

Nếu bạn có sử dụng Insulin

• Tự tiêm insulin đúng liều lượng và tiêm đúng cách, đúng vị trí.
• Lượng thức ăn mỗi bữa đều giống nhau và ăn cùng một thời điểm nhất định
• Không bỏ bữa, đặc biệt nếu bạn đã tiêm insulin. Nếu không ăn sẽ dẫn đến lượng đường trong máu có thể xuống quá thấp.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục hằng ngày không chỉ tốt cho người bệnh tiểu đường mà tốt cho tất cả mọi người như:

• Đi bộ
• Bơi lội
• Khiêu vũ
• Đi xe đạp
• Chơi thể thao
• Dọn dẹp nhà cửa hoặc chăm sóc vườn.

Tập thể dục đặc biệt tốt cho những người mắc bệnh tiểu đường do:

• Giúp giảm cân nặng và giữ trọng lượng hợp lý.
• Giúp Insulin làm giảm lượng đường huyết dễ dàng hơn.
• Giúp tim và phổi hoạt động tốt hơn.
• Tập thể dục cung cấp nhiều năng lượng tích cực hơn.

Trước khi bắt đầu tập thể dục, người bệnh nên xin ý kiến của bác sĩ về loại bài tập nào phù hợp với tình trạng của bản thân. Nếu có kèm theo huyết áp cao hoặc các vấn đề về mắt thì một số bài tập như cử tạ, có thể không an toàn với người bệnh.

Bạn nên cố gắng tập thể dục ít nhất ba lần một tuần và khoảng 30 đến 45 phút mỗi lần. Nếu không thể tập thể dục liên tục, bạn có thể tập khoảng 5 đến 10 phút trước, sau đó dần dần kéo dài thời tập.

Nếu bạn không ăn quá một giờ hoặc nếu mức đường trong máu dưới 100-120, hãy ăn một quả táo hoặc uống một ly sữa trước khi tập thể dục. Khi tập thể dục, bạn nên mang theo một bữa ăn nhẹ phòng trong trường hợp lượng đường huyết giảm nhiều. Ngoài ra, khi đi ra ngoài tập thể dục, bạn nên đeo thẻ nhận dạng hoặc các giấy tờ cá nhân khác để người khác biết bạn bị bệnh tiểu đường.

Nếu bạn có sử dụng Insulin:

• Thì sẽ phải tập thể dục sau khi ăn, không phải trước khi ăn.
• Kiểm tra đường huyết trước, trong và sau tập thể dục. Không tập thể dục khi đường huyết cao hơn 240.
• Tránh tập thể dục trước khi đến giờ ngủ do tập thể dục sẽ khiến đường huyết giảm xuống trong đêm.

Không hút thuốc lá: Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng tiểu đường như:

• Giảm lưu lượng máu ở chân và bàn chân, dẫn đến tạo điều kiện cho nhiễm trùng, loét và phẫu thuật cắt bỏ một phần cơ thể bằng phẫu thuật (cắt cụt chi)
• Bệnh tim
• Đột quỵ
• Bệnh về mắt, có thể dẫn đến mù lòa
• Tổn thương thần kinh
• Bệnh thận
• Sớm tử vong

Nói chuyện với bác sĩ của bạn về những cách giúp bạn cai thuốc lá hoặc sử dụng các loại thuốc lá khác.

Kiểm soát huyết áp và cholesterol

Giống như bệnh tiểu đường, huyết áp cao có thể làm hỏng các mạch máu của bạn. Cholesterol cao cũng là một mối quan tâm, vì các tổn thương thường nặng hơn và nhanh hơn khi bạn bị tiểu đường. Khi các bệnh lý này đi cùng với nhau sẽ làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc các bệnh lý khác có đe dọa tính mạng.

Người bệnh nên thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, giảm chất béo và tập thể dục thường xuyên hoặc bác sĩ cũng có thể kê thuốc nếu cần thiết.

Khám sức khỏe định kỳ

Người bệnh nên lên lịch hai đến bốn lần/năm để kiểm tra bệnh tiểu đường. Trong quá trình khám, bác sĩ sẽ hỏi về tình trạng dinh dưỡng và mức độ hoạt động, tìm kiếm bất kỳ biến chứng nào liên quan đến bệnh tiểu đường như các dấu hiệu tổn thương thận, tổn thương thần kinh và bệnh tim, cũng như sàng lọc các vấn đề bệnh lý khác.

Bác sĩ chuyên khoa mắt sẽ kiểm tra các dấu hiệu tổn thương võng mạc, đục thủy tinh thể và tăng nhãn áp.

Tiêm vắc-xin

Bệnh tiểu đường khiến cho người bệnh tăng nguy cơ mắc một số bệnh nhất định, do đó việc tiêm vắc-xin có thể giúp phòng ngừa các bệnh này như:

• Vắc-xin cúm.
• Vắc xin viêm phổi.
• Vắc xin viêm gan B.
• Vắc xin khác như uốn ván hoặc các loại vắc-xin khác do bác sĩ khuyến cáo.

Chăm sóc răng miệng

Bệnh tiểu đường có thể khiến bạn dễ bị nhiễm trùng nướu. Do đó, bạn nên đánh răng ít nhất hai lần một ngày bằng kem đánh răng có fluoride, dùng chỉ nha khoa mỗi ngày và lên lịch kiểm tra răng ít nhất hai lần/năm.

Tại bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec luôn triển khai gói sàng lọc đái tháo đường, rối loạn mỡ máu nhằm giúp phát hiện sớm tình trạng tiền đái tháo đường, phân loại chính xác type tiểu đường, xây dựng chế độ dinh dưỡng, theo dõi giảm thiểu các nguy cơ, biến chứng do tiểu đường gây ra.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

Bài viết tham khảo nguồn: mayoclinic.org

XEM THÊM:

• Chẩn đoán và điều trị đái tháo đường tuýp 1
• Phân biệt chi tiết tiểu đường type 1 và type 2 theo hướng dẫn của Bộ Y tế
• Di truyền và bệnh tiểu đường tuýp 1