Khi nào dùng corticoid toàn thân trong điều trị viêm tiểu phế quản cấp?

Viêm tiểu phế quản cấp là một bệnh lý nhiễm virus cấp tính của đường hô hấp dưới ở trẻ em dưới 24 tháng và đặc trưng bởi 3 triệu chứng đó là suy hô hấp, khò khè và rales nổ. Chẩn đoán viêm tiểu phế quản cấp dựa trên bệnh sử, dịch tễ; nguyên nhân chính virus hợp bào hô hấp, có thể được xác định bằng test nhanh. Tiên đoán bệnh viêm tiểu phế quản cấp nói chung tốt, nhưng một số bệnh nhân bị ngừng thở hoặc suy hô hấp.

Điều trị viêm tiểu phế quản là điều trị hỗ trợ và hầu hết có thể được điều trị tại nhà bằng cách bổ sung dịch và những biện pháp nghỉ ngơi. Chỉ định nhập viện trong những trường hợp bệnh tiến triển suy hô hấp nhanh, xuất hiện dấu hiệu nặng như mệt nhiều, li bì, tím,... có tiền sử ngừng thở, thiếu oxy máu và ăn uống kém. Ngoài ra, người bệnh có bệnh lý nền như suy giảm miễn dịch, bệnh tim hoặc loạn sản phế quản phổi có nguy cơ mắc bệnh nặng hoặc phức tạp cũng cần được xem xét nhập viện.

Nguyên tắc điều trị trong bệnh viêm tiểu phế quản bao gồm:

• Điều trị hỗ trợ
• Cung cấp oxy khi cần thiết: nồng độ oxy 30-40% qua cannula gọng kính hoặc mặt nạ sẽ đủ để duy trì nồng độ bão hòa oxy trong máu SpO2 >90% và được chỉ định khi thiếu oxy máu không đáp ứng với liệu pháp oxy, ngừng thở tái diễn hoặc không thể làm sạch dịch tiết phế quản.
• Truyền dịch khi cần thiết: bổ sung dịch cần được duy trì bằng cách cho ăn lượng nhỏ thường xuyên. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nặng nên truyền dịch đường tĩnh mạch và giám sát mức độ mất nước qua theo dõi số lượng, điện giải trong máu và tỷ trọng nước tiểu.

Đối với nhũ nhi và trẻ nhỏ khỏe mạnh trong đợt đầu của viêm tiểu phế quản cấp không được khuyến cáo dùng corticoid toàn thân. Mặc dù tác dụng kháng viêm của thuốc corticoid có thể làm giảm được hiện tượng tắc nghẽn đường thở do corticoid làm giảm sưng nề thành phế quản. Tuy nhiên, hầu hết những nghiên cứu chỉ ra rằng corticoid có rất ít hiệu quả trong điều trị viêm tiểu phế quản.

Một phân tích meta vào năm 2003 đánh giá việc sử dụng corticoid đường toàn thân (tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch, uống) trong điều trị bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ em từ 0-24 tháng cho thấy không có sự khác biệt về tỷ lệ nhập viện, thời gian bị bệnh và các điểm số trên lâm sàng sau 12 giờ và tỉ lệ trẻ bị viêm phế quản cấp tái nhập viện cũng không thay đổi.

Liệu rằng sử dụng corticoid toàn thân có đem lại lợi ích cho phân nhóm trẻ nào đó bị viêm tiểu phế quản hay không thì cũng chưa rõ ràng. Có một số bằng chứng cho thấy việc sử dụng corticosteroid toàn thân trong điều trị viêm phế quản cấp có lợi khi điều trị sớm cho những trẻ có bệnh nền đáp ứng corticosteroid nhưng không thấy có lợi ích ở trẻ trước đó khỏe mạnh. Một số bệnh nhân tới bệnh viện vì cơn khò khè đầu tiên trong đời và được chẩn đoán là viêm tiểu phế quản nhưng có thể đó lại là biểu hiện của cơn suyễn đầu tiên. Do đó, những bệnh lý này có thể nhận được một chút lợi ích từ corticoid đường toàn thân. Mặc dù bệnh nhân hen suyễn có thể nhận được hiệu quả từ corticoid uống nhưng những thử nghiệm ngẫu nhiên đã chứng minh corticoid đường uống không mang lại lợi ích với những trẻ bị khò khè do siêu vi gây nên.

Theo một nghiên cứu với 2479 trẻ em trong độ tuổi dưới 2 tuổi phải nhập viện vì viêm tiểu phế quản cấp và sau đó lại nhập viện vì hen suyễn, sự chỉ định corticoid toàn thân trong suốt thời gian nằm viện vì viêm tiểu phế quản không cải thiện được kết quả.

Tóm lại, điều trị viêm tiểu phế quản theo nguyên tắc điều trị hỗ trợ, cung cấp oxy và truyền dịch khi cần thiết. Việc sử dụng corticoid toàn thân trong điều trị viêm tiểu phế quản cấp có lợi khi điều trị sớm cho những trẻ có bệnh nền đáp ứng corticosteroid nhưng không thấy có lợi ích ở trẻ trước đó khỏe mạnh. Vì vậy, corticoid toàn thân không được chỉ định trong những trường hợp trẻ khỏe mạnh.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm được nhiều thông tin về sức khỏe, kiến thức về dinh dưỡng, làm đẹp để chăm sóc cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.