Kiểm tra sắc giác là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc - Bác sĩ Nội tổng quát - Nội tiết - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Kiểm tra sắc giác được thực hiện nhằm phát hiện chứng rối loạn sắc giác hay thường được gọi là bệnh mù màu. Đây là bệnh lý khiến cho người bệnh có thể nhìn thấy mọi vật xung quanh nhưng không thể phân biệt được màu sắc của chúng nên sẽ gặp nhiều khó khăn trong công việc và sinh hoạt hàng ngày.

Kiểm tra sắc giác được thực hiện nhằm phát hiện chứng rối loạn sắc giác hay thường được gọi là bệnh mù màu. Đây là chứng bệnh về mắt khiến người bệnh không phân biệt được một số màu sắc. Nguyên nhân gây bệnh có thể do di truyền, do lão hóa, do người bệnh mắc một số bệnh như tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, bệnh Parkinson, bệnh Alzheimer, bệnh tiểu đường,.. Ngoài ra, sử dụng thường xuyên một số loại thuốc (như một số thuốc điều trị rối loạn thần kinh, cao huyết áp, nhiễm trùng,...) hoặc tiếp xúc các hóa chất độc hại cũng có thể gây ảnh hưởng đến tầm nhìn một số màu sắc.

Rối loạn sắc giác được chia thành hai mức độ là:

• Huyết sắc: Người bệnh không phân biệt được một số màu sắc nhất định, trong khi những màu khác thì vẫn phân biệt được. Khuyết sắc gồm có hai dạng là người bệnh không phân được giữa màu lục và màu đỏ và dạng không phân biệt được giữa màu vàng và màu xanh da trời.
• Mù màu: Người bệnh hoàn toàn không phân biệt được giữa các màu.

Rối loạn sắc giác thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ. Theo điều tra của một bệnh viện mắt cho thấy bệnh gặp ở 3-5% nữ và 8-10% nam giới đến khám. Trong đó chủ yếu là rối loạn sắc giác dạng khuyết sắc, mù màu hoàn toàn rất hiếm gặp.

Để kiểm tra sắc giác, người bệnh sẽ được thực hiện các test mù màu. Có hai loại test mù màu đó là test định tính và test định lượng. Trong đó, test định tính giúp phát hiện bệnh nhân có các vấn đề về thị lực màu, còn test định lượng giúp xác định loại mù màu, mức độ mù màu của người bệnh.

2.1. Test mù màu định tính

Test định tính mù màu được sử dụng phổ biến nhất là test thị lực màu Ishihara. Test này gồm những mẫu vẽ hình tròn, trong đó chứa nhiều chấm nhỏ với kích thước, màu sắc, độ đậm nhạt khác nhau. Một số dấu chấm trong hình vẽ tạo thành hình dạng hoặc số có từ một đến hai chữ số mà người bình thường có thể dễ dàng nhận ra được, trong khi người mù màu không thể nhìn ra hoặc nhìn ra thành một con số khác với người có sắc giác bình thường.

Để thực hiện test thị lực màu Ishihara, người bệnh sẽ được nhìn các mẫu vẽ trong điều kiện ánh sáng bình thường khi đang đeo kính của chính họ. Do test Ishihara đòi hỏi người tham gia phải nhận biết và xác định được các con số nên test này không phù hợp với trẻ còn quá nhỏ.

2.2. Test mù màu định lượng

Test mù màu định lượng được sử dụng phổ biến nhất là test màu Farnsworth-Munsell 100. Test này gồm 4 khay chứa nhiều đĩa nhỏ với các màu sắc khác nhau. Mỗi khay có nhiều đĩa với một dãy màu liên quan. Người tham gia test phải sắp xếp các đĩa màu trong khay sao cho màu sau phải gần giống với màu trước nhất, tạo thành một dãy liên tục tăng dần về màu sắc. Thứ tự màu sắc người thực hiện sắp xếp càng giống với mẫu thì khả năng nhận biết màu sắc của người đó càng cao.

Test màu Farnsworth-Munsell 100 giúp phân tích chi tiết hơn bệnh mù màu, không những phát hiện người tham gia có bị mù màu hay không mà còn xác định được loại và mức độ nghiêm trọng sự rối loạn sắc giác của họ.

Test màu Farnsworth-Munsell 100 được thực hiện ở nơi có ánh sáng gần với ánh sáng tự nhiên, người bệnh đeo kính của chính họ. Các đĩa màu phải được thay thế ít nhất 2 năm/lần để tránh hiện tượng phai màu làm ảnh hưởng đến kết quả đánh giá.

Hiện nay, các test mù màu online rất phổ biến trên mạng internet. Tuy nhiên, chất lượng hình ảnh của các test mù màu này có thể không đảm bảo. Do đó, để được đánh giá chính xác tình trạng rối loạn sắc giác, người bệnh nên đến khám mắt bởi bác sĩ chuyên khoa và làm test mù màu với dụng cụ chuyên nghiệp trong điều kiện ánh sáng đủ tiêu chuẩn.

Sự ảnh hưởng của bệnh mù màu đối với khả năng làm việc của một người tùy thuộc vào mức độ đòi hỏi cao hay thấp của công việc đối với phân biệt màu sắc. Kiểm tra sắc giác vô cùng cần thiết đối với những người làm những công việc đòi hỏi khả năng nhận biết chính xác màu sắc như nhà thiết kế, họa sĩ, thợ điện, những người làm trong ngành sản xuất, marketing...

Ngoài nguyên nhân rối loạn sắc giác do bẩm sinh thì môi trường làm việc tiếp xúc với các hóa chất độc hại, mắc các bệnh mãn tính, sử dụng lâu dài một số loại thuốc cũng ảnh hưởng đến khả năng nhận biết màu sắc. Do đó, kiểm tra sắc giác trong những đợt kiểm tra sức khỏe tổng quát định kỳ là vô cùng cần thiết, giúp phát hiện sớm sự rối loạn sắc giác, người bệnh sẽ được điều trị kịp thời, tránh sự phát triển nặng của bệnh.