Thế nào là áp lực tưới máu não?

Tăng áp lực nội sọ là tình trạng có thể đe dọa tới tính mạng. Đối với những bệnh nhân có thương tổn não bộ do chấn thương nặng và áp lực nội sọ dưới 20mmHg thì tỷ lệ tử vong là khoảng 20%. Áp lực nội sọ và áp lực tưới máu não cung cấp những thông tin quan trọng cho bác sĩ trong theo dõi và điều trị chấn thương sọ não.

1. Áp lực nội sọ là gì?

Áp lực nội sọ (IntraCranial Pressure - ICP)) là kết quả của áp lực riêng của từng khu vực: Nhu mô não (chiếm 88% thể tích), dịch não tủy (chiếm 9% thể tích) và mạch máu (chiếm 3% thể tích). Bình thường, áp lực nội sọ trung bình ở khoảng 10 - 12cmH2O. Trong thực hành, có thể chấp nhận chỉ số áp lực nội sọ thông qua áp lực dịch não tủy bình thường là 7 - 20cmH2O khi nằm hoặc chọc dò thắt lưng. Khi áp lực dịch não tủy lên mức 25cmH2O hoặc khi áp lực nội sọ trên 12mmHg được gọi là tăng áp lực nội sọ (ICP: Increased Intracranial Pressure).

Tăng áp lực nội sọ có thể gây ra khi tăng lượng chất lỏng quanh não (gia tăng lượng dịch não tủy tự nhiên, chảy máu vào trong não do chấn thương hoặc có một khối u bị vỡ). Ngoài ra, tăng áp lực nội sọ cũng có thể do mô não tự sưng lên, chấn thương hay mắc bệnh (chứng động kinh),...

Tăng áp lực nội sọ là tình trạng có thể đe dọa tới tính mạng. Đối với những bệnh nhân có thương tổn não bộ do chấn thương nặng và áp lực nội sọ dưới 20mmHg thì tỷ lệ tử vong là khoảng 20%. Đối với bệnh nhân áp lực nội sọ trên 20mmHg, tỷ lệ tử vong đạt tới xấp xỉ 50%. Những bệnh nhân có thương tổn não bộ do chấn thương nặng, áp lực nội sọ trên 40mmHg thì tỷ lệ tử vong lên tới 75%. Và trong trường hợp bệnh nhân có áp lực nội sọ trên 60 mmHg thì tỷ lệ tử vong gần như 100%.

Chấn thương sọ não — Tăng áp lực nội sọ cần được điều trị sớm

2. Áp lực tưới máu não là gì?

Áp lực tưới máu não (CPP – Cerebral Perfusion Pressure) có mối liên quan mật thiết với áp lực nội sọ. Áp lực tưới máu não được định nghĩa là hiệu số giữa áp lực động mạch trung bình (Mean Arterial Pressure - MAP) và áp lực nội sọ (ICP). Điều đó có nghĩa là: CPP = MAP - ICP. Áp lực động mạch trung bình là áp lực trung bình ở động mạch cảnh. MAP = (áp lực thì tâm thu + 2 áp lực thì tâm trương)/3. Áp lực tưới máu não ở người bình thường là trên 50mmHg. Áp lực tưới máu não nên duy trì ở mức 70 - 80mmHg và áp lực nội sọ ở mức dưới 15mmHg.

Tình trạng tăng áp lực nội sọ dẫn đến quá trình giảm áp lực tưới máu não và lưu lượng máu não, là nguyên nhân chính gây tử vong đối với các bệnh nhân bị chấn thương sọ não. Bởi vậy, việc duy trì áp lực tưới máu não ở một giá trị thích hợp trong thời gian nhanh nhất chính là một trong những yếu tố then chốt của hoạt động chăm sóc đặc biệt cho người bệnh, tránh hoại tử não ở bệnh nhân bị tăng áp lực nội sọ, đặc biệt với người bị chấn thương sọ não thường gặp trong tai nạn giao thông.

Khám bệnh — Người bệnh nên gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm

Theo dõi mức áp lực nội sọ và áp lực tưới máu não cho phép đánh giá chính xác những thay đổi áp lực và lưu lượng máu trong não, phục vụ tốt nhất cho quá trình chẩn đoán và điều trị ở các bệnh nhân bị chấn thương sọ não nặng, hôn mê,...

Video đề xuất: