Nội soi tai mũi họng

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Văn Quảng - Bác sĩ Tai Mũi Họng - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Nội soi tai mũi họng là phương pháp được ứng dụng rộng rãi hiện nay tại các bệnh viện công, tư và các phòng khám tư nhân với các ưu điểm vượt trội.

1. Nội soi tai mũi họng là gì?

Nội soi tai mũi họng là kỹ thuật được áp dụng nhằm thăm khám phát hiện sớm các bệnh lý ở tai mũi họng. Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến hiện nay. Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp và nhìn rõ hơn bên trong các cơ quan tai mũi họng bởi kỹ thuật này sử dụng ống nội soi chuyên dụng đưa ánh sáng vào các ngóc ngách ở các cơ quan này. Hình ảnh tại các cơ quan này sẽ được ghi hình lại thông qua nội soi để tiện cho việc theo dõi bệnh về sau.

Hiện nay, tại Việt Nam, nội soi tai mũi họng được sử dụng rộng rãi tại nhiều cơ sở y tế. Trước đây, các bác sĩ chỉ có thể nhìn thấy phần nông của bệnh lý bởi chỉ sử dụng những vật dụng y tế đơn giản như đè lưỡi, đèn pin....vì vậy rất khó để đưa ra được phán đoán chính xác. Nội soi tai mũi họng đã chấm dứt thời kỳ khám “ mù” của nền y học Việt Nam.

Với các ống optic có kích thước đầu chỉ khoảng 2 ly, nội soi giúp bác sĩ điều trị khéo léo đưa vào được những nơi rất sâu trong tai, mũi, họng của người bệnh mà bằng các phương pháp bình thường không thể tiếp cận được. Ngoài ra, những biến đổi về kích thước, màu sắc, tình trạng viêm nhiễm hay có mủ của các cơ quan tai mũi họng sẽ được bác sĩ và bệnh nhân phát hiện thông qua kỹ thuật siêu âm với camera siêu nhỏ, hình ảnh các bộ phận bên trong sẽ được phóng to trên màn hình tivi. Điều này giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán sát nhất với bệnh lý. Thêm vào đó, dưới sự giám sát của nội soi tai mũi họng, việc hỗ trợ điều trị như rửa mũi cũng trở nên chính xác và có kết quả tốt hơn rất nhiều, từ những ngách mũi sâu và nhỏ nhất cũng được làm sạch triệt để.

Nội soi tai mũi họng được xem là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh viêm xoang. Ngoài ra, kỹ thuật này còn giúp chẩn đoán chính xác các bệnh lý khác ở mũi như: gai vách ngăn mũi, vẹo vách ngăn hay các bất thường cấu tạo của hốc mũi. Đặc biệt, nội soi tai mũi họng là một phương tiện hữu hiệu nhằm phát hiện ung thư vòm hầu. Các bệnh lý ở hạ họng thanh quản có thể được phát hiện thông qua nội soi, mà các dụng cụ khám tai mũi họng thông thường không thể phát hiện được, chẳng hạn như: hạt dây thanh, liệt dây thanh âm, viêm thanh quản, polyp thanh quản...Ngoài ra, nội soi là phương pháp giúp ích thật sự cho việc phát hiện các khối u thanh quản, chẳng hạn như ung thư thanh quản...

2. Khi nào cần thực hiện nội soi tai mũi họng?

Khi xuất hiện các dấu hiệu sau, bạn nên thực hiện nội soi tai mũi họng:

• Đau, ù tai, khả năng nghe giảm, chảy mủ tai, ngứa tai....
• Xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ viêm xoang, chẳng hạn như đau đầu, chảy nước mũi, hắt hơi, nghẹt mũi...
• Người bệnh được chẩn đoán bị viêm xoang, được chỉ định thực hiện nội soi để chẩn đoán tìm nguyên nhân gây viêm. Nội soi giúp bác sĩ phát hiện ra một số nguyên nhân gây viêm, chẳng hạn như phì đại cuốn mũi giữa, vẹo vách ngăn, polyp mũi, lỗ thông xoang hàm phụ có dẫn lưu vòng, phì đại mỏm móc, bóng sàng gây hẹp khe giữa.
• Chảy máu mũi: thực hiện nội soi giúp phát hiện tình trạng chảy máu, vị trí chảy máu và là thủ thuật để cầm máu
• Khàn tiếng kéo dài, khi nói hay bị hụt hơi
• Có dấu hiệu nghi ngờ ung thư vòm họng: thực hiện nội soi giúp phát hiện khối u vòm họng
• Bị VA với các triệu chứng như nghẹt cả hai bên mũi, tình trạng trở nên nặng khi nằm và phải thở bằng miệng, chảy nước mũi xanh, hay khịt mũi, nói giọng mũi...
• Có dị tật ở tai, mũi, hốc xương....

3. Nội soi tai mũi họng có gây tai biến không?

So với các phương pháp thăm khám truyền thống, nội soi tai mũi họng có những ưu điểm vượt trội. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có thể gây ra những tai biến nhất định. Những sự cố ngoài ý muốn do nội soi tai mũi họng thường gặp phải khi bệnh nhân vì lý do nào đó không hợp tác với ê kíp bác sĩ, chẳng hạn như trẻ quấy khóc....có những trường hợp do trẻ quá lo sợ, không thể thở, tím tái mặt mày, xoay chuyển cơ thể đang đưa ống optic vào cơ thể một cách đột ngột trong quá trình bác sĩ thăm khám. Do sự va chạm với ống optic, trẻ có thể bị xây xát, chảy máu, thậm chí có những trường hợp bị thủng màng nhĩ. Khi gặp phải những tình huống trên, người nhà và bệnh nhân nên bình tĩnh xử lý, để bác sĩ đưa ra phương án cấp cứu kịp thời.

Nếu không may có các sự cố nội soi tai mũi họng xảy ra trong trường hợp bất khả kháng, bố mẹ và bệnh nhân cần giữ sự bình tĩnh để hợp tác với bác sĩ. Những tai nạn này thường rất nhỏ và không để lại hậu quả quá nặng nề, vì vậy cũng không nên quá lo lắng.

4. Lưu ý khi nội soi tai mũi họng

Đối với người lớn, khi chuẩn bị nội soi cũng cần phải có lưu ý và tuyệt đối tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ để phòng ngừa biến chứng do nội soi tai mũi họng. Có trường hợp người lớn vì không tuân thủ yêu cầu của bác sĩ đã xảy ra tai biến như rách màng nhĩ trong quá trình thực hiện thủ thuật. Thêm vào đó, trong quá trình thăm khám đang diễn ra, người bệnh cũng cần tập trung khi khám nội soi, thời gian nội soi không quá lâu do vậy cần ngồi hoặc nằm yên, không được cử động, cúi người hay xoay chuyển đột ngột.

Đối với trẻ nhỏ, khi thực hiện nội soi tai mũi họng cần có sự phối hợp và hợp tác giữa người nhà của trẻ (bố, mẹ, ông bà... những người đưa trẻ đến cơ sở y tế). Để tránh tai biến khi thực hiện thủ thuật, trẻ cần được chuẩn bị trước tâm lý và hợp tác hơn trong quá trình thực hiện nội soi, vì vậy, bố mẹ hoặc người nhà đi cùng em bé, cần giải thích đầy đủ và rõ ràng.

Đối với trẻ sơ sinh, việc chỉ định thực hiện nội soi tai mũi họng khá hạn chế, tuy nhiên bác sĩ vẫn có thể chỉ định nếu thực sự cần thiết. Người trực tiếp bế trẻ sẽ được nhân viên y tế hướng dẫn. Nếu xảy ra sự cố ngoài ý muốn, để bác sĩ có thể đưa ra phương án cấp cứu, xử trí kịp thời, các bậc phụ huynh cần bình tĩnh hợp tác.