Rò nước não tủy sau chấn thương

Rò nước não tủy là một trong các biến chứng nguy hiểm sau chấn thương, đặc biệt là chấn thương sọ não. Hiện tượng này có thể gây ra nhiều bất lợi đến sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân, vì vậy, việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời là cực kì cần thiết.

Dịch não (CSF) là khái niệm chỉ một loại chất lỏng sinh lý dùng để bảo vệ não và duy trì áp lực nội sọ (ICP). Sau các chấn thương nghiêm trọng ở vùng đầu, như chấn thương sọ não, cấu trúc màng não sẽ bị phá hủy và dẫn đến sự rò nước não tủy từ khoang dưới nhện.

Hiện tượng rò dịch não tủy có 80% - 90% nguyên nhân đến từ bệnh nhân có chấn thương đầu. Rò rỉ dịch não tủy có thể dẫn đến nguy cơ viêm màng não cao, thậm chí là tử vong tùy theo nguyên nhân và vị trí của rò rỉ.

Triệu chứng phổ biến nhất của tình trạng rò dịch não tủy là những cơn đau đầu dữ dội. Những cơn đau này sẽ nghiêm trọng hơn khi bạn đứng hoặc ngồi, và thường được cải thiện khi bạn nằm xuống. Một số trường hợp, các cơn đau này có thể diễn biến suốt cả ngày.

Đồng thời, bệnh nhân cũng sẽ nhận thấy chất lỏng trong suốt chảy từ mũi hoặc tai khi di chuyển đầu, đặc biệt là khi cúi về phía trước. Dịch não cũng có thể chảy xuống phía sau cổ họng, có hương vị mặn và tương tự như kim loại.

Ngoài ra, một số triệu chứng khác của rò nước não tủy bao gồm:

• Ù tai hoặc mất thích lực
• Rối loạn thị giác...

Khi tình trạng rò nước não tủy diễn ra thường xuyên, không được điều trị hoặc điều trị không thành công... sẽ có khả năng gây đau mãn tính nghiêm trọng, rối loạn thị giác, các co giật và tổn thương thần kinh. Cùng với đó, rò rỉ dịch não tủy còn có thể gây ra viêm màng não, thậm chí tử vong.

Tùy theo thời điểm rò nước não tủy mà các ảnh hưởng đến bệnh nhân sẽ có mức độ nguy hiểm khác nhau.

Khởi phát sớm

Bệnh nhân bị rò rỉ dịch não tủy sớm là khi hiện tượng này xảy ra trong vòng 48 giờ sau chấn thương. Thông thường, tình trạng này xảy ra ở trường hợp chấn thương cùn và nếu các rò rỉ này không lớn, có đến 60% - 70% trường hợp sự rò rỉ bị chặn theo cơ chế tự nhiên.

Tuy nhiên, nếu bệnh nhân nằm trong các đối tượng có khiếm khuyết xương, bệnh nội khoa như đái tháo đường..., tình trạng rò nước não tủy cần được can thiệp bằng cách phẫu thuật.

Khởi phát muộn hoặc tái phát

Đây là nhóm bị rò rỉ dịch não tủy sau chấn thương ít nhất 1 tuần. Điều này xảy ra do 2 nguyên nhân chính:

• Máu đông biến mất
• Giảm phù não

Thông thường, trường hợp này cũng có thể được chữa lành theo cơ chế tự nhiên hoặc điều trị bằng phẫu thuật.

Khởi phát rất muộn hoặc nhiễm trùng

Đôi khi, hiện tượng rò nước não tủy cũng có thể xảy ra sau chấn thương một khoảng thời gian đáng kể, kèm với đó là hiện tượng chảy nước mũi. Việc rò dịch não tủy xảy ra rất muộn thường có nguyên nhân từ việc co rút não do tuổi tác. Việc rò dịch não quá muộn sẽ dẫn đến nhiễm trùng.

Chẩn đoán rò rỉ CSF có thể bao gồm phân tích dịch mũi để kiểm tra một loại protein có tên là beta-2-transferrin. Chất này được tìm thấy nhiều nhất trong dịch não tủy. Các bác sĩ sẽ tiến hành quét CT và MRI để xác định vị trí cũng như mức độ nghiêm trọng của rò rỉ.

Tiếp theo, 2 xét nghiệm chẩn đoán khác cũng có thể được thực hiện để hỗ trợ chẩn đoán rò rỉ dịch não tủy là chụp X-Quang mạch vành và thử nghiệm Pledget.

Đối với nghiên cứu Pledget, các bác sĩ sẽ đặt các miếng bông nhỏ (gọi là “pledget” vào mũi. Thử nghiệm này sẽ xác nhận sự hiện diện của rò rỉ, tuy nhiên không phải vị trí chính xác. Để xác định vị trí chính xác, việc chụp X-Quang sẽ được thực hiện tiếp theo.

Tùy theo mức độ nghiêm trọng của rò rỉ dịch não tủy, tình trạng này sẽ được điều trị theo các phương pháp khác nhau.

Điều trị bảo tồn

Tập trung vào việc kiểm soát các triệu chứng, bao gồm:

• Nghỉ ngơi tại giường.
• Dùng các loại thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc theo toa.
• Truyền caffeine qua tĩnh mạch.
• Giữ nước.

Điều trị xâm lấn (chủ yếu là phẫu thuật)

Khi bệnh nhân nằm trong các trường hợp sau, các bác sĩ sẽ đề nghị phẫu thuật:

• Không cải thiện triệu chứng sau khi được điều trị bảo tồn.
• Rò nước não tủy ở mức nghiêm trọng, không có khả năng tự lành.
• Đông máu trong não hoặc tủy sống.
• Viêm màng não...

Phẫu thuật có thể thực hiện theo 2 phương thức: nội soi và phẫu thuật mở. Trên thực tế, phương pháp mổ nội soi thường có ít rủi ro hơn, nhưng tỷ lệ thành công của 2 phương pháp là tương tự nhau.

Nói tóm lại, biến chứng rò nước não tủy là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và đây là hệ quả từ các chấn thương, nhiễm trùng... ở vùng đầu. Tuy không gây ra các triệu chứng đáng kể, nhưng rò rỉ dịch não tủy có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu bệnh nhân không được điều trị thích hợp.

Bài viết tham khảo nguồn: Medicalnewstoday.com, NCBI