Thiền yoga – Một liệu pháp giúp đối trị stress

Bài viết được viết bởi Chuyên viên Thiền Yoga trị liệu Chu Thị Nhã - Đơn nguyên Kỹ thuật cao Điều trị bại não và Tự kỷ - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Thông qua việc thực hành thiền và yoga đều đặn sẽ giúp bạn học được cách quan sát, cảm nhận, yêu thương chính mình hơn. Lâu dần, những cảm xúc tích cực cũng như tinh thần lạc quan, yêu đời sẽ đến với bạn một cách tự nhiên.

Tác động về mặt thể chất lại có thể được chia tiếp thành tác động bên ngoài và tác động bên trong. Tác động bên ngoài bao gồm bệnh tật, chấn thương, môi trường ồn ào, phụ gia thực phẩm; đồ uống có cồn, tác nhân dị ứng,... Tác động bên trong bao gồm sự thiếu vận động, mất cân bằng dinh dưỡng, sinh hoạt không điều độ, ngoài ra với nữ giới còn gây ra rối loạn kinh nguyệt.

Tác động về mặt thần kinh có thể phân chia thành hai loại. Một là stress mang tính xã hội, bắt nguồn chủ yếu từ các mối quan hệ ở trường học, cơ quan và gia đình. Hai là stress mang tính tâm lý cá nhân, xảy ra khi mất đi người yêu thương, khi bị phản bội, khi nản chí và khi chịu sức ép của bạo lực tinh thần.

Tình trạng cơ thể không tốt do stress: Stress cao độ phát sinh nhiều vấn đề như cơ thể thay đổi (mỏi vai, tiêu hóa kém, khô da, hói đầu, rối loạn sinh lý,...), không duy trì đời sống xã hội do tự nhốt mình trong phòng, bị nghiện chất kích thích,... Ngoài ra, stress kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm, nên stress sẽ trở nên rất nguy hiểm.

Phương pháp giải tỏa stress khi bận rộn: Những người bận rộn đến mức không có thời gian cho đam mê cần phải nỗ lực giảm thiểu stress trong công việc. Tình trạng căng thẳng liên tục cũng đủ gây ra stress, vậy nên tạo thói quen đi ra khỏi chỗ ngồi và rời mắt khỏi màn hình máy tính 2-3 phút mỗi giờ.

(Trích trong Từ điển tâm lý-tính cách và cảm xúc đến từ đâu? Shozo Shibuya, NXB Thế giới)

Hẳn là chúng ta đã từng đọc, nghe nói và biết được các tác động của Yoga và Thiền đến cơ thể, tâm trí và tinh thần rất tích cực. Yoga mang lại trải nghiệm các chuyển động chậm rãi giúp giải phóng căng thẳng và làm dịu tâm trí.

Bằng những bài hít thở kết hợp với các asana (tư thế) trong yoga tác động sâu đến các cơ quan, tuyến nội tiết trong cơ thể giúp chúng ta cân bằng hơn về cơ thể và tâm trí. Ví dụ như phép hít thở lựa chọn mũi (Anuloma Viloma) giúp tăng cường chức năng của hệ hô hấp, các khí thải bị tống khứ ra khỏi phổi và cơ thể. Giúp xoa dịu và làm cân bằng trí não.

Đồng thời các asana kết hợp với hơi thở sâu giúp thư giãn cơ thể. Ví dụ như tư thế chó úp mặt, tư thế cánh cung, tư thế con cá, tư thế ngồi gập người về trước,... hay đơn giản như tư thế đứa trẻ (Child Pose) là những tư thế yoga cơ bản, giúp trở về với bản chất là đứa trẻ trong mỗi chúng ta. Khi thực hành những tư thế này cả cơ thể sẽ được thư giãn, tâm trí được xoa dịu và giúp chúng ta hạnh phúc hơn.

Đặc biệt, thiền là một liệu pháp đối trị trực tiếp và hữu hiệu. Thiền là những phương pháp tập trung tư tưởng, buộc tâm và một đối tượng nhất định nhằm tạo ra hiệu ứng ức chế, nghỉ ngơi trên toàn bộ vỏ não. Chỉ cần thực hành thiền quan sát hơi thở 10 phút mỗi ngày đều đặn sẽ giúp chúng ta giảm bớt lo âu, thư giãn và đem lại sự bình yên hơn cho tâm hồn.

Thậm chí một nhịp thở thoải mái, sâu và yên ắng sẽ giúp thư giãn cơ bắp và giải tỏa căng thẳng. Và nếu có những suy nghĩ nào khác xuất hiện vào lúc này, hãy mặc chúng trôi đi như những đám mây trên trời và trở lại với chuyển động ngọt ngào của hơi thở.

Khi đã biết quan sát hơi thở, mỗi ngày chúng ta có thể dành khoảng 10 phút để thiền với hơi thở, với cảm xúc đó. Cứ kiên trì như vậy mỗi ngày, khi bạn càng quan sát chính mình bạn càng có sự tỉnh thức và sẽ lắng nghe được chính mình, kết nối được với con người bên trong và biết cách giúp tâm tĩnh lại. Khi bắt gặp điều gì trong cuộc sống bạn cũng có thể thiền như thiền với cái cây, bông hoa,... thậm chí là rửa bát thôi bạn cũng sẽ cảm thấy thật yên bình vì mình đã sống trọn vẹn trong từng khoảnh khắc. Bởi thiền và yoga sẽ giúp chúng ta hướng đến một lối sống thật đơn giản, tự nhiên, tự do, tích cực, rèn khả năng quan sát và tỉnh thức.