Tìm hiểu hội chứng bất lực ngôn ngữ

Hội chứng bất lực ngôn ngữ là khi khả năng sử dụng và tiếp nhận ngôn ngữ bị suy giảm hoặc mất đi. Thông thường người bệnh mắc hội chứng nào sẽ khó khăn khi nói, đọc, viết và tính toán. Những người mắc hội chứng này thường là người cao tuổi sau khi bị đột quỵ, u não viêm não, chấn thương não bộ.

Tuy nhiên, hội chứng này không ảnh hưởng đến trí thông minh. Người bệnh biết mình nghĩ gì, muốn nói gì nhưng lại bị mắc kẹt trong não bộ và không thoát ra ngoài như trước được.

Dưới đây là một số dấu hiệu nhận biết người mắc hội chứng bất lực ngôn ngữ:

• Khó nói thành câu, giọng nói chậm, ngắt quãng.
• Khó khăn trong việc hiểu một số từ ngữ.
• Chỉ sử dụng được từ ngữ cơ bản
• Hay mắc lỗi chính tả hoặc sai lệch vị trí các câu từ trong câu.
• Thường nói những câu vô nghĩa.

Điều này khiến cho chất lượng cuộc sống bị suy giảm đáng kể, vì thế việc can thiệp điều trị sớm là rất cần thiết.

Chứng bất lực ngôn ngữ ảnh hưởng đến mỗi người bệnh theo những cách khác nhau do nguyên nhân chấn thương não bộ khác nhau. Dưới đây là một số biểu hiện cụ thể của các dạng bất lực ngôn ngữ thường gặp:

2.1 Thất ngôn biểu đạt

Đây được gọi là rối loạn ngôn ngữ vận động, không trôi chảy hoặc Broca. Thất ngôn biểu đạt thường ảnh hưởng đến các khu vực phía trước của vỏ não và vùng Broca, đây là nơi chịu trách nhiệm tạo tín hiệu ngôn ngữ.

Người mắc bệnh vẫn thông hiểu tốt mọi sự việc nhưng lại gặp khó khăn khi diễn đạt lưu loát từ ngữ, người bệnh có thể nói những cụm từ ngắn nhưng rời rạc, ngữ pháp có thể bị lộn xộn nhưng người nghe vẫn có thể hiểu được ý chính của câu nói.

Ngoài ra, còn có một số trường hợp người bệnh mắc cùng lúc bất lực ngôn ngữ với cơ thể bị yếu hoặc liệt nửa người, khiến người bệnh càng gặp nhiều khó khăn hơn trong giao tiếp.

2.2. Thất ngôn tiếp nhận

Người bệnh mắc chứng thất ngôn tiếp nhận hay còn gọi là rối loạn ngôn ngữ trôi chảy, Wernicke tức không thể hiểu được người khác nói gì. Trường hợp này người bệnh bị tổn thương vùng Wernicke của não, đây là nơi đảm nhiệm chức năng phân tích tín hiệu âm thanh nhận được, giúp người bệnh hiểu được lời nói và ngôn ngữ. Người bệnh có thể nói chuyện trôi chảy nhưng câu từ lại không có ý nghĩa, vị trí các câu từ bị xáo trộn.

2.3. Thất ngôn toàn thể

Thất ngôn toàn thể là loại rối loạn ngôn ngữ gồm cả về lĩnh hội ngôn từ lẫn khả năng diễn đạt. Những người bệnh mắc thất ngôn toàn thể sẽ khả năng hiểu vị suy giảm và sẽ nói ngắc ngứ, những khả năng nói, đọc, hiểu, viết hầu như bị mai một toàn bộ do mạng lưới ngôn ngữ của não bộ bị tổn thương nghiêm trọng.

Nguyên nhân chủ yếu của hội chứng này là do các tổn thương tại não nhất là do tai biến mạch máu não, di chứng của đột quỵ. Quá trình lưu thông máu trong não bị tắc nghẽn hoặc bị vỡ dẫn đến não bộ bị mất máu, tế bào hoại tử/tổn thương ở những vùng kiểm soát ngôn ngữ.

Ngoài ra các chấn thương nặng ở đầu, nhiễm trùng, khối u não,... cũng có thể gây ra chứng mất ngôn ngữ đôi khi bệnh sẽ tiến triển thành chứng sa sút trí tuệ.

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể mắc giai đoạn thất ngôn tạm thời do cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), đau nửa đầu, động kinh. Những người bệnh bị thiếu máu cục bộ thoáng qua khi dòng máu đến 1 vùng não tạm thời bị chặn lại và thường gặp nguy cơ đột quỵ cao hơn trong tương lai gần.

Phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào những khó khăn gặp phải khi giao tiếp nói, ngôn ngữ, xã hội và tình trạng sức khỏe chung. Dưới đây là một số liệu pháp điều trị hội chứng bất lực ngôn ngữ được ưu tiên hàng đầu như:

4.1. Liệu pháp ngôn ngữ

Đây là phương pháp điều trị được ưu tiên hàng đầu cho hội chứng bất lực ngôn ngữ và sẽ được thực hiện bởi một nhà trị liệu ngôn ngữ bằng cách nhập viện để được điều trị tốt nhất.

Mục đích của phương pháp nhằm vào:

• Khôi phục khả năng nói và ngôn ngữ càng nhiều càng tốt
• Người bệnh sẽ giao tiếp được hết khả năng của mình
• Tìm các cách giao tiếp thay thế
• Cung cấp thông tin cho cả người bệnh và người thân về bệnh.

Tùy thuộc vào mức độ bệnh của mỗi người bệnh mà sẽ có các cách thức khác nhau cho từng trường hợp cụ thể, có thể khuyến nghị 1 khóa học chuyên sâu về trị liệu ngôn ngữ. Tuy nhiên liệu pháp này có thể gây mệt mỏi, vì thế có thể không phù hợp điều trị cho một số người bệnh. Thay vào đó người bệnh sẽ được khuyến cáo điều trị khoá học ngắn hơn và ít chuyên sâu có thể theo các nhân, theo nhóm hoặc sử dụng công nghệ chạy chương trình, máy tính.

4.2. Kỹ thuật nói và trị liệu ngôn ngữ

Trong những trường hợp người bệnh gặp khó khăn trong việc hiểu các từ thì các bác sĩ có thể thực hiện nhiệm vụ nối từ với hình ảnh, hoặc có thể sắp xếp hình ảnh của chúng với nhau thành câu có ý nghĩa, giúp cho người bệnh cải thiện khả năng ghi nhớ các từ và sự liên kết ý nghĩa với các từ khác.

Trong trường hợp người bệnh gặp khó khăn trong việc diễn đạt thì các bác sĩ có thể yêu cầu thực hành đặt tên cho các bức tranh hoặc yêu cầu người bệnh lặp lại những từ bác sĩ nói xem có vần điệu hay không. Khi người bệnh có thể hoàn thành nhiệm vụ với những từ đơn lẻ sẽ bắt đầu phát huy khả năng xây dựng câu cho người bệnh. Ngoài ra, có thể trị liệu nhóm những người trong gia đình, sẽ giúp cho người bệnh thực hiện được những kỹ năng đàm thoại với những tình huống thông thường trong cuộc sống hằng ngày.

4.3. Các phương pháp giao tiếp thay thế khác

Các phương pháp giao tiếp thay thế được cho là một phần của liệu pháp ngôn ngữ. Nó bao gồm việc tìm ra những cách khác nhau để giúp người mắc hội chứng bất lực ngôn ngữ giao tiếp hiệu quả hơn.

Bác sĩ trị liệu sẽ giúp người bệnh phát triển các lựa chọn thay thế cho việc nói chuyện như viết, vẽ, sử dụng biểu đồ giao tiếp (mạng lưới các chữ cái, hình ảnh) hoặc cử chỉ. Chúng sẽ cho phép người mắc hội chứng bất lực ngôn ngữ giao tiếp bằng cách chỉ tay vào từ hoặc chữ cái để diễn tả những gì mà người bệnh muốn nói.

Đối với một số trường hợp người bệnh, các thiết bị điện tử được thiết kế đặc biệt, như thiết bị tạo giọng nói có thể hữu ích do máy tính tạo ra để truyền tải nội dung của tin nhắn. Điều này rất có ích với những người bệnh đang gặp khó khăn khi nói nhưng có thể viết hoặc đánh máy tính.

Hy vọng với những thông tin được chắt lọc lại và chia sẻ trên đây, có thể giúp ích cho người bệnh hiểu sâu hơn về hội chứng bất lực ngôn ngữ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn hãy liên hệ với bác sĩ Vinmec để được thăm khám và hỗ trợ.