Tìm hiểu về chỉ số Monitor EtCO2

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Lê Đức Hoàng - Bác sĩ Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

EtCO2 là áp lực hoặc nồng độ khí cacbonic đo bằng phương pháp không xâm nhập vào cuối thì thở ra của bệnh nhân. Chỉ số monitor EtCO2 là một giá trị quan trọng trong thán đồ, là áp lực hay nồng độ CO2 cuối thì thở ra của bệnh nhân.

EtCO2 là áp lực hoặc nồng độ khí cacbonic đo bằng phương pháp không xâm nhập vào cuối thì thở ra của bệnh nhân. Monitor EtCO2 là một giá trị quan trọng trong thán đồ, là áp lực hay nồng độ CO2 cuối thì thở ra của bệnh nhân.

Thán đồ hay còn gọi là capnography là biểu đồ ghi lại nồng độ tức thời CO2 của khí thở vào (FiCO2) và thở ra trong suốt chu kỳ hô hấp và chỉ hiện thị số giá trị EtCO2, cho phép đánh giá trực tiếp tình trạng hô hấp của bệnh nhân cũng như gián tiếp sự trao đổi chất và tuần hoàn của người bệnh.

Các loại thán đồ bao gồm:

• Thán đồ lấy mẫu trên đường ống máy thở
• Thán đồ lấy mẫu từ đường bên ống máy thở

Các ứng dụng của đo CO2 cuối kỳ thở ra :

• Thán đồ đo thể tích: Ghi đồ thị CO2 khí thở ra theo thể tích khí thở ra và đo khoảng chết, thể tích lưu thông phế nang, thông khí có hiệu quả, test phát hiện tắc mạch phổi.
• Đo lưu lượng tim: Áp dụng nguyên lý Fick
• Đo áp lực riêng phần CO2 khí niêm mạc dạ dày (Pgast.CO2): chênh áp cao (> 25mmHg) Pgast.CO2 - PaCO2 gặp khi giảm dòng máu đến dạ dày (ischemia tạng) và có giá trị tiên lượng các biến chứng sau mổ
• Thán đồ dưới lưỡi (PslCO2): đánh giá chuyển hoá mô.

Ngoài ra, những yếu tố ảnh hưởng đến EtCO2 như là chuyển hoá, tuần hoàn, và thông khí. Vì sản xuất CO2 là do chuyển hóa tạo CO2 trong các mô, vận chuyển CO2 đến phổi nhờ hệ tuần hoàn và thải trừ CO2 là nhờ thông khí.

• Bằng chứng đặt nội khí quản đúng
• Đánh giá hiệu quả kỹ thuật hồi sức tim phổi trong quá trình ngừng tim
• Monitoring ngừng thở
• Monitoring thông khí để đánh giá hiệu quả thông khí, điều chỉnh các thông số thông khí (ví dụ trong mổ thần kinh, điều trị co thắt phế quản và cơn hen), xác định mức PEEP tối ưu, cai máy thở, kiểm soát những thay đổi chuyển hóa, đo khoảng chết và PEEP nội sinh, theo dõi và chẩn đoán sớm tắc mạch phổi do khí.

Các phương pháp đo thán đồ bao gồm: đo phổ khối lượng như ghi phổ laser (nguyên lý RAMAN), ghi phổ hồng ngoại, ghi phổ quang - âm học. Chỉ thị hóa học bằng giấy đổi màu khi tiếp xúc với nồng độ CO2 4% trong dòng khí, thời gian phản ứng nhanh và được dùng trong thực hành ngoại viện.

• Đo phổ khối lượng là phân tách các khí mê và hơi theo trọng lượng phân tử và điện tích của chúng nên cho phép phân tích đồng thời các khí và hơi. Tuy vậy, hệ thống này đắt và cồng kềnh. Một số model cho phép monitoring cùng lúc nhiều bệnh nhân trong các phòng khác nhau (Severing Haus). Đây là kỹ thuật tham chiếu nhưng hiện rất ít dùng.
• Ghi phổ laser theo nguyên lý Raman dựa trên những trạng thái năng lượng khác nhau (xoay hoặc rung) sinh ra khi một chùm laser argon đơn sắc cường độ cao được hấp thụ bởi các phân từ khác nhau, có thể đo khí mê và hơi, di chuyển được nhưng cồng kềnh
• Ghi phổ hồng ngoại là phương pháp hay dùng nhất trong lâm sàng, dựa trên CO2 có tính chất hấp thu đặc hiệu và không hoàn toàn các bước sóng hồng ngoại chọn lọc 4,3 μm với lượng ánh sáng được hấp thu tỷ lệ thuận với nồng độ các phân tử CO2. Đo chuẩn bằng một tế bào nhận cảm chứa một nồng độ CO2 đã biết. Khí mê và hơi được monitor ghi và hiển thị bằng mmHg hoặc % (1 thể tích % = 1 KPa = 7,6 mmHg), giá tương đối thấp và gọn nhẹ.
• Ghi phổ quang- âm thanh là thay đổi phổ hồng ngoại bằng cách dùng một kỹ thuật âm thanh hơn là bằng phương pháp quang học. Các ưu điểm gồm hiệu quả hơn, độ tin cậy cao hơn, ít cần bảo dưỡng và ít cần làm chuẩn giá (calibration).

Tóm lại, chỉ số monitor EtCO2 là một giá trị quan trọng trong thán đồ, là áp lực hay nồng độ CO2 cuối thì thở ra của bệnh nhân. Chỉ số này giúp đánh giá thể tích lưu thông phế nang, thông khí có hiệu quả không, hay test phát hiện tắc mạch phổi,...